American Psycho: Μια ταινία που έγινε ιντερνετικό φαινόμενο -Γιατί είναι επίκαιρη, η σχέση με τον Τραμπ

20:04 2/3/2025 - Πηγή: iEfimerida

Έχουν περάσει 25 χρόνια από τότε που το «American Psycho» βγήκε στις κινηματογραφικές οθόνες. Ωστόσο, η ταινία, με πρωταγωνιστή τον Κρίστιαν Μπέιλ στον ρόλο του γιάπη Πάτρικ Μπέιτμαν, αρνείται να «πεθάνει».

Πριν μερικές εβδομάδες, η εταιρεία Lionsgate ανακοίνωσε μια νέα μεταφορά του μυθιστορήματος του 1991 του Bret Easton Ellis, σε σκηνοθεσία Luca Guadagnino και με πρωταγωνιστή τον Austin Butler.

Το (ελαφρώς σατιρικό) θρίλερ του 2000, σε σκηνοθεσία της Mary Harron, παρακολουθεί τα κατορθώματα ενός 26χρονου τραπεζίτη επενδύσεων που περνά τις μέρες του ανταγωνιζόμενος με τους φίλους του για το ποιος έχει τις πιο ωραίες επαγγελματικές κάρτες και ποιος μπορεί να φάει στα πιο ωραία εστιατόρια, ενώ περνά τις νύχτες του δολοφονώντας και βασανίζοντας αλόγιστα τα θύματά του.

Είκοσι πέντε χρόνια μετά, στο διαδίκτυο ο αιμοσταγής Bateman βρίσκεται στο επίκεντρο των memes, των reaction GIFs, και των fancams σε αφθονία.Κάτι στον συνδυασμό των απάνθρωπων εκφράσεων του προσώπου του, των «κατορθωμάτων» του και των ραμμένων κουστουμιών του, τον κάνει ιδανική τροφή για το διαδίκτυο - ειδικά μεταξύ κάποιων νεαρών ανδρών, οι οποίοι θεωρούν τον Bateman ως «sigma male», το αποκορύφωμα του φιλόδοξου ανδρισμού και έναν άνδρα που προτιμά μια σιωπηλή αλλά επαναστατική ζωή, εστιάζοντας στην εσωτερική δύναμη.

Τι είναι ο sigma male και οι lookmaxxers

Στις πιο παθολογικές γωνιές της ανδρόσφαιρας, το Sigma Male είναι ο εσωστρεφής ξάδελφος του Alpha Male. Ενώ το τελευταίος επιτάσσει αβίαστα τον σεβασμό των συνομηλίκων του, το σίγμα αρσενικό είναι μια φιγούρα μοναχικού λύκου, τόσο υπερανδρική και ανεξάρτητη που δεν χρειάζεται καμία ανθρώπινη σχέση και έτσι είναι ανώτερος από όλους τους άλλους. Ο Μπέιτμαν θεωρείται τόσο συνώνυμος με τη φιγούρα του Sigma Male που μια από τις εκφράσεις του από την ταινία - ένα μειδίαμα με σηκωμένα τα φρύδια - αποκαλείται πλέον «πρόσωπο Σίγμα».

Και μετά υπάρχουν οι lookmaxxers, μια υποκουλτούρα ανδρών που έχει εμμονή με τη βελτιστοποίηση της σωματικής τους εμφάνισης. Ο Μπέιτμαν είναι η απόλυτη έκφραση των πιο βίαιων και διεφθαρμένων ανδρών που μπορεί να συλλάβει ο πολιτισμός μας, και ανάλογα με τη σχέση σας με αυτό το αρχέτυπο, γίνεται είτε αντιήρωας είτε κακοποιός. Εφευρέθηκε ως μια σκοτεινή αντανάκλαση του αμεριανικού ρεϊγκανισμού, αλλά υπάρχει κάτι σήμερα στην Αμερική του Τραμπ που τον κάνει ιδιαίτερα επίκαιρο.

Και αυτό επειδή, στο μυθιστόρημα του Ellis, ο Bateman είναι μια περίεργη φιγούρα, ένα σύμβολο της τοξικά αρρενωπής yuppie «αρρωστίλας» made in the USA.

Ο γιάπης ως πολιτισμικό κατασκεύασμα είναι ένα κατά βάση συντηρητικό δείγμα ανθρώπου που περιβάλλεται από μιαν ανειλικρινή φιλελεύθερη προσποίηση. Του αρέσει η τέχνη, οπότε τη χρησιμοποιεί ως μέσο προσωπικού εξευγενισμού και καταναλωτισμού. Προσποιείται ότι σέβεται τις γυναίκες, αλλά τις χρησιμοποιεί και κατόπιν τις απορρίπτει.

Η ταινία της Harron του 2000 κάνει μια ακόμη πιο αιχμηρή σάτιρα της κουλτούρας των γιάπηδων απ' ό,τι το ίδιο το μυθιστόρημα του Ellis.

Patrick Bateman Lifestyle Brand

Στην ταινία, ο Bateman σκοτώνει τον άμεσο συνεργάτη και ανταγωνιστή του και κάποιοι γοητεύονται από την συμπεριφορά του αυτή, ειδικά από τα όμορφα κοστούμια του, την περίτεχνη ρουτίνα περιποίησης του δέρματός του και το άψογα διακοσμημένο σπίτι του.

Το 2017, ο αμερικανικός ιστότοπος Racked ονόμασε αυτό το φαινόμενο «Patrick Bateman Lifestyle Brand», γράφοντας: «μπορείτε να βρείτε άρθρα που αναλύουν ή υπεραναλύουν τη ρουτίνα περιποίησης του, να ανατρέξετε στα εστιατόρια που παρουσιάζονται στο βιβλίο, καθώς και το εστιατόριο όπου ο Bateman θα δειπνούσε σήμερα, ενώ φτάνει να παρέχει μέχρι και μια εικονική περιήγηση στο δυνητικό διαμέρισμά του».

«Νομίζω ότι ο Πάτρικ Μπέιτμαν ενσάρκωσε την αυξανόμενη τάση των ανδρών να προσέχουν περισσότερο την εμφάνισή τους», δήλωσε ο Μπρους Πασκ, διευθυντής ανδρικής μόδας στο Bergdorf Goodman, στη New York Post το 2016. Και συνεχίζει:

«[Στα τέλη της δεκαετίας του '80] υπήρξε μια ραγδαία αύξηση της διαθεσιμότητας ανδρικής υψηλής μόδας, μια αυξημένη ευαισθητοποίηση για τις επώνυμες μάρκες καθώς και μια τεράστια ποικιλία προϊόντων περιποίησης και ομορφιάς που εισήλθαν για πρώτη φορά στην αγορά και απευθύνονταν ειδικά σε άνδρες».

Η Αμερική που γίνεται ψυχοπαθής σίριαλ κίλερ

Ο Sean Monahan, ο πολιτισμικός αναλυτής που προέβλεψε την «αλλαγή του vibe», έχει χρησιμοποιήσει τη φράση «boom boom» για να περιγράψει μια πρόσφατη ποπ πολιτιστική στροφή προς τα (πολιτικά) δεξιά.

«Η φετιχοποίηση του παρελθόντος είναι πολύ boom boom», έγραψε ο Monahan τον Δεκέμβριο. «Το βλέπουμε αυτό στην επιστροφή των ανδρικών κουστουμιών, στην επιστροφή των blockbuster ταινιών, ακόμη και των αγώνων πυγμαχίας, όπως ο πρόσφατος αγώνας Τάισον-Πολ στο Netflix. Ιεραρχία, παράδοση, επιθετικότητα - ανδρικές αξίες που οι άνθρωποι πίστευαν ότι είχαν μείνει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Όλες έχουν έχουν επιστρέψει».

Ο Monahan σημειώνει ότι ο Bateman αποτελεί μια ιδιαίτερη «λυδία λίθο για αυτό το look». Είναι ελκυστικοί λόγω του πλούτου και του ηδονισμού τους, αλλά η βία και ο μισογυνισμός που διατρέχει τις πράξεις τους είναι αναπόσπαστο μέρος αυτού του πακέτου.

«Ο ιδανικός άντρας»

Υπάχρουν αυτή την στιγμή κάποια μέρη του διαδικτύου όπου οι άνθρωποι φιλοδοξούν να γίνουν Sigma Males. Μια ανάρτηση σε ένα φόρουμ looksmaxxing δηλώνει ότι ο Bateman είναι «(σχεδόν) ο ιδανικός άντρας», αναφέροντας ως προτερήματα του Bateman όχι μόνο τη σμιλεμένη του εμφάνιση, τον πλούτο, την αίσθηση της μόδας και το χάρισμα, αλλά και την έλλειψη κοινωνικών και προσωπικών αναστολών, αναφερόμενη ειδικά στην ψυχολογική θεωρία της «τριάδας» του μακιαβελισμού, του ναρκισσισμού και της ψυχοπάθειας που πιστεύεται ότι είναι κοινή στους εγκληματίες.

Άλλοι στον κόσμο του looksmaxxing πιστεύουν ότι η αρρενωπότητα του Bateman ακυρώνεται από τις γιάπικες ανασφάλειές του, η οποία θεωρείται ως γυναικείο χαρακτηριστικά. «Ο Bateman είναι το ακριβώς αντίθετο τόσο του Σίγμα όσο και του Αλφα αρσενικού», έγραψε μια ανάρτηση. «Στον χαρακτήρα του δεν υπάρχει ίχνος πραγματικής αυτοεκτίμησης ή ανεξάρτητης ανδρικής ενέργειας και όλη του η ζωή είναι να κυνηγάει την επικύρωση και την έγκριση των άλλων, όπως κάνει και μια γυναίκα», γράφει ένας άλλος άνδρας στο ίδιο φόρουμ.

Υπάρχει επίσης μια ισχυρή μερίδα των memers του Bateman που λένε ότι το όλο θέμα είναι ένα αστείο, καθώς ο Μπέιτμαν αποτελεί απλώς ένα αιματοβαμμένο μηδενιστικό τρολ που εκφράζει το απόλυτο τίποτα.

Ο Μπέιτμαν στην εποχή του Τραμπ

Υπάρχει μια ομοιότητα ανάμεσα στον Πάτρικ Μπέιτμαν και τον Ντόναλντ Τραμπ. Ο ίδιος ο Μπέιτμαν λατρεύει τον Τραμπ τόσο στο μυθιστόρημα όσο και στην ταινία, προσέχει τον Τραμπ και την Ιβάνα σε κάθε hot spot του Μανχάταν που επισκέπτεται και συστήνει το βιβλίο του Τραμπ στον ντετέκτιβ που τον ερευνά για τους φόνους.

Η ειδωλοποίηση του Τραμπ από τον Μπέιτμαν είναι μια ξεκάθαρη στιγμή «όμοιος ομοίω πελάζει»: ένας άνθρωπος που έχει επενδύσει ολόκληρη την προσωπικότητά του στις επιφάνειες των πραγμάτων, αφήνοντας τον σαδισμο του για τους γύρω τους να γίνει κυρίαρχος.

Ο Μπέιτμαν επιστρέφει, λοιπόν, επειδή επιστρέφει ο Τραμπ, επειδή επιστρέφει η δεκαετία του 1980 και επειδή βασικά επιστρέφει η ίδια η κουλτούρα που τα γέννησε όλα αυτά: ο πλούτος, η απληστία και η οργή.

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr