Μικρή αχτίδα ελπίδας για την Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή

15:47 23/4/2024 - Πηγή: iEfimerida

Η εξαιρετικά προσεκτική απάντηση του Ισραήλ στην πυραυλική επίθεση του Ιράν και η υπερψήφιση από το αμερικανικό Κογκρέσο του πακέτου βοήθειας 60,8 δις δολαρίων για την Ουκρανία άλλαξαν μέσα σε 36 ώρες το ζοφερό σκηνικό στα δύο μεγάλα μέτωπα της γεωπολιτικής.

Ένα χρόνο σχεδόν είχε μπλοκαριστεί στο αμερικανικό Κογκρέσο το πακέτο στρατιωτικής και ανθρωπιστικής βοήθειας προς την Ουκρανία, και μόλις το περασμένο Σάββατο ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Ρεπουμπλικανών Μάικ Τζόνσον κατάφερε

να το περάσει από τη Βουλή των Αντιπροσώπων με τη βοήθεια του συνόλου των Δημοκρατικών βουλευτών και παρότι η πλειοψηφία των Ρεπουμπλικανών ψήφισε κατά. Χρειάστηκε μια σειρά μυστικών συναντήσεων και ενημερώσεων του Τζόνσον από τον διοικητή της CIA Ουίλιαμ Μπερνς για να πεισθεί ο Ρεπουμπλικανός Πρόεδρος της Βουλής πως η Ουκρανία βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού και πως περαιτέρω μπλοκάρισμα της στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ θα οδηγούσε νομοτελειακά σε κατάρρευση του μετώπου και μαζική προέλαση των ρωσικών δυνάμεων.

Παράλληλα με την προσπάθεια να μεταπεισθεί η ηγεσία των Ρεπουμπλικανών, ο Λευκός Οίκος και ο Τζο Μπάιντεν προσωπικά κατέβαλλαν κωπιώδεις προσπάθειες να πείσουν τον Μπενιαμίν Νετανιάχου και την ηγεσία του Ισραήλ να μην ανταποδώσει με δραστικό τρόπο την μαζική ιρανική πυραυλική επίθεση της 13ης Απριλίου. Σύμφωνα με ισραηλινούς αξιωματούχους που μίλησαν στους New York Times, το Ισραήλ είχε ετοιμάσει μια μαζική ανταπάντηση στο Ιράν, με στόχους σημαντικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις κοντά στην Τεχεράνη. Η διπλωματική πίεση όμως που άσκησαν στο Ισραήλ οι Ηνωμένες Πολιτείες κυρίως, αλλά και η Βρετανία και η Γαλλία, οδήγησαν τον Νετανιάχου και το πολεμικό συμβούλιο του Ισραήλ να εξαπολύσει τελικά μια εντελώς συμβολικού χαρακτήρα πυραυλική επίθεση, στοχεύοντας μόνο μια αντιαεροπορική συστοιχία σε στρατιωτική βάση στο Ισφαχάν, από την οποία δεν προέκυψε καμία ιρανική απώλεια. Το ισραηλινό πλήγμα ήταν τόσο μικρής κλίμακας, που η ηγεσία του Ιράν το θεώρησε ως “μη γενόμενο” και δήλωσε πως δεν πρόκειται να υπάρξει ιρανική ανταπάντηση.

Οι δυο αυτές πολύ σημαντικές γεωπολιτικές και στρατιωτικές εξελίξεις ήρθαν σε μια συγκυρία κατά την οποία οι συγκρούσεις στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή βρίσκονταν σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη φάση. Στο μέτωπο της Ουκρανίας τα ρωσικά στρατεύματα έχουν ξεκάθαρα κερδίσει το πλεονέκτημα στα πεδία των μαχών, λόγω κυρίως της τεράστιας ανισορροπίας στη δύναμη πυρός. Τα ουκρανικά στρατεύματα έχουν πρακτικά ξεμείνει από πυρομαχικά, κυρίως οβίδες πυροβολικού και αντιαεροπορικές συστοιχίες και βλήματα. Το αποτέλεσμα είναι πως οι ρωσικές δυνάμεις προελαύνουν μέρα με τη μέρα, και σε συνδυασμό με την σημαντική έλλειψη εφεδρειών στον ουκρανικό στρατό, υπάρχει σαφής κίνδυνος μια νέα μαζική επίθεση από τη Ρωσία να προκαλέσει την κατάρρευση του μετώπου.

Οι ενισχύσεις όμως που θα φέρει το πακέτο βοήθειας από τις ΗΠΑ, η ευρωπαϊκή βοήθεια σε οβίδες πυροβολικού, ο νέος νόμος για την επιστράτευση που προώθησε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και η επικείμενη ένταξη στην ουκρανική αεροπορία των μαχητικών F-16 που έχουν δωρήσει η Ολλανδία, η Δανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες αναμένεται ότι θα είναι επαρκείς για να αποτρέψουν μια καταστροφική ήττα των ουκρανικών δυνάμεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι η έγκριση του Κογκρέσου έφερε εκνευρισμό στη Μόσχα, η οποία απάντησε με το κλασικό μοτίβο της επίκλησης του πυρηνικού κινδύνου.

Στο πεδίο της Μέσης Ανατολής, η έστω και προσωρινή αποφυγή μιας μαζικής σύγκρουσης ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν, δίνει την ευκαιρία στη διπλωματία να ξαναφέρει στο τραπέζι την ανάγκη ουσιαστικής επίλυσης της σύγκρουσης, η οποία περνάει αναγκαστικά μέσα από την οριστική διευθέτηση του Παλαιστινιακού ζητήματος. Σύμφωνα με ισραηλινό διπλωμάτη με τον οποίο συνομίλησα πρόσφατα και ο οποίος ζήτησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, υπάρχει στο Υπουργείο Εξωτερικών του Ισραήλ ένα σχέδιο για το καθεστώς της Γάζας, το οποίο προβλέπει την εγκαθίδρυση μιας παλαιστινιακής προσωρινής διοίκησης, χωρίς τη συμμετοχή της Χαμάς και της Παλαιστινιακής Αρχής, και με εγγυήτριες δυνάμεις την Αίγυπτο, την Ιορδανία και τη Σαουδική Αραβία. Το σχέδιο σκοντάφτει πάνω στις σκληρές αντιδράσεις των ακροδεξιών συμμάχων του Νετανιάχου στην κυβέρνηση του Ισραήλ και στην άρνηση της ισραηλινής αντιπολίτευσης να παράσχει πολιτική σανίδα σωτηρίας στον ισραηλινό Πρωθυπουργό, πριν τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών.

Κανείς προφανώς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι ξάφνου μπορεί έτσι εύκολα να αντικατασταθεί η ζοφερή κατάσταση στα δυο μείζονα γεωπολιτικά μέτωπα από ένα πνεύμα αισιοδοξίας. Φαίνεται ότι απλά αποφεύγονται προς το παρόν τα πολύ χειρότερα. Θα απαιτηθούν ακόμη πολλές και σοβαρές διπλωματικές, πολιτικές και στρατιωτικές προσπάθειες για να οδηγηθούν τα πράγματα σε κάποια σταθερότητα. Είναι όμως εμφανές ότι τουλάχιστον προς το παρόν αποφεύχθηκε το βήμα προς την άβυσσο.

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr