Ήθος, Λόγος, Πάθος: Πώς η μελέτη των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων μπορεί να μας κάνει καλύτερους (συν)ομιλητές

15:46 10/1/2025 - Πηγή: iEfimerida

Πώς οι βασικές αρχές ομιλίας μπορούν να απογειώσουν την δημόσια παρουσία σας, είτε σε μια παρέα, είτε μπροστά σε ένα ακροατήριο.

Σε αντίθεση με αυτό που νομίζετε, η ρητορική μαεστρία δεν είναι προνόμιο μόνο των «γεννημένων» μεγάλων ομιλητών -είναι εφικτή από όλους. Και εσείς, εξοπλισμένοι με μερικές βασικές δικανικές τεχνικές, μπορείτε να τα καταφέρετε όπως ο Αριστοτέλης.

Οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν διαφάνειες, pdf, excel, powerpoint

και bullet points για να τους βοηθήσουν να διατυπώσουν τα επιχειρήματά τους. Είχαν όμως άλλα «όπλα».

Η πειθώ κάνει την διαφορά

Η πραγματική «δουλειά» των συζητήσεων και των παρουσιάσεων είναι η πειθώ. Ο Αριστοτέλης, όπως και πολλοί άλλοι σπουδαίοι στοχαστές και ομιλητές της εποχής του, φημιζόταν για την αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας του. Και αυτή η προσέγγιση παραμένει το πλέον βασικό θεμέλιο για τον τρόπο με τον οποίο μιλάμε σήμερα. Και η φιλοσοφία τους εξακολουθεί να είναι κάτι που μελετάται και χρησιμοποιείται από σύγχρονες σχολές ρητορικής.

Αξιοπιστία, λογική, συναίσθημα

Η ρητορική περιλαμβάνει τρεις βασικούς τρόπους πειθούς που πείθουν τους άλλους να αποδεχτούν το επιχείρημά σας: το ήθος (η αξιοπιστία), ο λόγος (η λογική) και το πάθος (το συναίσθημα). Επιπλέον, και οι τρεις πρέπει να συνεργάζονται μεταξύ τους. Ο Αριστοτέλης πίστευε ότι οποιαδήποτε ανισορροπία σε αυτά τα εργαλεία - πόσο μάλλον η πλήρης παράλειψη ενός από αυτά - θα μείωνε σημαντικά τη δύναμη του επιχειρήματός σας.

1. Ήθος

Στο πλαίσιο της πειθούς, ο όρος αναφέρεται στην εδραίωση της αξιοπιστίας σας. Εν ολίγοις είναι το εξής: γιατί εσείς, συγκεκριμένα, αξίζετε να σας ακούσουμε σε αυτό το θέμα; Αν μπορείτε να τους δώσετε μια καλή απάντηση σε αυτό το ερώτημα, είναι πολύ πιο πιθανό να συμμετάσχουν στην προσπάθειά σας να τους πείσετε. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να κατανοήσουν την εμπειρία ή την εξειδίκευσή σας. Φυσικά, το γεγονός ότι κάποιοι από εσάς ανατριχιάζουν ή «κριντζάρουν» στην ιδέα του να «πουλήσετε τον εαυτό σας» δείχνει ότι εδώ υπάρχει μια λεπτή γραμμή που πρέπει να περπατήσετε προκειμένου να είστε διπλά αξιόπιστοι: τόσο απέναντι στο ακροατήριό σας, όσο και απέναντι στονε αυτό σας.

Γιατί, ξέρετε, σε κανέναν δεν αρέσουν οι καυχησιάρηδες. Αλλά το να υποτιμάτε τον εαυτό σας μπορεί να είναι εξίσου άσχημο στην παρουσίαση του εαυτού σας. Ενδεχομένως να πρέπει να αναφέρετε τους ανθρώπους με τους οποίους έχετε συνεργαστεί, τους επαίνους που έχετε λάβει και οποιαδήποτε αναγνώριση ή επιβράβευση που έχετε κερδίσει.

Κάθε κλάδος είναι διαφορετικός, αλλά το ερώτημα παραμένει το ίδιο: «Ξέρει αυτό το άτομο τι λέει; Ή μας λέει βλακείες;». Οι αριθμοί και τα στατιστικά στοιχεία είναι επίσης αποτελεσματικά εδώ. Είναι πολύ καλύτερο, π.χ., να πείτε σε ένα ακροατήριο ότι «προπονείτε ομάδες εδώ και 15 χρόνια», παρά να τους πείτε ότι είστε «ο καλύτερος προπονητής».

Όπως και αν αποφασίσετε να χτίσετε την αξιοπιστία σας με αρχαιοελληνικό «ήθος», βεβαιωθείτε ότι αυτό συμβαίνει από νωρίς στην ομιλία σας. Οι άνθρωποι θέλουν να ξέρουν αν αξίζει να σας ακούσουν πριν ξεκινήσετε να μιλάτε. Ξεκινήστε με την εδραίωση του κύρους σας και συνεχίστε από εκεί.

2. Λόγος

Με το ήθος να έχει βγει από τη μέση, το ακροατήριό σας ελπίζουμε ότι θα πρέπει να σκέφτεται: «Εντάξει, αυτός ο τύπος ξέρει τη δουλειά του. Οπότε, τι έχει να πει;». Αλλά στην πραγματικότητα, δεν θέλετε να ξεκινήσετε με το τι. Θέλετε να ξεκινήσετε με το γιατί. Επειδή ο λόγος, ο δεύτερος τρόπος πειθούς, έχει να κάνει με τη λογική. Αντί λοιπόν να τους δίνετε απλώς το «τι», δώστε τους το «γιατί μιλάτε για το συγκεκριμένο θέμα».

Ο Simon Sinek είναι διάσημος για την ομιλία του στο TEDx «Start with Why» ως μια αριστουργηματική επίδειξη αυτής της δικανικής αρχής. Και η ομιλία του βασίζεται σε ένα θεμελιώδες σημείο που πρέπει να έχετε κατά νου: Μην υποθέτετε ότι το ακροατήριό σας θα συμφωνήσει μαζί σας αμέσως. Δώστε τους όλες τις πληροφορίες προκειμένου να πάρουν τη δική τους απόφαση. Αν στη συνέχεια καταλήξουν να συμφωνήσουν μαζί σας, καλώς. Αλλιώς, δεν πειράζει - το σημαντικό, άλλωστε, είναι ότι έφτασαν σε ένα οποιοδήποτε συμπέρασμα από μόνοι τους.

3. Πάθος

Το πάθος - δηλαδή η συναισθηματική βαρύτητα των λόγων σας - συχνά παραβλέπεται στις παρουσιάσεις, αλλά μπορεί να έχει τεράστιο αντίκτυπο στη δύναμη του μηνύματός σας. Η επίκληση στο συναίσθημα προσθέτει ένα άλλο επίπεδο στο επιχείρημά σας. Επειδή τα συναισθήματα και η λογική χειρίζονται σε διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου, η ενεργοποίηση και των δύο αυτών περιοχών ταυτόχρονα ενισχύει την αντίδρασή μας σε αυτό που λέγεται.

Ποια είναι όμως τα συναισθήματα που θέλετε να δημιουργήσετε στο ακροατήριό σας; Η συναισθηματική σύνδεση προέρχεται από την αυθεντικότητα και την ευαλωτότητα. Όταν οι άνθρωποι μάς δείχνουν τα δικά τους αληθινά συναισθήματα, είναι πολύ πιο πιθανό να νιώσουμε έναν πραγματικό δεσμό μαζί τους. Τις περισσότερες φορές, οι ιστορίες είναι ο καλύτερος τρόπος για να προσθέσετε πάθος σε μια παρουσίαση. Είτε πρόκειται για την προέλευση μιας ιδέας ή ενός προϊόντος, είτε για τις προσωπικές δυσκολίες που σας οδήγησαν σε αυτή τη στιγμή, δώστε στο ακροατήριό σας την ευκαιρία να νιώσει το συναίσθημα πίσω από το μήνυμά σας.

Μπορεί να θεωρούμε τους καλούς παρουσιαστές ως «ρομπότ», αλλά η πραγματικότητα είναι ότι όλοι είμαστε άνθρωποι. Χρησιμοποιήστε αυτή την αλήθεια (σας) ως πηγή σύνδεσης.

Γίνετε Αριστοτέλης στην επόμενη ομιλία σας

Οι αρχαίοι Έλληνες φημίζονταν για τα επιχειρήματα που παρουσίαζαν. Και ενώ έχουμε στη διάθεσή μας ένα οπλοστάσιο σύγχρονων εργαλείων, μερικές φορές ξεχνάμε τις βασικές αρχές της πειθούς.

Αν μπορέσετε να πείσετε το ακροατήριό σας ότι αξίζει να σας ακούσει, να το οδηγήσετε σε ένα λογικό ταξίδι προς το συμπέρασμά σας και να του πείτε μια ιστορία που απευθύνεται τόσο στην καρδιά όσο και στο μυαλό του, θα κάνετε μια παρουσίαση που θα έχει αντίκτυπο και θα την θυμούνται όλοι.

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr