Γιατί οι πυρκαγιές γίνονται ταχύτερες και πιο άγριες, ο «εκρηκτικός» συνδυασμός -Η ανάλυση του BBC

18:24 11/1/2025 - Πηγή: iEfimerida

Σε εκτενή ανάλυσή του, το BBC περιγράφει τις αιτίες που οδηγούν σε πυρκαγιές μεγαλύτερης έντασης και ταχύτητας, σαν αυτές που έκαναν στάχτη το Λος Άντζελες.

Αργά το πρωί της Τρίτης 6 Ιανουαρίου, μια «απειλητική και καταστροφική» ανεμοθύελλα κατευθυνόταν προς τα βόρεια προάστια του Λος Άντζελες. Το τοπικό γραφείο της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ δημοσίευσε έναν συναγερμό περίπου στις 10:30 π.μ. τοπική ώρα. Σχεδόν εκείνη ακριβώς τη στιγμή, ξέσπασε πυρκαγιά στη συνοικία

Palisades του Λος Άντζελες.

Οι καταστροφικές πηρκαγιές του Λος Άντζελες

«Η πυρκαγιά μπόρεσε να ξεκινήσει, να πάρει σάρκα και οστά, και μετά ήρθε ο άνεμος και την έσπρωξε πραγματικά, πολύ δυνατά», λέει η Ellie Graeden, συνδιευθύνουσα σύμβουλος της RedZone Analytics, η οποία κατασκευάζει προϊόντα μοντελοποίησης πυρκαγιών για την ασφαλιστική βιομηχανία. «Αυτό είναι πραγματικά το χειρότερο που μπορεί να συμβεί».

Η πυρκαγιά πήρε έκταση, ακολουθούμενη από άλλες πυρκαγιές σε κοντινές περιοχές. Χιλιάδες σπίτια και άλλα κτίρια έχουν ισοπεδωθεί. Η λεωφόρος Σάνσετ είναι ερείπια. Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, αναφέρει το BBC, οι πυρκαγιές του Λος Άντζελες έχουν προκαλέσει τον θάνατο τουλάχιστον 11 ανθρώπων. Οι αρχές έχουν διατάξει την εκκένωση σχεδόν 180.000 ανθρώπων.

Οι πυρκαγιές θεωρούνται πλέον ως οι πιο καταστροφικές στην ιστορία του Λος Άντζελες, ενώ ορισμένες εκτιμήσεις για τις ζημιές ανέρχονται σε 52-57 δισ. δολάρια.

Ωστόσο, ακόμη δεν γνωρίζουμε γιατί ξεκίνησαν. Μπορεί να ήταν ένα χτύπημα κεραυνού, πεσμένα καλώδια ηλεκτρικού ρεύματος, ένα απρόσεκτα πεταμένο τσιγάρο. Θα μπορούσε να υπάρχει ένας πιο κακόβουλος λόγος, ένας εμπρησμός. Άλλωστε, οι περισσότερες πυρκαγιές προκαλούνται από τον άνθρωπο.

Καθώς όμως οι αρχές του Λος Άντζελες αρχίζουν να συνθέτουν τα κομμάτια για να βρουν τι ήταν αυτό που προκάλεσε αρχικά τις πυρκαγιές, η ταχύτητα με την οποία οι πρώτες φλόγες μετατράπηκαν σε μανιασμένες, ραγδαία εξαπλούμενες πυρκαγιές είναι σύμπτωμα για κάτι που συμβαίνει πολύ ευρύτερα, σύμφωνα με το BBC.

«Μια πραγματικά εκρηκτική κατάσταση»

Σε αυτή την περίπτωση, μια σειρά περιβαλλοντικών συνθηκών συνέπεσε με καταστροφικό συγχρονισμό. Ένας συνδυασμός μακροχρόνιας ξηρασίας και ισχυρών βροχοπτώσεων τις προηγούμενες ημέρες παρείχε την καύσιμη ύλη, ενώ οι ισχυροί -και κατά περιόδους τυφώνας- άνεμοι υποδαύλισαν τις πυρκαγιές και τις οδήγησαν να ξεφύγουν από τον έλεγχο.

Στην αρχή, οι άνεμοι της Santa Ana, όπως είναι γνωστοί -ισχυροί και θυελλώδεις άνεμοι που πνέουν από την ενδοχώρα προς την ακτή- έφθασαν ταχύτητες 80 μιλίων/ώρα (129 χλμ/ώρα), ενισχύοντας την κόλαση.

Καταστροφικά, οι ισχυροί άνεμοι εμπόδισαν ορισμένα πυροσβεστικά ελικόπτερα και αεροπλάνα να απογειωθούν στον ουρανό προκειμένου να ρίξουν νερό στις φλεγόμενες περιοχές.

«Χωρίς αυτή την αεροπορική υποστήριξη, είναι πολύ δύσκολο να αποτρέψουμε απώλειες σε συγκεκριμένα σημεία», λέει η κ. Graeden.

Οι συνθήκες αυτές έρχονται με φόντο την κλιματική αλλαγή, η οποία όχι μόνο αυξάνει τον κίνδυνο πυρκαγιών σε όλο τον κόσμο, αλλά και τις καθιστά ιδιαίτερα εκρηκτικές. Αυτό συμβαίνει όταν σχετικά μικρές πυρκαγιές «εκρήγνυνται» γρήγορα, τόσο ξαφνικά και με τέτοια σφοδρότητα που καθίσταται δύσκολο να ελεγχθούν.

Στην Καλιφόρνια, ο κίνδυνος τέτοιων πυρκαγιών εξαιρετικά ταχείας ανάπτυξης έχει αυξηθεί κατά περίπου 25% λόγω της κλιματικής αλλαγής που προκαλείται από τον άνθρωπο, σύμφωνα με ορισμένα μοντέλα.

Η άνοδος των θερμοκρασιών και οι παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας αφαιρούν από τη βλάστηση και το νεκρό φυτικό υλικό την υγρασία τους, πράγμα που σημαίνει ότι όταν μια πυρκαγιά ξεκινήσει, δεν μπορεί να σταματήσει.

Ο Ματ Τζόουνς, επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Αγγλίας, ο οποίος μελετά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις πυρκαγιές, σημειώνει ότι, το 2022 και το 2023, το Λος Άντζελες δέχθηκε εξαιρετικές ποσότητες βροχής. Περίπου 133 εκατοστά βροχόπτωσης έπεσαν στο κέντρο του Λος Άντζελες κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, που ήταν σχεδόν ρεκόρ.

Αυτή η υπερβολική βροχή βοήθησε τα φυτά στην περιοχή να αναπτυχθούν, αλλά στη συνέχεια, το 2024, ο καιρός άλλαξε. Το περασμένο έτος ήταν εξαιρετικά ξηρό σε αντίθεση με τα δύο προηγούμενα έτη. Αυτό σημαίνει ότι σήμερα υπάρχει ένας μεγάλος όγκος ξεραμένης βλάστησης διάσπαρτος στη νότια Καλιφόρνια.

«Έχουμε μείνει με μια πραγματικά εκρηκτική κατάσταση», λέει ο κ. Τζόουνς.

Φωτιά και άνεμος: Το φαινόμενο Santa Ana

Υπήρξε επίσης η σημαντική επίδραση της ανεμοθύελλας. Οι άνεμοι της Santa Ana έχουν διάφορα ονόματα, ανάλογα με το πού ζει κανείς. Είναι γνωστοί ως Föhn ή Föhnwind στις αλπικές περιοχές της Γερμανίας, της Αυστρίας και της Ελβετίας.

Μια αναφορά που δημοσιεύτηκε σε επιστημονικό περιοδικό το 1911 αποκαλύπτει τα δραματικά αποτελέσματα του Föhnwind στο Ίνσμπρουκ της Αυστρίας: «Αυτός ο άνεμος φυσά συχνά με μεγάλη σφοδρότητα, και αν δεν κλείσει κανείς αμέσως τα παράθυρα, τα πάντα στο σπίτι καλύπτονται γρήγορα με ένα παχύ στρώμα σκόνης».

Η κλιματική αλλαγή δημιουργεί θερμότερες συνθήκες σε ορισμένες τοποθεσίες όπου εμφανίζονται άνεμοι τύπου Santa Ana, πράγμα που σημαίνει ότι οι επιπτώσεις ή οι πιθανές συνέπειες -ιδίως όσον αφορά την ταχεία κλιμάκωση των πυρκαγιών- επιδεινώνονται.

Σύμφωνα με ορισμένες έρευνες, αυτοί οι άνεμοι γίνονται όλο και πιο συνηθισμένοι σε ορισμένα μέρη του κόσμου λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Οι επιπτώσεις μιας τέτοιας αύξησης στις πυρκαγιές θα μπορούσαν να είναι βαθιές. Στην Ελβετία, για παράδειγμα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνεμοι Föhn οδήγησαν σε πυρκαγιές που έκαψαν τριπλάσια έκταση σε σχέση με τις ημέρες που δεν υπήρχαν τέτοιοι άνεμοι.

Οι πυρκαγιές που εξαπλώνονται πολύ γρήγορα είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες -όχι μόνο λόγω της απειλής για την ανθρώπινη ζωή και την περιουσία, αλλά και λόγω του πόσο εκτεταμένες μπορούν να γίνουν αυτές οι πυρκαγιές.

Οι πυρκαγιές «φτιάχνουν τον δικό τους καιρό»

Ενώ οι καθοδικοί άνεμοι της Santa Ana φαίνεται ότι επιτάχυναν τις πυρκαγιές του Λος Άντζελες, πολύ διαφορετικές συνθήκες μπορούν επίσης να προκαλέσουν την έκρηξη πυρκαγιών. Ελλείψει ισχυρών ανέμων, οι πυρκαγιές μπορούν μερικές φορές να δημιουργήσουν τον δικό τους καιρό, λέει ο κ. Τζόουνς.

«Δημιουργούν τους δικούς τους, ισχυρούς, τοπικούς ανέμους, οι οποίοι μπορούν να επηρεάσουν τόσο τον ρυθμό με τον οποίο εξαπλώνεται η πυρκαγιά όσο και να προκαλέσουν ακανόνιστες αλλαγές κατεύθυνσης», εξηγεί.

Καθώς μια πυρκαγιά θερμαίνει τον αέρα από πάνω της, μπορεί να δημιουργήσει ανοδικά ρεύματα αρκετά ισχυρά ώστε να σχηματίσουν τεράστια σύννεφα στον ουρανό από πάνω. Η εμφάνιση ενός τέτοιου σύννεφου μπορεί να υποδηλώνει ότι μια πυρκαγιά πρόκειται να κλιμακωθεί ραγδαία ή ότι η διαδικασία αυτή έχει ήδη ξεκινήσει, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2021.

Τέτοια σύννεφα καταιγίδας μπορεί να προκαλέσουν κεραυνούς, οι οποίοι θα μπορούσαν να αναφλέξουν ακόμη περισσότερες πυρκαγιές σε κοντινή απόσταση.

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr