Οι περιοχές της Ελλάδας που ευνοούν ανέμους Σάντα Άνα σαν αυτούς του Λος Άντζελες

07:06 10/1/2025 - Πηγή: iEfimerida

Οι ανεξέλεγκτες πυρκαγιές στο Λος Άντζελες που έχουν προκαλέσει το θάνατο 10 ανθρώπων, την καταστροφή 1500 σπιτιών και τουλάχιστον 100.000 στρεμμάτων, είναι αποτέλεσμα ενός ισχυρού μετεωρολογικού φαινομένου γνωστό ως άνεμοι Σάντα Άνα, ή «διαβολικοί άνεμοι», λόγω των στροβιλισμών τους και της άγριας φύσης τους.

Η επίδρασή τους στις πυρκαγιές του Λος Άντζελες είναι καθοριστική για την εξάπλωση και την έντασή τους. Οι άνεμοι αυτοί δεν παρατηρούνται μονάχα τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες στην συγκεκριμένη περιοχή της άλλης άκρης του Ατλαντικού,

αλλά και στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τον ερευνητή του Αστεροσκοπείου Αθηνών πυρομετεωρολόγο κ. Θοδωρή Γιάνναρο «οι άνεμοι αυτοί είναι ένα είδος από τους λεγόμενους καταβάτες ανέμους. Είναι οι άνεμοι που δημιουργούνται όταν ο αέρας εξαναγκάζεται να κινηθεί πάνω από ορεινούς όγκους. Δεν υπάρχει απ’οσο γνωσρίζω εγώ συστηματική μελέτη ώστε να γνωρίζουμε την κλιματολογία των καταβατών ανέμων στην Ελλάδα. Γνωρίζουμε που συνήθως εμφανίζονται και είναι στις υπήμενες περιοχές ορεινών όγκων ανάλογα και με το πως πνέει ο άνεμος. Τέτοιου τύπου άνεμοι καταβάτες εμφανίζονται και στην χώρα μας και είναι αλληλεπίδραση του ατμοσφαιρικού αέρα με την τοπογραφία» λέει στο iefimerida ο κ. Γιάνναρος και προσθέτει στην Ελλάδα οι περιοχές που συνήθως εμφανίζονται οι άνεμοι αυτού του είδους, γνωστοί και ως λίβας είναι στη Θεσσαλία όταν πνέουν δυτικοί άνεμοι και κατεβαίνουν από την πλευρά της Πίνδου προς τη Θεσσαλία είναι ένας καταβάτης άνεμος.

Καταβάτης άνεμος εν μέρει όχι ολοκληρωτικά ήταν και στην περίπτωση της πυρκαγιάς στο Μάτι που είχαμε έναν πολύ ισχυρό δυτικό άνεμο και αλληλοεπίδρασε με την τοπογραφία με την Πεντέλη και κατεβαίνοντας δημιούργησε όλο αυτό που δημιούργησε. Καταβάτες ανέμους έχουμε και στην Κρήτη, όταν φυσάει βοριάς, η νότια πλευρά της Κρήτης.

Εκεί έχουμε καταβάτες ανέμους. Και γενικά όπου έχουμε έντονη τοπογραφία και τον άνεμο να φυσάει κάθετα ή σχεδόν κάθετα στην τοπογραφία. Εκεί αναγκάζεται να «καβαλήσει» το βουνό και να κατέβει από την άλλη πλευρά». Σύμφωνα με τον κ. Γιάνναρο οι καταβάτες άνεμοι δεν έχουν κάποια εποχικότητα στην Ελλάδα.

Όσον αφορά όμως την Καλιφόρνια ο κ. Γιάνναρος εξηγεί «επειδή εκεί υπάρχει ένας μηχανισμός που έχει να κάνει με διαφορά πίεσης μεταξύ των νοτιότερων περιοχών και βορειότερα, βορειοανατολικότερα, εκεί υπάρχει μια εποχικότητα. Εμφανίζονται οι Σάντα Άνα κυρίως φθινόπωρο και χειμώνα. Οπότε δεν είναι και έκπληξη ότι έχουμε τώρα εκεί τέτοιους ανέμους».

Τι αναφέρει το meteo.gr για τους «διαβολικούς ανέμους»

Στην καρδιά της Νότιας Καλιφόρνια, όπου η ηλιοφάνεια και τα κύματα αποτελούν μέρος της καθημερινής ζωής, λαμβάνει χώρα ένα ισχυρό μετεωρολογικό φαινόμενο γνωστό ως οι άνεμοι Σάντα Άνα. Αυτοί οι άνεμοι, που χαρακτηρίζονται από τη ζεστή, ξηρή και συχνά άγρια φύση τους, παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των καιρικών συνθηκών και της δυναμικής των πυρκαγιών στην περιοχή, ιδιαίτερα κατά τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες. Οι πρόσφατες πυρκαγιές Palisades και Eaton στην ευρύτερη περιοχή του Los Angeles, που έχουν ήδη κάψει περισσότερα από 100.000 στρέμματα, αποδεικνύουν την καθοριστική επίδραση των ανέμων Santa Ana στην εξάπλωση και ένταση των πυρκαγιών.

Τι είναι οι άνεμοι Santa Ana;

Η ιστορία των ανέμων Σάντα Άνα ξεκινά ψηλά στα βουνά της Μεγάλης Λεκάνης (Great Basin) στις νοτιοδυτικές Ηνωμένες Πολιτείες, μια περιοχή που περιλαμβάνει τμήματα της Νεβάδα και της Γιούτα. Σε αυτή την περιοχή, η ανάπτυξη πεδίου υψηλών πιέσεων εξαναγκάζει τον αέρα να κινηθεί προς περιοχές χαμηλότερης πίεσης κατά μήκος της ακτής, δημιουργώντας έτσι μια ροή βορειανατολικών ανέμων πάνω από τη Νότια Καλιφόρνια. Καθώς ο αέρας κατεβαίνει από τα βουνά, υφίσταται μια εντυπωσιακή μεταμόρφωση κατά την οποία συμπιέζεται και θερμαίνεται. Για κάθε ένα χιλιόμετρο καθόδου, η θερμοκρασία του αέρα αυξάνεται έως και κατά 10 βαθμούς Κελσίου. Η διεργασία αυτή, γνωστή ως αδιαβατική θέρμανση, όχι μόνο θερμαίνει τον αέρα, αλλά και τον ξηραίνει, με αποτέλεσμα η σχετική υγρασία να πέφτει κάτω από 10 %. Επιπλέον, καθώς ο αέρας εξαναγκάζεται να κινηθεί μέσα από στενά τοπογραφικά περάσματα, η ένταση των βορειοανατολικών ανέμων αυξάνεται — όπως ακριβώς αυξάνεται η πίεση του νερού όταν στενεύουμε την άκρη ενός λάστιχου. Όταν πλέον οι βορειανατολικοί αυτοί άνεμοι φτάνουν στην παραθαλάσσια Νότια Καλιφόρνια, έχουν αναπτύξει ταχύτητες που συχνά ξεπερνούν τα 64 km/h (8 μποφόρ), με ριπές που φτάνουν έως και τα 160 km/h.

Πώς συνδέονται οι άνεμοι Santa Ana με τις πυρκαγιές;

Φανταστείτε ότι βρίσκεστε μπροστά σε μια φωτιά που έχετε ανάψει στην παραλία. Τι θα συμβεί εάν αρχίσετε να φυσάτε προς τη φωτιά; Η φωτιά θα αρχίσει να μεγαλώνει, σωστά; Αυτό ακριβώς κάνουν και οι άνεμοι Santa Ana.

Όταν υπάρχει ήδη πυρκαγιά, αυτοί οι θυελλώδεις άνεμοι καθοδηγούν την γρήγορη εξάπλωση της. Ο ξηρός και θερμός αέρας μετατρέπει επίσης τα δέντρα, το χορτάρι και τα φύλλα σε εύφλεκτο υλικό, σαν προσάναμμα, διευκολύνοντας έτσι την ανάφλεξή τους — ακόμη και μια μικρή σπίθα μπορεί να οδηγήσει στην εκδήλωση μιας τεράστιας πυρκαγιάς. Με απλά λόγια, οι άνεμοι Santa Ana δημιουργούν τις «τέλειες συνθήκες» για την εκδήλωση και την ταχύτατη εξάπλωση των πυρκαγιών.

Έχουμε κάτι ανάλογο στην Ελλάδα;

Οι άνεμοι Santa Ana ανήκουν στη μεγάλη οικογένεια των "καταβατών ανέμων" — ανέμων που δημιουργούνται όταν ο αέρας κινείται πάνω από ορεινούς όγκους. Η τοπογραφία της Ελλάδας ευνοεί την εμφάνιση τέτοιων ανέμων, που συχνά αναφέρονται ως "λίβες". Τραγικό παράδειγμα των επιπτώσεών τους αποτελεί η φονική πυρκαγιά στο Μάτι το 2018.

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr