Γιατί η σωτηρία του ευρώ είναι λάθος στόχος

09:25 9/11/2011 - Πηγή: Opinion Post

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αρνούνται να δεχτούν ότι το ευρώ συνιστά το κύριο μέρος του προβλήματος.

Καθώς το ευρωπαϊκό καράβι κατευθύνεται ολοταχώς προς τα βράχια, οι υπεύθυνοι αξιωματικοί ρίχνονται στη θάλασσα. Αυτή την εβδομάδα βλέπουμε την αποχώρηση των πρωθυπουργών της Ελλάδας και της Ιταλίας, Γιώργου Παπανδρέου και Σίλβιο Μπερλουσκόνι, αντίστοιχα. Αλλά ενώ οι πολιτικοί έρχονται και απέρχονται, η ευρωπαϊκή ηγεσία επιμένει ότι ένα πράγμα

θα παραμείνει ες αεί: το ευρώ. Καμιά σύνοδος κορυφής δεν τελειώνει δίχως την εθιμοτυπική πλέον δήλωση ότι η Ευρώπη «θα κάνει ό,τι απαιτείται προκειμένου να περιφρουρήσει το κοινό νόμισμα». Πλην όμως, όλες αυτές οι επαναλαμβανόμενες ευχές για τη σωτηρία του ευρώ υποδεικνύουν μια επικίνδυνη σύγχυση.

Για λόγους περηφάνιας, φόβου, ιδεολογίας αλλά προφανώς και για την προσωπική τους επιβίωση, οι Ευρωπαίοι ηγέτες αρνούνται να δεχτούν ότι το ευρώ συνιστά το κύριο μέρος του προβλήματος. Αντ’ αυτού αναζητούν μονίμως άλλες εξηγήσεις για την κρίση. Οι χώρες δεν τήρησαν τους δημοσιονομικούς κανόνες. Είπαν ψέματα. Η Ευρώπη χρειάζεται νέες πολιτικές δομές. Το μπαζούκα του ευρωπαϊκού μηχανισμού δεν είναι αρκετά μεγάλο. Οι αγορές είναι παράλογες. Οι λαοί εξεγείρονται.

Ασφαλώς και υπάρχουν στοιχεία αλήθειας σε όλες αυτές τις ερμηνείες. Αλλά καμιά τους δεν φτάνει ως τη ρίζα του προβλήματος. Δέκα χρόνια μετά την υιοθέτηση του ευρώ, ανακαλύπτουμε ότι μια ενιαία νομισματική ζώνη που περιλαμβάνει διαφορετικές χώρες με πολύ διαφορετικά επίπεδα οικονομικής ανάπτυξης και με πολύ διαφορετικές πολιτικές κουλτούρες είναι εγγενώς προβληματική.

Το ευρώ δεν είναι αυτοσκοπός. Το ενιαίο νόμισμα είναι απλά ένα εργαλείο που είχε σαν στόχο να προωθήσει την οικονομική ευημερία και την πολιτική αρμονία στην Ευρώπη. Όμως όπως μας υποδεικνύουν τα γεγονότα, έκανε ακριβώς το αντίθετο. Επομένως είναι καιρός να σκεφτούμε όχι πώς θα σώσουμε το ευρώ αλλά πώς θα ξεμπερδεύουμε μαζί του ή τουλάχιστον πώς θα αφήσουμε τα ασθενέστερα κράτη μέλη του να φύγουν από αυτό.

Το ευρώ συνέβαλε και στη δημιουργία και στην παράταση και στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής κρίσης. Καταρχήν η εισαγωγή του ευρώ οδήγησε στη δραστική μείωση των επιτοκίων για τα κράτη του ευρωπαϊκού Νότου, γεγονός που ενθάρρυνε χώρες όπως η Ιταλία και η Ελλάδα να παραδοθούν σε μια κραιπάλη δανεισμού. Τώρα το ενιαίο νόμισμα αποκλείει τις επιλογές που διέθετε η μεταπολεμική Ιταλία αλλά και οι άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου για να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα του υψηλού χρέους: πληθωρισμός και υποτίμηση του νομίσματος. Κάθε πολιτική έχει κόστος, όμως ο πληθωρισμός σε συνδυασμό με τη νομισματική υποτίμηση ήταν μια καλύτερη εναλλακτική λύση από τη λεγόμενη ‘εσωτερική υποτίμηση’ -που περιλαμβάνει κυρίως περικοπές μισθών και τρομακτική ανεργία- η οποία επιβάλλεται πλέον στην Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Ιταλία και πιθανόν και σε άλλες χώρες.

Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση έφερε στο φως τις αδυναμίες του ευρώ. Όταν για πρώτη φορά φάνηκε ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει σοβαρότατα π