Αυτοάνοσα νοσήματα και θεραπεία με βιολογικούς παράγοντες

14:26 15/10/2024 - Πηγή: iEfimerida

Ως αυτοάνοσα ορίζονται τα νοσήματα που προκαλούνται από υπερβολική και λανθασμένη απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος έναντι στον ίδιο τον οργανισμό.

Περιλαμβάνουν περισσότερα από 80 είδη, τα οποία μπορούν να προσβάλλουν σχεδόν οποιοδήποτε μέρος του σώματος. Είναι η τρίτη πιο συχνή κατηγορία ασθενειών μετά τον καρκίνο και την καρδιακή νόσο.

Τααυτοάνοσα νοσήματα -συμπεριλαμβανομένηςτης ρευματοειδούς αρθρίτιδας, τωνφλεγμονωδών νόσων του εντέρου, τηςψωρίασης κ.ά.- χαρακτηρίζονται απόαπορρύθμιση διαφόρων πτυχών τηςφυσιολογικής ανοσίας και δημιουργίαφλεγμονής.

Επηρεάζουντο

3%-10%του γενικού πληθυσμού. Οι αιτίες πουπροκαλούν τις αυτοάνοσες ασθένειες δενείναι καλά κατανοητές. Αυτό πουπιθανολογείται είναι ότι οι περιβαλλοντικοίπαράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξηςαυτοάνοσων ασθενειών όταν συνυπάρχουνκαι γενετικοί παράγοντες. Έχουν εντοπιστείπολλοί γενετικοί παράγοντες κινδύνουγια αυτοάνοσα νοσήματα, αλλά έχεισημειωθεί σχετικά μικρή πρόοδος στηναποκρυπτογράφηση των βαθύτερων επιπτώσεωντων περιβαλλοντικών επιρροών.

«Ηθεραπεία των συστηματικών αυτοάνοσωννοσημάτων σκοπό έχει αφενός τον έλεγχοτης φλεγμονής της νόσου και αφετέρουτην πρόληψη των συννοσηροτήτων ενόςχρόνιου νοσήματος (π.χ. καρδιοπάθειες,κ.ά).

Οιπρόσφατες πρόοδοι στην κατανόηση τηςπαθογένειας της νόσου και των νέωντεχνικών παρασκευής φαρμάκων έχουνοδηγήσει στην ευρεία χρήση στοχευμένηςανοσοθεραπείας για τη θεραπεία τωναυτοάνοσων νόσων.

Επιπλέον,η προηγμένη μοριακή μηχανική, επέτρεψετην εμφάνιση ανασυνδυασμένων πρωτεϊνικώνθεραπευτικών ουσιών -όπως τα mAbs(Μονοκλωνικά Αντισώματα) και των πρωτεΐνώνσύντηξης υποδοχέα-Ab(Αντισώματος)- πουστοχεύουν διαλυτούς μεσολαβητές ήδείκτες κυτταρικής επιφάνειας τωνκυττάρων του Ανοσοποιητικού Συστήματος,που αποτελούν τις αιτίες της φλεγμονής»,επισημαίνει η κ.Ελένη Κομνηνού Ρευματολόγος, ΔιευθύντριαΚλινικής Αυτοάνοσων Ρευματικών ΠαθήσεωνΜetropolitanGeneral.

Τιείναι οι βιολογικοί παράγοντες;

Οιβιολογικοί παράγοντες είναιφάρμακα-πρωτεϊνικά μόρια που τροποποιούνή μπλοκάρουν τη λειτουργία κυττάρωνκαι μεσολαβητών της φλεγμονής πουχαρακτηρίζει τα νοσήματα αυτά. Είναισύγχρονες και εξειδικευμένες θεραπείες,χρησιμοποιούνται από το 1999 και ονομάζονται«βιολογικοί» γιατί είναι προϊόνταβιοτεχνολογίας.

Είναιειδικά σχεδιασμένα μόρια (αντισώματα)και δρουν σε συγκεκριμένους παράγοντες-επάγουν τη φλεγμονή σε αντίθεση με τακλασικά παλαιότερα φάρμακα (συμβατικάφάρμακα) όπως η μεθοτρεξάτη κ.ά.- πουέχουν μια γενικευμένη επίδραση στηνδιαδικασία της φλεγμονής .

Πώςχορηγούνται οι βιολογικοί παράγοντες;

Επειδήείναι πρωτεϊνικά μόρια καταστρέφονταιγρήγορα στο στομάχι -και γι’ αυτό τολόγο χορηγούνται παρεντερικά, είτευποδορίως είτε ενδοφλεβίως- σε τακτάχρονικά διαστήματα.

Ποιαείναι η αποτελεσματικότητα τους;

Ότανο βιολογικός παράγοντας ξεκινήσει τηδράση του οι περισσότεροι ασθενείςπαρουσιάζουν σημαντική βελτίωση, τους3-6 μήνες από την έναρξη της θεραπείας.

Ανάλογαλοιπόν με το είδος του αυτοάνοσουνοσήματος και του οργανισμού του ασθενούς- θα παρατηρηθεί μείωση του πόνου καιτου οιδήματος στις αρθρώσεις, βελτίωσητης πρωινής δυσκαμψίας και της κόπωσης,και γενικά βελτίωση της ποιότητας ζωήςκαι της λειτουργικότητας.

Ανκαι οι βιολογικοί παράγοντες έχουνευεργετική επίδραση στους περισσότερουςασθενείς (50-70%) δυστυχώς δεν είναιαποτελεσματικοί για όλους (πρωτογενήςαστοχία), ενώ σε ένα ποσοστό αρχικά είναιαποτελεσματικοί, μετά όμως από κάποιοδιάστημα χάνουν την αποτελεσματικότητατους (δευτερογενής αστοχία). Πιο συχνάλοιπόν ένας ασθενής αλλάζει την αγωγήτου λόγω αστοχίας και όχι λόγω παρενεργειών.

Έτσιλοιπόν, τα πρόσφατα δεδομένα- αποδεικνύουντην μεγάλη εξέλιξη στη θεραπεία τωνΑυτοάνοσων Νοσημάτων και βάζουν τιςβάσεις για μελλοντικές νέες θεραπείες.

«Μετάτην επιτυχή εισαγωγή των βιολογικώνπαραγόντωνστη θεραπεία των αυτοάνοσων νοσημάτων,οι μοριακοί στόχοι επεκτείνονταισυνεχώς. Έτσι ο αποκλεισμός ανοσολογικώνσημάτων από αναστολείς κινάσης-μικρώνμορίων του Ανοσοποιητικού Συστήματοςκαι συνεπώς και καινοτόμα βιολογικάφάρμακα, (π.χ. οι ενδοκυτταρικές κινάσες)παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον όσοναφορά τη θεραπευτική αποτελεσματικότητακαι τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια.

Φαίνεταιλοιπόν, πως ίσως δεν είναι πολύ μακρινότο μέλλον που η επιστημονική κοινότηταθα μιλάει για θεραπείες ίασης», αναφέρει.

Ποιεςείναι οι ανεπιθύμητες ενέργειες τους;

Οιβιολογικοί παράγοντες επιδρούν στοανοσοποιητικό μας σύστημα και γι’ αυτόίσως εμφανιστούν συχνότερα λοιμώξεις,κυρίως κοινές λοιμώξεις του αναπνευστικούή του δέρματος και σπανιότερα ευκαιριακέςλοιμώξεις. Ο έλεγχος πριν την έναρξηπεριλαμβάνει εξετάσεις για τη φυματίωση,τις ηπατίτιδες, αιματολογικές εξετάσειςκαι ακτινογραφία θώρακος. Άλλες πιθανέςπαρενέργειες είναι αλλεργικές αντιδράσεις,τοπικές αντιδράσεις στην έγχυση καιπιο σπάνια γενικευμένη αλλεργικήαντίδραση.

Τιγίνεται με την τεκνοποίηση;

Οικατευθυντήριες οδηγίες προς το παρόνκάνουν λόγο για διακοπή των θεραπειώνγια τρεις μήνες τουλάχιστον πριν τηνέναρξη προσπαθειών για τεκνοποίηση καιγια τα δυο φύλα. Υπάρχουν όμως αναφορέςαπό τα αρχεία καταγραφής βιολογικώνπαραγόντων και περιπτώσεις από τηνβιβλιογραφία που δείχνουν ασφάλεια στηχορήγηση για κάποιους παράγοντες μέχρικαι το δεύτερο τρίμηνο της κύησης. Σεκάθε περίπτωση θα πρέπει να γίνεταιεξατομίκευση και συναπόφαση μεταξύθεράποντος, ζευγαριού και γυναικολόγου.

Συμπερασματικά

«Ηχρήση βιολογικών φαρμάκων αντιπροσωπεύειμεγάλη πρόοδο στη θεραπεία των ΑυτοάνοσωνΝοσημάτων. Οι Βιολογικοί παράγοντεςπου στοχεύουν βασικά συστατικά τηςαπορρυθμισμένης ανοσολογικής απόκρισης,έχουν βελτιώσει δραματικά την ποιότηταζωής των ασθενών με Αυτοάνοσα Νοσήματακαι έχουν μεταμορφώσει τις θεραπείεςγια μια σειρά συστηματικών φλεγμονωδώναυτοάνοσων νοσημάτων», καταλήγει η κ.Κομνηνού. 

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr