Το πραγματικό πρόβλημα της Ευρώπης;

10:36 19/3/2012 - Πηγή: Opinion Post

Η κρίση χρέους της Ευρωζώνης μας δείχνει ότι κάτι πάει πολύ στραβά στην Ευρώπη. Αλλά τι;

Η πλειοψηφία των οικονομολόγων θεωρεί ότι το πρόβλημα είναι οικονομικό. Πολλοί εξ αυτών υποστήριζαν από χρόνια ότι η ηπειρωτική Ευρώπη αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα -χαμηλή ανάπτυξη, ακατάλληλες κυβερνήσεις, ασφυκτικά κανονιστικά πλαίσια και μια κουλτούρα που δεν ‘αρέσει’ στις αγορές. Εξίσου απαισιόδοξοι δείχνουν και οι Ευρωπαίοι πολίτες, ιδίως σε ό,τι αφορά την οικονομία. Στο πρόσφατο Ευρωβαρόμετρο, το 71% των ερωτηθέντων απάντησαν ότι δεν προσδοκούν τερματισμό της κρίσης στα επόμενα δύο χρόνια.

Όμως

οι οικονομικές ανησυχίες των οικονομολόγων και των πολιτών είναι λανθασμένες. Ακόμα κι αν κινηθεί με χαμηλή ανάπτυξη για κάποια ακόμη χρόνια, η ευρωπαϊκή οικονομία θα συνεχίσει να κάνει ό,τι κάνει κάθε σύγχρονη οικονομία. Οι Ευρωπαίοι καταναλωτές είναι κατά βάση τόσο εύποροι όσο και οι Αμερικανοί. Επιπλέον, ίσως να υπάρχει μεγαλύτερη δικαιοσύνη στη διανομή των εισοδημάτων και των καταναλωτικών αγαθών στην Ευρώπη από ότι στις ΗΠΑ. Κι ας μην ξεχνάμε ότι η Ευρωζώνη έχει εξαιρετικά χαμηλό εμπορικό έλλειμμα -το ευρωπαϊκό εμπορικό έλλειμμα 22 ολόκληρων χρόνων, από το 1990 μέχρι σήμερα, είναι μικρότερο από ό,τι το αμερικάνικο εμπορικό έλλειμμα του τελευταίου 6μηνου. Κι αυτό μας λέει ότι η Ευρώπη είναι παγκοσμίως ανταγωνιστική. Το σοβαρό πρόβλημα της Ευρώπης σε σχέση με την Αμερική είναι ότι έχει υψηλότερη ανεργία, αλλά οι εθνικές κυβερνήσεις προσπαθούν τώρα να κάνουν κάτι γι’ αυτήν, έστω και καθυστερημένα.

Το αδύνατο σημείο της Ευρώπης δεν είναι στην πραγματικότητα η οικονομία αλλά η πολιτική. Η έλλειψη πολιτικής συνοχής έχει μετατρέψει κάποια σχετικώς μικρά οικονομικά προβλήματα -το πρόβλημα μιας φαύλης κυβέρνησης στην Ελλάδα και δύο απρόσεκτων  κυβερνήσεων στην Πορτογαλία και την Ιρλανδία, οικονομίες κι οι τρεις μικρές σε σχέση με το σύνολο της Ευρωζώνης -σε έναν δυσανάλογα μεγάλο αγώνα προκειμένου να αποτραπεί μια σαρωτική οικονομική κατάρρευση. Παρά τους υπαρκτούς κινδύνους, οι πολιτικοί και οι γραφειοκράτες καταναλώνουν πολύτιμο χρόνο σε διαμάχες. Ίσως στο τέλος πετύχουν τον απαραίτητο συμβιβασμό ανάμεσα στην αυστηρότητα και την αλληλεγγύη αλλά μέχρι στιγμής παραμένουν αρκετά ερωτήματα αναπάντητα κι αυτό δηλώνει ότι παραμένουν ισχυρές οι πιθανότητες για μια νέα έξαρση της κρίσης.

Ωστόσο, θα πρέπει να τοποθετούμε την αναποφασιστικότητα και τις διαφωνίες της Ευρώπης μέσα στο ιστορικό τους πλαίσιο. Πολιτικά μιλώντας, η Ευρώπη είναι σήμερα πολύ πιο σταθερή από ό,τι πριν 100 χρόνια, όταν ένα πολύ μικρότερο επεισόδιο προκάλεσε τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Και είναι πολύ πιο ενοποιημένη -δημοσιονομικά και οικονομικά- από ό,τι την επαύριο του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου όταν οι πολιτικοί των γερμανικών επανορθώσεων και η απουσία ευελιξίας του ‘χρυσού κανόνα’ συσσώρευσαν ερείπια.

Παρόλα αυτά η Ευρώπη μπορεί και πρέπει να κάνει κάτι πολύ καλύτερο. Και γι’ αυτό πρέπει να αναλάβει ένα εγχείρημα με τρεις άξονες.

Ο πρώτος άξονας υποτίθεται