Βακχικές τελετές (Μπουρανί Τυρνάβου)

18:16 18/2/2012 - Πηγή: Olympia

Στην καρδιά του Θεσσαλικού κάμπου, λίγα χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Λάρισας, οι κάτοικοι του Τύρναβου έχουν καθιερώσει ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην Διονυσιακή λατρεία (βακχική τελετή) και η ιστορία του χάνεται στα βάθη των αιώνων.Οι εκδηλώσεις στην πόλη του Τύρναβου χρονολογούνται σύμφωνα με ιστορικές πηγές από το 1898, όπου η Αποκριά εορτάζεται με έναν πρωτότυπο αλλά και τολμηρό τρόπο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι

πολλές φορές το έθιμο είχε απαγορευθεί, για να καθιερωθεί το 1980 και να αναδειχθεί ως το δημοφιλέστερο εορταστικό γεγονός της Κεντρικής Ελλάδας

κατά τη διάρκεια των Απόκρεω.

Καθημερινά στις γειτονιές του Τύρναβου ανάβουν οι φωτιές που ονομάζονται «μπαρμπαριές» και γύρω τους οι άνδρες στήνουν χορό τραγουδώντας «άσοχα» (άσεμνα – αθυρόστομα) τραγούδια που υμνούν τον φαλλό. Γυναίκες και παιδιά μαζεύονται στα σπίτια και παρακολουθούν την εξέλιξη του εθίμου πίσω από τα κλειστά παραθυρόφυλλα. Αναπόσπαστο δε εξάρτημα των καρναβαλιστών είναι ένας πήλινος φαλλός στον οποίο αναφέρονται τα παραπάνω τραγούδιαΟι εκδηλώσεις κορυφώνονται με το «μπουρανί» της Καθαρής Δευτέρας, εορτή αφιερωμένη στην γονιμότητα της γης.«Μπουρανί» είναι λέξη τουρκικής προέλευσης και σημαίνει «σπανακόρυζο» ή «λαχανόρυζο». Τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του χυλού είναι σπανάκι, τσουκνίδα, αλεύρι και λίγο ξύδι και καθόλου λάδι.Κατά την παρασκευή του ο «αρχιμπουρανίτης» δηλαδή ο παλαιότερος, πρωτοστατεί μαζί με τον «καβούκα» στους χορούς και τα τραγούδια που όλα είναι αθυρόστομα και χρησιμοποιούν τις λέξεις αυτούσιες και όχι συγκαλυμμένες όπως σε άλλες περιοχές.Ο «καβούκας» είναι κάποιος που αναπαριστάνει τον θεό Πάννα και γι αυτό φοράει στο σώμα και τα πόδια του δέρματα. Γύρω του κρέμονται κουδούνια που εξορκίζουν το κακό, καθώς και φαλλοί.Το τραγούδι που ακούγεται εκείνη την ώρα είναι:«Μπρε μπρε μπρε το μπουρανί κι τς χαράτσινας του μ@@νι,Κι όποιον τον κακοφανεί να μας ταράξει τα @ρχιδι@Και στον δήμαρχο να πας π@@τσοκεφαλο θα φας…..»Γύρω τους οι χορευτές και οι συμμετέχοντες στήνουν χορό και χορεύουν χορούς όπως το «γαϊτανάκι» και το «πώς το τρίβουν το πιπέρι» αλλά και τραγουδούν το στίχο………………«τις μεγάλες τις αποκριές που ανάβουν τις φωτιές και ζητούν να βρουν ψ@λές για να σβήσουν τις φωτιές…..»Προς το τέλος της ημέρας που σημαίνει και την λήξη των αποκριάτικων εορτών ορίζεται ο νέος «μπουρανίτης» που θα πρωτοστατήσει στις εορτές της επόμενης χρονιάς.Είναι ιδιαίτερος ο τρόπος που γιορτάζεται η αποκριά στον Τύρναβο μιας και η αντίληψη για τις γιορτές αυτές είναι πολύ διαφορετική από άλλες πόλεις. Σε κάθε περίπτωση όμως είναι ενδιαφέρουσα και ερεθίζει τα κρυφά ανείπωτα ένστικτά μας, παραπέμποντας ταυτόχρονα στις αρχαιοελληνικές παραδόσεις – εορτές.Χείλων
Filed under: ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ