Aκόμα σπάνε τα παραδοσιακά σκάφη

07:27 6/3/2013 - Πηγή: Enimerwsi

Η «Αφρόεσσα» του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου διέσχιζε τα γαλανά νερά του Σαρωνικού στον κλασικό αγώνα καϊκιών και ιστιοφόρων Spetses Classic Yacht Race τον περασμένο Ιούλιο.

Ο Κωνσταντίνος βρισκόταν στο πηδάλιο όταν ένα μικρότερο ξύλινο σκάφος τον πλησίασε απειλητικά με σκοπό να τον προσπεράσει. Επρόκειτο για τον «Ναυτίλο», ένα από τα λιγοστά παραδοσιακά σκάφη που έχουν απομείνει στη χώρα μας. Ο Κωνσταντίνος δεν πίστευε

στα μάτια του. «Πώς είναι δυνατόν ένα τέτοιο σκαρί, χωρίς μηχανή, μονάχα με πανιά και κουπιά να φτάνει την “Αφρόεσσα”;» αναρωτήθηκε λίγα δευτερόλεπτα προτού ανοίξει το μπαλόνι (το πιο μεγάλο πανί στο σκάφος) και χαθεί στα κύματα αφήνοντας πίσω του τον «Ναυτίλο». «Αν δεν άνοιγα το μπαλόνι, ίσως και να με είχε προσπεράσει», έλεγε όταν πια ο αγώνας είχε ολοκληρωθεί… Το σκάφος που παραλίγο να ανατρέψει τα δεδομένα στον αγώνα είναι ένα σκαρί φτιαγμένο εξ ολοκλήρου στο χέρι από τον κ. Νίκο Βλαβιανό, αντιπρόσωπο στην Ελλάδα του ευρωπαϊκού οργανισμού για τη διάσωση της ναυτικής παράδοσης (European Maritime Heritage), ιδιοκτήτη του «Ναυτίλου» και μέλος του «Πρωτέα».

Ο κ. Νίκος Βλαβιανός στο πηδάλιο του «Ναυτίλου»

Και αν στην αρχαιότητα οι ναυτικοί αποκαλούσαν τον Πρωτέα γέροντα της θάλασσας, όπως τον Φόρκυ, τον Νηρέα και τον Τρίτωνα, και τον θεωρούσαν προστάτη των ταξιδιών τους, στη σημερινή εποχή ο «Πρωτέας» είναι ένας σύλλογος για τη διάδοση και διατήρηση της παραδοσιακής ναυπηγικής και ναυτικής τέχνης και κληρονομιάς. Η δραστηριότητά του εστιάζεται στη ναυπήγηση, στην επισκευή και τη μετασκευή πλοίων ενδιαφέρουσας ναυπηγικής τέχνης, κάτι που αποτελεί πρότυπο σε διεθνή κλίμακα. Η διαδικασία εναρμονίζεται πλήρως με τις αρχές της παραδοσιακής μας ναυπηγικής και τους κανονισμούς της Χάρτας της Βαρκελώνης για τη διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Συναντήσαμε τον κ. Κωνσταντίνο Τζελά, γραμματέα του συλλόγου, και τον κ. Βλαβιανό στη Χαλκίδα, σε ένα από τα ιστορικότερα καρνάγια της Ελλάδας, αυτό του κ. Κώστα Χειμώνα.

Ενα ακόμη σκάφος που έχει αναλάβει ο σύλλογος «Πρωτέας» να συντηρήσει για να το προστατέψει από την καταστροφή

Και οι δύο προειδοποιούν για τον κίνδυνο αφανισμού των παραδοσιακών ελληνικών σκαφών που κουβαλούν στα πανιά και στα ξύλινα σκαριά τους ιστορία αιώνων. «Σύμφωνα με Ευρωπαϊκή Οδηγία, που ισχύει από το 1991, επιδοτούνται όσοι αλιείς καταθέτουν την άδειά τους και προχωρούν στην καταστροφή του αλιευτικού τους σκάφους. Μέχρι σήμερα, έχουν διαλυθεί περίπου 10.000 παραδοσιακά ξύλινα σκάφη και αν συνεχιστούν αυτοί οι ρυθμοί, τα επόμενα χρόνια δεν θα έχει απομείνει σχεδόν κανένα για να θυμίζει τη μεγάλη ελληνική ναυτική παράδοση», λέει ο κ. Τζελάς, ναυπηγός ο ίδιος. Σύμφωνα με τους ανθρώπους του «Πρωτέα», χώρες με αντίστοιχη ναυτική παράδοση όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Γαλλία έχουν θεσπίσει φορολογικά κίνητρα για να διασώσουν τα παραδοσιακά σκάφη, σε αντίθεση με την Ελλάδα, όπου ένα ξύλινο σκάφος 7 μ. με πανιά έχει το ίδιο τεκμήριο με ένα πλαστικό του ίδιου μεγέθους με μηχανή. «Σήμερα έχουν χαρακτηριστεί παραδοσιακά 60 σκάφη στην Ελλάδα, εκ των οποίων μόλις τα δέκα είναι υπόδειγμα παραδοσιακής ναυπηγικής τέχνης και τηρούν τα κριτήρια σύμφωνα τη Χάρτα της Βαρκελώνης και τα κοινά αποδεκτά παγκόσμια πρότυπα».

Ο κ. Κωνσταντίνος Τζελάς και ο κ. Νίκος Βλαβιανός στο καρνάγιο της Χαλκίδας με φόντο δύο σκαριά τύπου Περάματος

Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, «με αυθαίρετες επεμβάσεις και “παραθυράκια” στον σχετικό νόμο αλλοιώνεται η φυσιογνωμία των πλοίων, με προσθήκες υπερκατασκευών αλλά και μετατροπές στην ιστιοφορία και τον τρόπο που ταξιδεύουν. Οι τεράστιες μηχανές, η βοηθητική ιστιοφορία ή τα κατάρτια από αλουμίνιο δεν ταιριάζουν σε ένα παραδοσιακό σκάφος και δεν θυμίζουν σε τίποτα τα σκάφη μιας άλλης εποχής», επισημαίνει ο κ. Βλαβιανός, ο οποίος συνεχίζει να κατασκευάζει παραδοσιακά σκάφη και προσθέτει: «Στην Ευρώπη, εκεί που έχουν ναυτική παράδοση, υπάρχουν ειδικά προγράμματα που εκπαιδεύουν νέους στη ναυπηγική τέχνη των παραδοσιακών σκαφών. Στην Ολλανδία ή στη Μασσαλία υπάρχει επιδότηση για την επισκευή και συντήρηση των παραδοσιακών σκαφών από ειδικούς τεχνίτες. Στην Τουρκία και στην Ιταλία, επίσης, διατίθενται κονδύλια για τον ίδιο σκοπό και ο κόσμος επιστρέφει στο ξύλινο σκάφος για τουριστικούς λόγους».

Καραβομαραγκοί επί το έργον στη Χαλκίδα

Το πρόβλημα επιτείνεται και από την τάση εξαφάνισης της τέχνης του καραβομαραγκού. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι είναι λίγοι οι τεχνίτες σε όλη την Ελλάδα που γνωρίζουν την τέχνη κατασκευής παραδοσιακών σκαφών – και αυτοί μάλιστα εμπειρικά. «Υπάρχουν πολλά ναυπηγεία που φτιάχνουν παραδοσιακά σκάφη, όμως έχουν έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού με τις απαραίτητες τεχνικές γνώσεις», τονίζει κλείνοντας ο κ. Βλαβιανός.

Η τέχνη της κατασκευής ενός παραδοσιακού σκάφους χρειάζεται όχι μόνο εξειδικευμένες γνώσεις, αλλά και μεράκι

The post Aκόμα σπάνε τα παραδοσιακά σκάφη appeared first on Ειδήσεις 24/7 από την Ελλάδα και τον Κόσμο | Enimerwsi.gr.