Η τρέλα της Γερμανίας, η οδύνη της Ισπανίας και το μέλλον του ευρώ

09:11 8/3/2012 - Πηγή: Opinion Post

Ένας ορισμός της φρενοβλάβειας είναι να κάνεις ξανά και ξανά τα ίδια πράγματα και να περιμένεις διαφορετικά αποτελέσματα…

Ένας ορισμός της φρενοβλάβειας είναι να κάνεις ξανά και ξανά τα ίδια πράγματα και να περιμένεις διαφορετικά αποτελέσματα. Η επιμονή της Γερμανίας να επιβάλλει ένα στενό δημοσιονομικό κουστούμι στους εταίρους της στην Ευρωζώνη δεν είχε αποτελέσματα με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Θα αποδώσει άραγε το  νέο σύμφωνο ‘σταθερότητας, συντονισμού και διακυβέρνησης’ που συμφωνήθηκε την περασμένη εβδομάδα; Αμφιβάλλουμε.

Το νέο σύμφωνο αντανακλά

την άποψη ότι η κρίση οφείλεται στη δημοσιονομική απειθαρχία και ότι η λύση είναι περισσότερη πειθαρχία. Αυτό απέχει πολύ από την αλήθεια. Η αυστηρή εφαρμογή μιας τόσο λανθασμένης ιδέας είναι επικίνδυνη.

Αυτές οι ανησυχίες μοιάζουν σήμερα μακρινές. Τα δύο κύματα φτηνής τριετούς  ρευστότητας της ΕΚΤ περιόρισαν τις πιέσεις και στις τράπεζες και στις κεφαλαιαγορές, συμπεριλαμβανομένων των αγορών κρατικών ομολόγων. Οι τράπεζες δανείστηκαν άνω του 1 τρις ευρώ για 3 ολόκληρα χρόνια με επιτόκιο μόλις 1%.Οι αποδόσεις των 10ετών ιταλικών και ισπανικών ομολόγων έπεσαν κάτω του 5% από τα υψηλά τους στο 7.3% για την Ιταλία και στο 6.7% για την Ισπανία στα τέλη του 2011. Εξίσου σημαντική ήταν και η πτώση των CDS των τραπεζών: τα σπρεντ της ιταλικής Intesa Sanpaolo έπεσαν από τις 623 μονάδες βάσης το Νοέμβριο σε 321 την περασμένη Δευτέρα.

Όμως η κρίση παραμένει. Σε διαφορετικό βαθμό, οι ευάλωτες χώρες αντιμετωπίζουν διαρκή προβλήματα. Θα σώσει η δημοσιονομική πειθαρχία την Ευρωζώνη από το κύμα των κρίσεων της; Θα βγάλει τις χώρες από την κρίση; Η απάντηση και στις δύο ερωτήσεις είναι όχι.

Ο βασικός νέος κανόνας είναι ότι το διαρθρωτικό δημόσιο έλλειμμα δεν θα πρέπει να ξεπερνάει το 0.5% του ΑΕΠ. Αυτό στην πραγματικότητα σημαίνει ότι ζητείται από τα κράτη να έχουν διαρθρωτικά πλεονάσματα. Επιπλέον, αν μια χώρα έχει χρέος πάνω από το 60% του ΑΕΠ, το υπερβάλλον αυτό χρέος θα πρέπει να μειώνεται με μέσο ρυθμό ενός 20ού αυτού του υπερβάλλοντος χρέους κάθε χρόνο. Μια χώρα δηλαδή σαν την Ιταλία με χρέος κοντά στο 120% του ΑΕΠ, καλείται να μειώσει το χρέος της κατά 3% του ΑΕΠ ετησίως. Αυτό είναι το ενιαίο πλαίσιο στο οποίο πρέπει να συναινέσουν όλα τα κράτη μέλη. Οι νέοι κανόνες πρέπει να γίνουν νόμος, κατά προτίμηση συνταγματικός.

Το νέο δημοσιονομικό σύμφωνο εγείρει βαθιά νομικά, πολιτικά και οικονομικά ερωτήματα.

Έχει νόημα από οικονομικής άποψης να στοχεύουμε στα κυκλικά προσαρμοσμένα αντί για τα πραγματικά ελλείμματα. Όμως η βελτίωση της οικονομικής γλώσσας γίνεται με το κόστος της μείωσης της ακρίβειάς μας. Κανείς δεν ξέρει τι είναι το διαρθρωτικό έλλειμμα.

Κι αυτό δεν είναι σχήμα λόγου. Ας δούμε τις διαρθρωτικές δημοσιονομικές θέσεις των κρατών του ευρώ του έτους 2007, την τελευταία χρονιά πριν την κρίση, όπως είχαν τότε κατά τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ τον Οκτώβριο του 2007.  Ήταν εκείνη τη χρονιά που οι δείκτες θα έπρεπε να φωνάζουν ‘κρίση’. Κι όμως έδει