Οι πρώτες μάχες και οι πρώτοι νεκροί του 1821

07:22 25/3/2025 - Πηγή: Real.gr

Πότε και πού υψώθηκαν τα λάβαρα της Επανάστασης και ξεσήκωσαν τους σκλαβωμένους Ελληνες, που ορκίστηκαν «Ελευθερία ή θάνατος».

Πέρασαν 204 χρόνια από την αγία ημέρα της 25ης Μαρτίου του 1821, όταν οι Ελληνες άδραξαν τα όπλα για να γκρεμίσουν το μισητό τείχος του τυράννου που για 369 χρόνια σπάραζε την ελληνική ψυχή και ρήμαζε το έθνος.

Η Ιστορία κατέγραψε και επέβαλε στη μνήμη μας επικούς πρωταγωνιστές του Αγώνα, θυσίες και

μάχες: Κολοκοτρώνης, Γερμανός, Υψηλάντες, Μαυρομιχάληδες, Διάκος, Καραϊσκάκης, Παπαφλέσσας, Μεσολόγγι, Τριπολιτσά, Δερβενάκια, Μανιάκι… Ποια είναι η αληθινή ημερομηνία που ο δεσπότης Γερμανός σήκωσε το λάβαρο του Αγώνα;

Υπάρχουν τρεις εκδοχές, αλλά και μία τέταρτη, ιστορικά αμφισβητήσιμη, που καθορίστηκε να γιορτάζεται κάθε χρόνο.

Η πρώτη είναι η 13η Μαρτίου 1821, όταν στη Μονή Αγίας Λαύρας Καλαβρύτων έφθασαν προεστοί και καπεταναίοι για να συσκεφθούν. Ο Τούρκος διοικητής της Πελοποννήσου τούς κάλεσε σε φιλική συνάντηση στην Τριπολιτσά να συνομιλήσουν για «τις αυξανόμενες αταξίες» των αρματολών και να μάθει τον σκοπό της προ ημερών σύσκεψης στη Βοστίτσα (Αίγιο).

Οι λίγοι που πήγαν στην καλοστημένη παγίδα συνελήφθησαν, φυλακίστηκαν και σφαγιάστηκαν!

Πολλοί που δεν πήγαν στην Τριπολιτσά μετέβησαν στην Αγία Λαύρα, όπου ο δεσπότης Γερμανός, έπειτα από κατανυκτική Λειτουργία, απέσπασε το «πέτασμα» (την κουρτίνα) της Ωραίας Πύλης, το ευλόγησε και τους όρκισε να αγωνιστούν μέχρι θανάτου κατά των Τούρκων.

Η δεύτερη είναι η 17η Μαρτίου, στην Αρεόπολη (Ζίμοβα), όπου ο Πέτρος Μαυρομιχάλης ύψωσε το λάβαρο στον ναό των Ταξιαρχών που έγραφε επάνω «Νίκη ή θάνατος» και κάτω «Ταν ή επί τας» και στο οποίο ορκίστηκαν οι πολεμιστές να αγωνιστούν μέχρι θανάτου.

Από εκεί, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και χίλιοι Μανιάτες κινήθηκαν προς την Καλαμάτα στις 22 και στις 23 Μαρτίου τραγουδώντας το «Μη μείνει Τούρκος στον Μοριά, ουδέ στον κόσμον όλο», με τον Παπαφλέσσα, δακρυσμένο, να φωνάζει: «Ελληνες! Θα αναστήσωμεν το ταλαιπωρημένον γένος μας. Μην ξεχνάτε το χρέος σε Θεό και πατρίδα. Σε αυτά τα δύο σας ξορκίζω, ή να νικήσουμε ή να πεθάνουμε», ενώ ακολούθησαν ντουφεκιές…

Η τρίτη είναι η 23η Μαρτίου, στην πλατεία Αγίου Γεωργίου Πατρών, όπου κατέφθασε ο Ανδρέας Λόντος με 400 παλικάρια και ο δεσπότης Γερμανός ανύψωσε έναν σταυρό και μία κόκκινη σημαία με μαύρο σταυρό, τους όρκισε και διάβασε τη διακήρυξη προς τους προξένους των ξένων χωρών: «Το ελληνικό έθνος των χριστιανών είμεθα αποφασισμένοι να αποθάνωμεν ή να ελευθερωθώμεν. Τούτου ένεκεν βαστάμε τα όπλα ανά χείρας».

Η 25η Μαρτίου καθιερώθηκε ως επίσημη ημερομηνία έναρξης του Αγώνα για να συμβολίζει την ένωση των ιδανικών της χριστιανικής πίστεως και της ελευθερίας της πατρίδας.

Η έκρηξη της Επανάστασης ξεσήκωσε τους σκλαβωμένους Ελληνες. Κρητικοί προμηθεύονται από την Αγία Λαύρα ένα από τα τρία λάβαρα που φιλοτέχνησαν μοναχοί και προσέφεραν στους επαναστάτες.

Το λάβαρο υψώθηκε στις 29 Μαΐου του 1821 σε μεγάλη σύναξη Κρητών στην Παναγία Θυμιανή στους Κομιτάδες Σφακίων, όπου κήρυξαν την επανάσταση για την απελευθέρωση της νήσου από τους Τούρκους.

Το λάβαρο έμεινε στα Σφακιά στα χέρια του επαναστάτη Ιωάννη Σκορδίλη και βρίσκεται σήμερα στο Ατσιπόπουλο Ρεθύμνης, όπου το μετέφερε, όταν μετακόμισε εκεί, η οικογένεια Σκορδίλη.

Πεσόντες

Δύο αναγράφονται ως οι πρώτοι πεσόντες στον Αγώνα κατά των εχθρών του γένους. Πρώτος ο Κεφαλονίτης Βασίλειος Ορκουλάτος, φτωχός εργάτης που σκοτώθηκε την 25η Μαρτίου.

Πολυάριθμοι ένοπλοι Τούρκοι, που ήρθαν από το Ρίο να λεηλατήσουν την Πάτρα και να βοηθήσουν την έξοδο των αποκλεισμένων στο φρούριο Οθωμανών, πυρπόλησαν στην Αγία Τριάδα ένα ρακοπωλείο και η πυρκαγιά έλαβε μεγάλες διαστάσεις.

Τότε ομάδες Ελλήνων εφόρμησαν κατά των επιδρομέων και τους κατεδίωξαν στη συνοικία Τάσι, όπου ήταν η καζάρμα (ο στρατώνας τους), και εκεί σε συμπλοκή σκοτώθηκε ο γενναίος Ορκουλάτος.

Ο δεύτερος κατά σειρά νεκρός είναι ο φτωχός τσαγκάρης Παναγιώτης Καρατζάς που διακρίθηκε για τη γενναιότητα και την ευφυΐα του. Εκανε υπονόμους, κατασκεύαζε φουρνέλα και ανατίναζε διόδους των αποκλεισμένων στο φρούριο Τούρκων και τους απέκοπτε την ύδρευση.

Σε μία από τις επιχειρήσεις του, ο γενναίος Καρατζάς σκοτώθηκε, αλλά παρέλυσε κάθε τουρκική αντίσταση και έδωσε την ευκαιρία στους ενόπλους του Λόντου να στήσουν τα κανόνια του φρουρίου στις εξόδους των Πατρών απωθώντας τους Οθωμανούς.

Ο Αγώνας αρχίζει και ο δεσπότης Γερμανός γυρίζει στα αχαϊκά χωριά, εξεγείρει, εξοπλίζει και ευλογεί τους μαχητές που εμπνέονται και οδηγούνται από τα υψωμένα λάβαρα!