Politico: Οι ηγέτες της ΕΕ φοβούνται τις υπερεξουσίες της Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν για τις αμυντικές δαπάνες

17:45 3/3/2025 - Πηγή: iEfimerida

Η Ευρώπη πρέπει να αυξήσει τις αμυντικές της δαπάνες και τώρα Βρυξέλλες και κράτη-μέλη θα πρέπει να βρουν πώς θα μοιράσουν όχι μόνο το κόστος αλλά και την πολιτική ισχύ που συνεπάγεται ένα τέτοιο εγχείρημα.

Η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν γνωστοποίησε ότι ο κύβος ερρίφθη για την αύξηση των αμυντικών δαπανών στην ΕΕ. Τώρα τα «παζάρια» θα τεθούν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης στην έκτακτη συνάντηση των ηγετών της

ΕΕ την Πέμπτη.

«Μια έκτακτη συνάντηση των ηγετών της ΕΕ την Πέμπτη για να σχεδιάσουν πώς να ενισχύσουν την ασφάλεια της Ευρώπης, με φόντο την επικείμενη στρατιωτική απεμπλοκή του Ντόναλντ Τραμπ από την ήπειρο, θα μπορούσε να είναι μια ευκαιρία για επίδειξη ενότητας. Αντ 'αυτού, διαφαίνεται μια αρπαγή ισχύος», γράφει στην ανάλυσή του το Politico.

Οι εθνικές πρωτεύουσες φοβούνται ότι η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν θα εκμεταλλευτεί αυτή την κρίση για να επεκτείνει τις εξουσίες των Βρυξελλών σε νέους τομείς και να ενισχύσει την επιρροή της έναντι των εθνικών κυβερνήσεων.

Φοβούνται τη… Βασίλισσα Ούρσουλα όπως στην εποχή της Covid-19

Το Politico θυμίζει ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid-19, έβαλε στο περιθώριο τις χώρες και αγόρασε εμβόλια για λογαριασμό τους. Παρόμοια, στην αρχή του πολέμου στην Ουκρανία, μπήκε μπροστά για τις κυρώσεις προς την Ρωσία και τις παραδόσεις όπλων στο Κίεβο. Αυτή η συγκεντρωτική προσέγγιση της χάρισε το προσωνύμιο της «Βασίλισσας Ούρσουλα».

Οι ηγέτες των κρατών-μελών της ΕΕ δεν θέλουν να συμβεί ξανά κάτι τέτοιο σε ένα ευαίσθητο θέμα όπως οι αμυντικές δαπάνες. «Η άμυνα εξακολουθεί να είναι σε μεγάλο βαθμό εθνική ευθύνη», είπε ένας ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ την περασμένη εβδομάδα εξηγώντας την αντίθεση της χώρας του σε ένα αμυντικό ταμείο που θα διαχειρίζεται η Κομισιόν.

Χώρες όπως η Πολωνία και η Φινλανδία, κράτη που συνορεύουν με την Ρωσία, θέλουν να αφήσουν την άμυνα έξω από τα αντικείμενα στα οποία η Κομισιόν επιχειρεί να απλώσει υπερβολικά την ισχύ της. «Η Πολωνία έχει ξεκάθαρη ιδέα ότι θέλει να το κάνει αυτό εκτός της Επιτροπής», είπε ένας δεύτερος διπλωμάτης της ΕΕ από άλλη χώρα. Πρόσθεσαν, ωστόσο, ότι αυτά τα επιχειρήματα είναι στην ουσία ένα «φύλλο συκής για να κρύψουν πιο ευαίσθητα ζητήματα στα οποία τα κράτη μέλη δεν θέλουν να έχουν κανέναν ξένο να τους λέει τι πρέπει να κάνουν».

Το προσχέδιο ηγετών προς τις Βρυξέλλες: Δώστε δημοσιονομικό χώρο

Εν όψει της συνόδου της Πέμπτης, το Politico επικαλείται ένα προσχέδιο που έχουν ετοιμάσει κυβερνήσεις της ΕΕ. Σε αυτό, οι κυβερνήσεις προτρέπουν την Κομισιόν να δώσει στις χώρες περισσότερο δημοσιονομικό περιθώριο «χωρίς καθυστέρηση» και να προτείνει «πρόσθετες πηγές χρηματοδότησης» για την άμυνα «σε επίπεδο ΕΕ», συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας ανακατεύθυνσης κονδυλίων για περιφερειακή ανάπτυξη. Ζητούν από την εκτελεστική εξουσία της ΕΕ να «υποβάλει γρήγορα σχετικές προτάσεις».

Σύμφωνα με αυτό το έγγραφο, η Κομισιόν θα προσφέρει διαφορετικές «επιλογές χρηματοδότησης» σε επιστολή της προς τους ηγέτες της ΕΕ.

Άλλωστε αυτή την εβδομάδα, υπό τον φόβο μιας άμεσης απόσυρσης των ΗΠΑ από την Ευρώπη, η Φον ντερ Λάιεν αναμένεται να περιγράψει πώς σκοπεύει να χαλαρώσει τους κανόνες δαπανών της ΕΕ ώστε για να επιτρέψει στις χώρες να εξαιρέσουν αποτελεσματικά τις στρατιωτικές δαπάνες από τους κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας των Βρυξελλών.

Διχάζει η «ρήτρα εθνικής διαφυγής»

Οι χώρες της ΕΕ, ωστόσο, διχάζονται σχετικά με τα ψιλά γράμματα της «ρήτρας εθνικής διαφυγής» — ενός μηχανισμού έκτακτης ανάγκης που έχει σχεδιαστεί για να μειώσει την πίεση στις χώρες που αντιμετωπίζουν μια ξαφνική έκτακτη ανάγκη. Η Φον ντερ Λάιεν είπε ότι αυτός ο μηχανισμός θα εφαρμοστεί «με ελεγχόμενο και υπό όρους τρόπο» για να αποτραπούν οι τεράστιες δαπάνες από χώρες που είναι ήδη υπερχρεωμένες χώρες.

Κράτη-θιασώτες της δημοσιονομικής πειθαρχίας όπως η Γερμανία και η Ολλανδία καθώς και χωρες που ήδη δαπανούν πολλά για την άμυνα, όπως η Ελλάδα, θέλουν να περιορίσουν τη ρήτρα έκτακτης ανάγκης σε χώρες που ξοδεύουν ήδη περισσότερο από το 2% του ΑΕΠ τους στην άμυνα, ως κίνητρο για άλλους να πετύχουν αυτόν τον στόχο. Η ιδέα αυτή φαίνεται να μην αρέσει καθόλου σε κράτη που δεν έχουν επιτύχει αυτόν τον στόχο, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας και της Ισπανίας.

Μια ξεχωριστή πρόταση που υποστηρίζει η Πολωνία συνίσταται στην παροχή μεγαλύτερης ευελιξίας στις εθνικές κυβερνήσεις, με διεύρυνση του ορισμού των αμυντικών δαπανών στους κανόνες της ΕΕ. Κυρίως, αυτή η επιλογή θα επέτρεπε στις χώρες της ΕΕ να αποφασίσουν ανεξάρτητα ποιες επενδύσεις θα εξαιρούνται — περιορίζοντας τον «αστυνομικό» ρόλο της Επιτροπής και επιτρέποντας ενδεχομένως απεριόριστες δαπάνες.

Ο μεγάλος γρίφος: Το κοινό ταμείο για την Άμυνα

Το Politico θεωρεί πως το διαφαινόμενο «σπάσιμο» των ευρωπαϊκών κανόνων για τις δαπάνες δύσκολα θα αρκεί για την κλίμακα της χρηματοδότησης που απαιτείται. Το μεγαλύτερο ερώτημα που αντιμετωπίζουν οι κυβερνήσεις στο μέλλον είναι πώς να δημιουργήσουν ένα κοινό ταμείο που θα διατηρήσει τις μακροπρόθεσμες αμυντικές επενδύσεις.

Η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν παρουσίασε πρόσφατα ένα εργαλείο της ΕΕ για την παροχή βασικών οπλικών προγραμμάτων όπως πυραύλους, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και ενσωματωμένες αντιαεροπορικές άμυνες. Παρέλειψε ωστόσο να αναφέρει εάν το εργαλείο αυτό θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί από το κοινό χρέος της ΕΕ - μια ιδέα που επίσης διχάζει τις κυβερνήσεις.

Οι υπερχρεωμένες κυβερνήσεις, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, υποστηρίζουν την έκδοση κοινού χρέους της ΕΕ —που είναι ουσιαστικά δωρεάν χρήματα— για άμυνα. Μια άλλη ιδέα που διατυπώθηκε δημόσια από τον επίτροπο Οικονομίας Βάλντις Ντομπρόβσκις προβλέπει την επαναχρησιμοποίηση 93 δισεκατομμυρίων ευρώ από αχρησιμοποίητα δάνεια από το πρόγραμμα της ΕΕ μετά την Covid για τη χρηματοδότηση της άμυνας.

Αλλά για ορισμένες χώρες, όπως η Πολωνία, ένα ξεχωριστό ταμείο ή μια αναπτυξιακή τράπεζα εκτός του πλαισίου της ΕΕ θα ήταν μια πιο ελκυστική λύση. Αυτές οι επιλογές θα επιτρέψουν σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Νορβηγία να συμμετάσχουν στις προσπάθειες της ΕΕ και μπορεί να είναι πιο εφικτές από οποιοδήποτε μέσο σε όλη την ΕΕ, το οποίο θα πρέπει να εγκριθεί ομόφωνα από τις 27 κυβερνήσεις της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του φιλορώσου ηγέτη της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν.

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr