Δεκέμβρης – Μήνας παιδιού: «Ο κόσμος του παιδιού και το ψυχικό ευ ζην»

15:54 9/12/2024 - Πηγή: iEfimerida

Μέχρι το τέλος του 20ου αιώνα οι ιστορικοί δεν είχαν μελετήσει την παιδική ηλικία ως επιστημονικό θέμα.

Μια ματιά στην ιστορική έρευνα της παιδικής ηλικίας αρκεί, για να διαπιστώσουμε ότι η αντίληψη και η αντιμετώπιση του παιδιού από τους ενηλίκους διαφέρει από εποχή σε εποχή. Χαρακτηριστικό είναι ότι η Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ μόλις το 1989, για να αλλάξει τον τρόπο που αντιμετωπίζονταν μέχρι τότε τα παιδιά, αναγνωρίζοντάς τα σε ανθρώπινα όντα με ένα ξεχωριστό σύνολο δικαιωμάτων.

Είναιγεγονός

ότι παλαιότερα το παιδί δεβρισκόταν στο επίκεντρο της προσοχήςκαι της φροντίδας των ενηλίκων, όπωςσυμβαίνει στη σημερινή κοινωνία. Έωςτότε οι ενήλικες διαχειρίζονταν ταπαιδιά αντλώντας από τις δικές τουςεμπειρίες και τη διαίσθηση τους. Δενείχαν κάποιο συγκεκριμένο τρόποαντιμετώπισης όσον αφορά την αγωγή καιτη φροντίδα των παιδιών. Ως αποτέλεσμα,οι γνώσεις αυτές έχουν παραμείνειάγραφες και κληροδοτούνται ως βιωμένεςεμπειρίες από τη μια γενιά στην άλλη.

Ηπαιδοκεντρική αντίληψη της σημερινήςκοινωνίας, που θεωρεί ότι το παιδί έχειξεχωριστές ανάγκες και απαιτεί ιδιαίτερηφροντίδα, για να έχει μια ομαλή ανάπτυξη,δεν ήταν πάντοτε δεδομένη. Στην αρχήτου αιώνα μας πολλοί αναμορφωτέςξεκίνησαν να ενδιαφέρονται για τηνευτυχία του παιδιού. Διατάχθηκαν νόμοιγια την προστασία του παιδιού, γράφτηκανδιακηρύξεις για τα δικαιώματα του,«γεννήθηκαν» υπηρεσίες για την ευημερίατου, τη φροντίδα και τη μόρφωση του ωςαποτέλεσμα πολλών επίπονων προσπαθειώναπό ειδικούς, την πολιτεία και τουςγονείς, για να εξασφαλίσουν τιςκαταλληλότερες συνθήκες για την ανάπτυξητου. Στην προσπάθειά τους αυτή άρχισαννα επιβεβαιώνουν την ανάγκη γιαπερισσότερες γνώσεις γύρω από το παιδίκαι την πορεία της ανάπτυξης του. Έτσιιδρύθηκαν κέντρα έρευνας και οιεπιστήμονες διενέργησαν συστηματικέςμελέτες, οι οποίες ερευνούσαν τιςιδιομορφίες και τα προβλήματα τηςπαιδικής ηλικίας. Όλα αυτά, γιατί αποτελείθέσφατο ότι για κάθε παιδί που αναπτύσσεταιοργανικά και ψυχικά σε ένα υγιές καιπλούσιο σε ερεθίσματα περιβάλλον,δημιουργείται ένας ενήλικας μεολοκληρωμένο χαρακτήρα και αναπτυγμένηκριτική σκέψη.

Τοπαιδί φθάνει στον κόσμο ήδη ως άτομο,δεδομένου ότι εγγράφεται σε μιαοικογενειακή ιστορία. Δημιουργεί τησχέση του με τον κόσμο μέσα από τηναλληλεπίδραση με τη μητέρα και με τουςοικείους του, αρχικά με το σώμα του καιέπειτα με τον λόγο. Καθώς μεγαλώνει,προσαρμόζεται στο οικογενειακό περιβάλλονή, μερικές φορές, πλήττεται και γίνεταιπιο εύθραυστο. Το σχολείο, η δεύτερηοικογένεια του παιδιού, χώροςκοινωνικοποίησης και πρόσβασης στηγνώση, είναι ένα πέρασμα που μπορεί ναβοηθήσει το παιδί να εξελιχθεί ή να τοδυσκολέψει, με αποτέλεσμα την ανάδυσησυναισθημάτων ανασφάλειας. Το παιδίχρειάζεται να εγγραφεί στην κοινωνίατου σχολείου, το οποίο λειτουργεί βάσεικανόνων, και να γίνει αυτόνομο, για ναλειτουργήσει έπειτα στην κοινωνία ωςενήλικας. Το σχολείο, στη συνέχεια,εκπληρώνει τις αποστολές του, παραμένονταςένας χώρος φροντίδας και ανατροφής όπουτο παιδί αναπτύσσεται τόσο γνωστικάόσο και συναισθηματικά! Όμως, συχνά,παρά αυτήν τη φροντιστική μεταχείριση,το σχολείο για κάποια παιδιά γίνεταιένας πολύ περιοριστικός χώρος, δύσκολοςστην κατανόηση και γεμάτος δοκιμασίες.Απόδειξη είναι ότι πολλές φορές τοσχολικό περιβάλλον δεν αποτελεί χώροο οποίος προωθεί την ανάπτυξη τηςκριτικής σκέψης και της ελεύθερηςέκφρασης των παιδιών. Ορισμένες φορές,μάλιστα, μπορεί να γίνει και χώροςαπειλητικός, καθώς πολλά είναι τα παιδιάπου παρουσιάζουν σχολική άρνηση εξαιτίαςτου σχολικού εκφοβισμού που στις μέρεςμας έχει λάβει διαστάσεις πανδημίας.

Οιεξειδικευμένοι ψυχολόγοι είναι αυτοίπου θα παρέχουν σε γονείς και εκπαιδευτικούςτη γνώση και τα εργαλεία να διαχειριστούνκαι να βοηθήσουν τα παιδιά να αναπτυχθούνσωστά. Οι ψυχολόγοι είναι οι ειδικοίπου θα δώσουν σε όσους εμπλέκονται στηνανατροφή του παιδιού τα εργαλεία πουθα βοηθήσουν το παιδί να εξυψώσει τηνψυχική, σωματική και συναισθηματικήενέργεια, να αποκτήσει και πάλι τη χαμένητου περιέργεια, να αναπτύξει μεγαλύτερηανοχή στις απογοητεύσεις και να γίνειένα σκεπτόμενο άτομο, ικανό να ονειρεύεται,να φαντάζεται τη θέση του τον κόσμο καιτις σχέσεις του με τους άλλους.

Σεμια εποχή όπου τα ερεθίσματα είναιπολλαπλά, αλλά ορισμένα από αυτά καιεπιβλαβή, όπως η αλόγιστη έκθεση σεοθόνες, η έκθεση σε περιστατικά βίας(σωματικής, λεκτικής, ψυχολογικής), ηεύκολη πρόσβαση σε κάθε είδους πληροφορίαμέσω του διαδικτύου (πχ. απόκτησηεξαρτησιογόνων ουσιών, σεξουαλικόπεριεχόμενο κ.ά.) ελλοχεύουν κίνδυνοιπου μπορεί να παγιδεύσουν τα παιδιά σεμια ευάλωτη ηλικία. Τα παιδιά έχουνανάγκη να περιβάλλονται από άτομαεμπιστοσύνης που χρειάζεται να είναιηλεγμένα από τους γονείς! Όλοι οι ενήλικεςχρειάζεται να ακούν τα παιδιά σε ό,τιαυτά έχουν να πουν για ό,τι τους συμβαίνεικαι ό,τι νιώθουν καθημερινά ! Ως γονείςχρειάζεται να συνδεόμαστε συναισθηματικάμε τα παιδιά μας και να στεκόμαστε δίπλατους, αφιερώνοντας χρόνο, ώστε να νιώθουνσυνεχώς ασφάλεια και χαρά. Οφείλουμενα αναγνωρίζουμε ότι τα παιδιά χρειάζονταιτη φροντίδα και την προστασία όλων τωνενηλίκων ! Γιατί όπως έλεγε και ο πάνταεπίκαιρος Χαλίλ Γκιμπράν:

«Τα παιδιά σου δεν είναι παιδιά σου
είναι οι γιοι και οι κόρες
της λαχτάρας της Ζωής για Ζωή.
Δημιουργούνται μέσα από εσένα,
αλλά όχι από εσένα.
Και αν και βρίσκονται μαζί σου, δεν σου ανήκουν.
Μπορείς να τους δώσεις την αγάπη σου,
αλλά όχι τις σκέψεις σου.
Αφού ιδέες έχουν δικές τους.
Μπορείς να προσπαθήσεις
να τους μοιάσεις αλλά μη γυρέψεις να τα κάνεις σαν εσένα.
Αφού οι ψυχές τους κατοικούν στο σπίτι του αύριο
που εσύ δεν πρόκειται να επισκεφτείς ούτε στα όνειρα σου.
Αφού η ζωή δεν πάει προς τα πίσω
ούτε ακολουθεί
στο δρόμο του το χθες.
Μπορείς να δίνεις μια στέγη στο σώμα τους,
αλλά όχι και στις ψυχές τους.
Είσαι το τόξο από το οποίο
τα παιδιά σου σαν ζωντανά βέλη
ξεκινάνε για να πάνε μπροστά.
Ο τοξότης βλέπει το ίχνος της τροχιάς
προς το άπειρο
και κομπάζει ότι με την δύναμή του
τα βέλη μπορούν να πάνε γρήγορα
και μακριά.
Ας χαροποιεί τον τοξότη
ο κομπασμός του.
Αφού ακόμα και αν αγαπάει το βέλος που πετάει
έτσι αγαπά και το τόξο που μένει στάσιμο.»