Αλεχάνδρο Φινιστέρ, ο άνθρωπος που εφηύρε το ποδοσφαιράκι -Εραστής της Φρίντα Κάλο, φίλος του Τσε

20:26 13/2/2025 - Πηγή: iEfimerida

Το θρυλικό ξύλινο ποδοσφαιράκι εφευρέθηκε πριν από 90 χρόνια από έναν Ισπανό αναρχικό ποιητή, εραστή της Φρίντα Κάλο και προσωπικό φίλο του Τσε Γκεβάρα.

Η εξορία από την Ισπανία του δικτάτορα Φράνκο έκανε τη ζωή του Αλεχάνδρο Φινιστέρ [Alejandro Finisterre], μια ζωή συνεχούς κίνησης και δημιουργικότητας.

Αν και ο Aλεχάνδρο έμεινε, λογοτεχνικά, στην ιστορία περισσότερο για τον αγώνα του για τη διατήρηση της κληρονομιάς του ποιητή León Felipe (1884-1968), ήταν επίσης διάσημος για την εφεύρεση του επιτραπέζιου ποδοσφαίρου.

Αυτού που σήμερα αποκαλούμε «ξύλινο ποδοσφαιράκι» ή futbolin στα ισπανικά.

Μια εφεύρεση που έφτασε «μέχρι το τέλος του κόσμου»

Ως ένα από τα 10 παιδιά ενός ραδιοτηλεγραφητή στο φάρο στην «άκρη του κόσμου» (φράση που στα ισπανικά μεταφράζεται ως «Finisterre», το οποίο υιοθέτησε ως επώνυμο), ο Alejandro μεγάλωσε στην ισπανικη πόλη A Coruña (Λα Κορούνια).

Στα 15 του έφυγε για σπουδές στη Μαδρίτη. Όταν ο πατέρας του, ο οποίος είχε γίνει κατασκευαστής υποδημάτων, χρεοκόπησε, ο Alejandro εργάστηκε ως εργάτης οικοδομών, στοιχειοθέτης και χορευτής κλακέτας για να πληρώσει τη σχολική του φοίτηση.

Το ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου το 1936 τον βρήκε να εκδίδει και να πουλάει στους δρόμους της Μαδρίτης ένα λογοτεχνικό περιοδικό, το Paso a la Juventud (Βήμα προς τη νεολαία). Τότε ήταν που γνώρισε τον Φελίπε, του οποίου την πεποίθηση ότι η ποίηση μπορούσε να φέρει επανάσταση σε έναν άδικο κόσμο μοιραζόταν ο Φινιστέρ.

Ο κρίσιμος τραυματισμός

Τον Νοέμβριο του 1936, ο Finisterre χτυπήθηκε από μια βόμβα του φρανκικού στρατού ενώ πολεμούσε. Έμεινε σχεδόν κουτσός και τόσο αυτός όσο και οι ακρωτηριασμένοι συγκρατούμενοι του σε ένα αναρρωτήριο στο Montserrat της Καταλονίας αντιμετώπιζαν ένα μέλλον χωρίς να μπορούν να παίζουν το αγαπημένο τους ποδόσφαιρο. Και τότε ήταν που του ήρθε η μεγαλοφυής ιδέα για ένα ξύλινο επιτραπέζιο ποδοσφαιράκι.

Ο ίδιος εξήγησε: «Καθώς μου άρεσε το πινγκ πονγκ, σκέφτηκα, γιατί να μην εφεύρω το επιτραπέζιο ποδόσφαιρο;». Βρήκε έναν ξυλουργό για να κατασκευάσει το τραπέζι και να χαράξει τις φιγούρες. Ένας Γερμανός, ο Broto Wachter, είχε εφεύρει μια εκδοχή του παιχνιδιού το 1930, αλλά ο Finisterre χρησιμοποίησε πρώτος τις ρεαλιστικές φιγούρες που είναι σήμερα παγκοσμίως γνωστές.

Με τη συμβουλή ενός ντόπιου αναρχικού, ο Finisterre κατοχύρωσε την εφεύρεσή του με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας στη Βαρκελώνη το 1937.

Διαφεύγοντας μέσω των Πυρηναίων στη Γαλλία στο τέλος του ισπανικού εμφυλίου πολέμου, η πατέντα του Finisterre καταστράφηκε όταν βράχηκε και σκίστηκε υπό καταρρακτώδη βροχή.

Επιστρέφοντας στην Ισπανία, ολοκλήρωσε ένα πτυχίο φιλοσοφίας, αλλά έφυγε για το Παρίσι το 1947 και στη συνέχεια για τον Ισημερινό το 1948, όπου ίδρυσε ένα περιοδικό ποίησης, το «Ecuador 0º 0' 0».

Αυτό το περιοδικό εκδόθηκε πρώτα στο Κίτο, μετά στη Γουατεμάλα και τέλος στο Μεξικό. Στην Πόλη της Γουατεμάλας, το 1952, έβγαλε επιτέλους κάποια χρήματα από το επιτραπέζιο ποδόσφαιρο, με φιγούρες σχεδιασμένες από μαόνι.

Το 1954, μέσω της αδερφής του που ήταν φίλη με τη σύντροφο και αργότερα σύζυγο του Τσε Γκεβάρα, Χίλντα Γκαντέα Ακόστα (1925 -1974), ο Αλεχάντρο γνωρίστηκε με τον Τσε με τον οποίο έγιναν πολύ καλοί φίλοι και συχνά περνούσαν την ώρα τους παίζοντας ποδοσφαιράκι. «Είχαμε παρόμοιο στυλ», είπε αργότερα ο Finisterre, προσθέτοντας με νόημα «αλλά ο Τσε έχανε πάντα».

Η γνωριμία και ο έρωτας με την Φρίντα Κάλο

Η πρώτη γνωριμία ανάμεσα στον Φινιστέρ και τη Φρίντα Κάλο έγινε είτε το 1938 στο Παρίσι, είτε το 1944, όταν σε ένα σύντομο ταξίδι στο Μεξικό η ζωγράφος του παραχώρησε συνέντευξη, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Rueca.

Το σίγουρο είναι ότι η μεταξύ τους ερωτική σχέση ξεκίνησε τον Αύγουστο του 1948 στη Πόλη του Μεξικού. Η σχέση αυτή παρέμεινε μυστική ανάμεσά τους και έγινε γνωστή μόνο δέκα χρόνια μετά το θάνατο του Φινιστέρ, το 2017, όταν βρέθηκε ένα κιβώτιο με ερωτικές και παθιασμένες επιστολές και έργα που του είχε στείλει η Κάλο την άνοιξη του 1954.

Η απαγωγή και το σαπούνι σε αλουμινόχαρτο

Την ίδια εκείνη χρονιά, ο πρεσβευτής της επαναστατικής κυβέρνησης της Ισπανίας στη Γουατεμάλα (μία από τις λίγες χώρες που αναγνώριζαν ακόμη τη δημοκρατία), φοβούμενος ένα πραξικόπημα εκεί, ζήτησε από τον Finisterre να μεταφέρει εμπιστευτικά έγγραφα στο Μεξικό.

Τότε ήταν που ο Finisterre απήχθη από πράκτορες του Φράνκο και επιβιβάστηκε σε ένα αεροπλάνο για τη Μαδρίτη. Κατά τη διάρκεια της πτήσης, πήγε στην τουαλέτα, τύλιξε το σαπούνι που βρήκε εκεί μέσα σε αλουμινόχαρτο και φωνάζοντας «Είμαι Ισπανός πρόσφυγας», απείλησε να ανατινάξει το αεροπλάνο.

Αυτή η πράξη αεροπειρατείας κέρδισε την υποστήριξη του πληρώματος και των επιβατών και ο Φινιστέρ αποβιβάστηκε από το αεροπλάνο στον Παναμά.

Για τα επόμενα 20 χρόνια, ο Finisterre δημοσίευσε στην Πόλη του Μεξικού περισσότερα από 200 βιβλία λατινοαμερικάνικης μη μυθοπλασίας και ποίησης και το έργο Ισπανών εξόριστων, ιδίως Γαλιλαίων: «Εξέδωσα ό,τι είχε ξεχαστεί από τους εμπορικούς εκδότες».

Συνάντησε ξανά και έγινε στενός φίλος με τον Φελίπε, το έργο του οποίου εξέδωσε στη συνέχεια. Το 1973 συγκέντρωσε λογοτέχνες τόσο από την Ισπανία όσο και από την ισπανική διασπορά για να τιμήσει τον Φελίπε στο δάσος Chapultepec, όπου μια χάλκινη προτομή του ποιητή στέκεται ακόμη ανάμεσα στα δέντρα.

Επιστρέφοντας να ζήσει στην Ισπανία μετά τον θάνατο του Φράνκο, έπεισε τον εκδοτικό οίκο Alianza να επανεκδώσει το έργο του Φελίπε και έγραψε μια σειρά από δοκίμια γι' αυτόν.

Αν και ο ίδιος ο Finisterre έγραφε ποίηση, θεωρούσε ότι ήταν «απλώς στίχοι». Περισσότερο αφιέρωσε τη ζωή του στην προώθηση του έργου άλλων ανθρώπων. Στη δεκαετία του 1970 παντρεύτηκε την τραγουδίστρια María Herrero, με την οποία έμεινε μαζί μέχρι τον θάνατό του, το 2007.

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr