Η Ιφιγένεια στο σήμερα και ο Αγαμέμνονας με μοβ ηλεκτρίκ κοστούμι -Είδαμε τη νέα, ευφυή παραγωγή της Λυρικής

19:08 19/10/2024 - Πηγή: iEfimerida

Οι δύο όπερες του Γκλουκ «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» και «Ιφιγένεια εν Ταύροις» παρουσιάστηκαν στην Αθήνα, σε συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με το Φεστιβάλ του Αιξ αν Προβάνς και την Εθνική Όπερα του Παρισιού, σε ένα δυνατό δίπτυχο, από τον Ρώσο σκηνοθέτη Ντμίτρι Τσερνιακόφ, που κέρδισε θερμό χειροκρότημα. 

Με το πολυαναμενόμενο εγχείρημα του σπουδαίου Ρώσου σκηνοθέτη, Ντμίτρι Τσερνιακόφ, να ενώσει τις δύο όπερες του Κρίστοφ Βίλιμπαλντ Γκλουκ σε μια κοινή παραγωγή, άνοιξε τη νέα

καλλιτεχνική σεζόν η Εθνική Λυρική Σκηνή. Το δίπτυχο όπερας «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» και «Ιφιγένεια εν Ταύροις», το οποίο βραβεύθηκε ως «η καλύτερη νέα παραγωγή του 2024» στα International Opera Awards, ήταν μια συναρπαστική μουσική εμπειρία, με την Αμερικανίδα υψίφωνο Κορίν Γουίντερς να μας χαρίζει, με τη σπάνια φωνή, την αντοχή και το ταλέντο της, μια ερμηνεία από αυτές που μένουν αξέχαστες.

Μουσικά, οι δυνατές όπερες του Γκλουκ (1714-1787), οι οποίες γράφτηκαν στα τέλη του 18ου αιώνα («Ιφιγένεια εν Αυλίδι» 1774 και «Ιφιγένεια εν Ταύροις» 1779) και ανήκουν στο ρεύμα του κλασικισμού, αποδόθηκαν με μια απίστευτη δυναμική στην Αθήνα, υπό την άριστη μουσική διεύθυνση του καλλιτεχνικού διευθυντή του «Διεθνούς Φεστιβάλ Γκλουκ» Μίχαελ Χόφστετερ. Εκτός από την Κορίν Γουίντερς, που μας άφησε άφωνους με το επίτευγμά της να υποδυθεί άψογα την ίδια τραγική ηρωίδα με διαφορά σχεδόν 20 χρόνων από το ένα έργο στο άλλο, οι ερμηνείες όλων των συντελεστών ήταν στο καλύτερο δυνατό επίπεδο.

Από τη γαμήλια δεξίωση με τις σαμπάνιες και τις selfies, στον βωμό της θυσίας

Ο βραβευμένος Ντμίτρι Τσερνιακόφ, ο τολμηρός Ρώσος σκηνοθέτης που δεν δίστασε να καταδικάσει δημοσίως τον Πούτιν για την εισβολή στην Ουκρανία, έφερε τις δύο όπερες του Γκλουκ στο σήμερα, χρησιμοποιώντας ένα εντυπωσιακό σκηνικό -έναν φωτεινό σκελετό σπιτιού με λάμπες νέον- αλλά και σύγχρονα κοστούμια με ζωηρά χρώματα (ντύνοντας τον Αγαμέμνονα με μοβ ηλεκτρίκ κοστούμι, την Κλυταιμνήστρα με πράσινη τουαλέτα και τον Αχιλλέα με σομόν κοστούμι), κάνοντας ένα ιδιοφυές στη σύλληψη αλλά και την εκτέλεση σχόλιο ενάντια στο πάθος με το οποίο οι λαοί μπαίνουν σε καταστροφικούς πολέμους (που τελικά λαβώνουν και τους ίδιους), μη διστάζοντας να θυσιάσουν την ίδια τους την αθωότητα στον παραλογισμό, στην κερδοσκοπία και στη φιλοδοξία.

Η Ιφιγένεια, στην πρώτη παράσταση, στην «Ιφιγένεια εν Αυλίδι», εμφανίζεται σαν νεαρή κληρονόμος πλούσιας/βασιλικής οικογενείας που ζει σε μια λαμπερή έπαυλη και ετοιμάζεται να παντρευτεί τον έρωτα της ζωής της -τον Αχιλλέα-, ανακαλύπτοντας ότι τη μέρα του γάμου της, μετά τη φωταγωγημένη δεξίωση, όταν η σαμπάνια τελειώσει και τα φλας της φωτογραφικής μηχανής που απαθανατίζει τον γάμο σβήσουν, ο πατέρας της θα τη θυσιάσει προκειμένου να κινητοποιηθεί η πολεμική μηχανή που θα οδηγήσει τους Έλληνες στην κατάκτηση της Τροίας.

Πώς το θύμα της Αυλίδας γίνεται ο θύτης στην Ταυρίδα;

Στη δεύτερη παράσταση, στην «Ιφιγένεια εν Ταύροις», η τραγική ηρωίδα του Ευριπίδη, που τελικά συναίνεσε στη θυσία της για να σώσει τη φήμη των Ελλήνων, γλίτωσε χάρη στην επέμβαση της Θεάς Άρτεμης, είναι σχεδόν είκοσι χρόνια μεγαλύτερη και ζει απομονωμένη στην Ταυρίδα, χωρίς να γνωρίζει τη μοίρα της βασιλικής οικογένειάς της. Όταν η μοίρα οδηγήσει εκεί τον αδερφό της Ορέστη, σαν ναυαγό, η Ιφιγένεια θα αναγκαστεί, από το παρ' ολίγον θύμα που υπήρξε κάποτε, να γίνει ο παρ' ολίγον δήμιος του ίδιου της του αδερφού, τον οποίο όμως δεν έχει αναγνωρίσει. Ο Ορέστης θα της αποκαλύψει τη δολοφονία του Αγαμέμνονα από τη μητέρα τους Κλυταιμνήστρα, αλλά και τη δολοφονία εκείνης από τον ίδιο, λίγο πριν η Θεά Άρτεμις πάλι μεσολαβήσει για να σώσει τα δύο τραγικά αδέρφια.

Το πώς μεταφέρεται μια τραγωδία στο σήμερα δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο, ειδικά για τα ελληνικά θεατρικά δεδομένα. Αυτό, όμως, που είναι πραγματικά σπουδαίο είναι το πώς μπορεί ένας ιδιοφυής σκηνοθέτης να ενώσει δύο αυτόνομα έργα σε ένα οπερατικό δίπτυχο με επιτυχία, αλλά και το πώς ο ίδιος κατορθώνει να φωτίσει την ψυχολογία του πολέμου, χρησιμοποιώντας ένα έπος όπως ο Τρωικός Πόλεμος.

Μιλώντας για τη φρίκη του Τρωικού Πολέμου και τις αθέατες και θεατές πληγές που άφησε πίσω του, ο Ντμίτρι Τσερνιακόφ στηλιτεύει, όχι με εύκολες αντιπολεμικές ερμηνείες, τα κίνητρα του πολέμου εν γένει, αλλά την ψυχολογία των ανθρώπων που εισάγονται ως πρόβατα επί σφαγή στη φρίκη του πολέμου. Είναι συγκλονιστικός ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζεται επί σκηνής η ανυπομονησία όσων παρευρίσκονται στον Οίκο των Ατρειδών να θυσιαστεί όσο πιο γρήγορα γίνεται το αθώο κορίτσι, προκειμένου να μην αργήσει άλλο να ξεκινήσει η πολεμική εκστρατεία.

Οι δύο οπερατικές τραγωδίες του Γκλουκ, αλλά και οι τραγωδίες του Ευριπίδη από τις οποίες είναι εμπνευσμένες (γιατί οι όπερες του Γκλουκ δεν βασίζονται στα κείμενα του Ευριπίδη, αλλά σε γαλλικά έργα του 18ου αιώνα από τον Ρακίνα και τον Κλωντ Γκυμόν ντε λα Τους), αλλάζοντας εποχή για να έρθουν στο σήμερα, δίνουν την ευκαιρία σε έναν καλλιτέχνη με διαυγές βλέμμα να φωτίσει τα βάθη της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης και έννοιες όπως η βία, η οργή, η θυσία, ο φόβος.

Όπως εξηγεί ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Γιώργος Κουμεντάκης, όταν ο Ντμίτρι Τσερνιακόφ αποφάσισε το 2019 να ενώσει τις δύο όπερες του Γκλουκ σε μια κοινή παραγωγή κάτω από την ομπρέλα του πολέμου ως συνεκτικού ιστού, ο πόλεμος ήταν απλώς ένας πανανθρώπινος φόβος, αλλά μια μακρινή εμπειρία για την Ευρώπη από τα μέσα του 20ού αιώνα. «Δυστυχώς, στα χρόνια που μεσολάβησαν από το 2019 έως τη φετινή μας πρεμιέρα, η σκοτεινή σκιά του πολέμου κρεμάστηκε απειλητικά πάνω από τα κεφάλια μας, ξυπνώντας τις εφιαλτικές μνήμες του παρελθόντος. Ο Τσερνιακόφ επισημαίνει τη μετάλλαξη της Ιφιγένειας από θύμα στην Αυλίδα σε δήμιο στην Ταυρίδα. Πώς η οικογενειακή εστία των Ατρειδών στοιχειώνεται από τους νεκρούς της, μέσα από μια αδυσώπητα εξελισσόμενη διαδικασία απανθρωποποίησης; Το άχρονο σπίτι που έχει χάσει την αίγλη της Αυλίδας και στέκει σαν κουφάρι στην Ταυρίδα εικονογραφεί την τραγική μοίρα των Ατρειδών, καθιστώντας την οικεία βία ένα παγκόσμιο και πανανθρώπινο βίωμα».

Info: nationalopera.gr
Επόμενες παραστάσεις: 13, 16, 19, 22, 27, 30 Οκτωβρίου, στις 18.00
Τιμές εισιτηρίων: €15, €20, €35, €55, €60, €70, €90, €120 
Φοιτητικό, παιδικό: €15 | Περιορισμένης ορατότητας: €10
Προπώληση: Ταμεία ΕΛΣ (καθημερινά 9.00-21.00 | 2130885700) & www.ticketservices.gr

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣΤζωρτζ Στάινερ, νέο βιβλίο: «Ζούμε ένα μακρύ Σάββατο αναμονής. Θα γνωρίσει ποτέ η ανθρωπότητα Κυριακή; Αμφίβολο» H Αθήνα του 1960 μέσα από τα μάτια της Πατρίτσια Χάισμιθ -Τι είδε η σπουδαία Αμερικανίδα συγγραφέας [εικόνες] H Χίος και η Αμερική του 1913 μέσα από τη δυνατή γραφή της Σώτης Τριανταφύλλου -Διαβάσαμε το «Πιτσιμπούργκο»

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr