Συνταγές από το αρχαιότερο βιβλίο μαγειρικής, από το 1.700 π.Χ. - Για κρέας, μέχρι και για χορτοφάγους

07:12 17/1/2025 - Πηγή: iEfimerida

Το βιβλίο συνταγών της Μεσοποταμίας είναι η αρχαιότερη τεκμηριωμένη κουζίνα στον κόσμο. Kαι μπορούμε να αντλήσουμε μπόλικη έμπνευση από αυτή.

Το φαγητό αποτελούσε ανέκαθεν αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης. Από το κυνήγι και τη συλλογή μέχρι τη γεωργία και την εξημέρωση, οι άνθρωποι εξελίχθηκαν παράλληλα με τις πηγές τροφής τους. Το παλαιότερο γνωστό βιβλίο μαγειρικής, που ανακαλύφθηκε στην Αρχαία Μεσοποταμία, ρίχνει φως στις μαγειρικές παραδόσεις ενός από τους πρώτους πολιτισμούς του κόσμου.

Η Μεσοποταμία, που

βρίσκεται στο σημερινό Ιράκ, φιλοξένησε μια πολύπλοκη κοινωνία που άκμασε μεταξύ 4000 π.Χ. και 539 π.Χ.. Οι Μεσοποτάμιοι ήταν ειδικευμένοι αγρότες και έμποροι που βασίζονταν στην εύφορη γη μεταξύ των ποταμών Τίγρη και Ευφράτη για την καλλιέργεια καλλιεργειών όπως το κριθάρι, το σιτάρι και οι φακές. Επίσης, εκτρέφανε ζώα όπως πρόβατα, κατσίκες και αγελάδες για κρέας, γάλα και τυρί.

Το αρχαιότερο βιβλίο μαγειρικής με σχεδόν 25 συνταγές

Το βιβλίο συνταγών της Μεσοποταμίας είναι η αρχαιότερη και η πρώτη τεκμηριωμένη κουζίνα στον κόσμο, από την οποία σώζονται σήμερα μόνο τρεις βαβυλωνιακές σφηνοειδείς πλάκες (φυλάσσονται στη Βαβυλωνιακή Συλλογή του Πανεπιστημίου Yale).

Πρόκειται για μια σειρά από ραγισμένες πινακίδες που χαράχτηκαν με τις εντολές ενός αρχιμάγειρα ενός πρώιμου πολιτισμού που χρονολογείται από το 1700 π.Χ. Οι τρεις παλαιές βαβυλωνιακές πινακίδες δεν γράφτηκαν από το ίδιο χέρι και η φυσική ανάλυση του πηλού δείχνει ότι προέρχεται από τουλάχιστον δύο διαφορετικές πηγές. Όλες οι πινακίδες παραθέτουν συνταγές που περιλαμβάνουν οδηγίες για τον τρόπο παρασκευής τους.

Το βιβλίο μαγειρικής περιέχει μια συλλογή συνταγών για διάφορα πιάτα και ποτά, όπως βραστά, σούπες, ψωμί. Ορισμένες από τις συνταγές είναι εκπληκτικά παρόμοιες με σύγχρονα πιάτα, όπως ένα στιφάδο αρνιού καρυκευμένο με κρεμμύδι, σκόρδο και κόλιανδρο.

Βότανα και μπαχάρια

Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες πτυχές του βιβλίου μαγειρικής είναι η χρήση μπαχαρικών και βοτάνων. Οι Μεσοποτάμιοι ήταν γνωστοί για την αγάπη τους για τη γεύση και το άρωμα, και χρησιμοποιούσαν ένα ευρύ φάσμα συστατικών για να το επιτύχουν αυτό.

Μερικά από τα μπαχαρικά που αναφέρονται στο βιβλίο μαγειρικής είναι το κύμινο, το κάρδαμο, ο κρόκος και η κανέλα. Βότανα όπως ο δυόσμος, ο μαϊντανός και ο κόλιαντρος χρησιμοποιούνταν επίσης συχνά.

Η σύγκριση των συνταγών της Βαβυλωνίας με ό,τι γνωρίζουμε για τη μεσαιωνική κουζίνα και τις σημερινές μαγειρικές πρακτικές υποδηλώνει ότι τα μαγειρευτά αντιπροσωπεύουν ένα πρώιμο στάδιο μιας μακράς παράδοσης που εξακολουθεί να είναι κυρίαρχη στην ιρακινή κουζίνα. Το βράσιμο του κρέατος σε στιφάδο με μπαχαρικά και άλλα συστατικά ήταν η βασική μαγειρική τεχνική. Π.χ. το ιρακινό πιάτο Pacha παρασκευάζεται και σήμερα σχεδόν με παρόμοιους τρόπους όπως περιγράφονται στις αρχαίες πλάκες.

Είναι δύσκολο πάντως να συγκρίνει κανείς τη σύγχρονη κουζίνα της Μέσης Ανατολής με τους αρχαίους προκατόχους της - για παράδειγμα, οι Βαβυλώνιοι φαίνεται ότι λάτρευαν το χοιρινό κρέας, το οποίο απαγορεύεται από το Ισλάμ και είναι σχεδόν ανύπαρκτο στο σύγχρονο Ιράκ.

25 συνταγές - μέχρι και για χορτοφάγους

Οι συνταγές είναι περίτεχνες και συχνά απαιτούν σπάνια υλικά. Αντιπροσωπεύουν τη μεσοποταμιακή υψηλή κουζίνα που προοριζόταν για το βασιλικό παλάτι ή το ναό και επίσης μια αρκετά ακριβή εικόνα της τυπικής μεσοποταμιακής διατροφής.

Τα αρχαία βιβλία μαγειρικής περιέχουν συνταγές για 21 είδη πιάτων με κρέας και 4 χορτοφαγικά, τα οποία σχεδόν όλα περιλαμβάνουν συνδυασμούς κρέατος, πουλερικών, λαχανικών ή σιτηρών μαγειρεμένων σε ζωμό, ο οποίος είχε προηγουμένως αρωματιστεί με κρεμμύδια, σκόρδο και πράσα. Τα πιάτα μαγειρεύονταν αργά σε σκεπαστή κατσαρόλα για να γίνει το φαγητό ιδιαίτερα νόστιμο.

Οι αρχαίοι καλοφαγάδες φαίνεται ότι προτιμούσαν τα πουλερικά και το αρνί. Οι Βαβυλώνιοι σεφ είχαν εύκολη πρόσβαση σε κρέας, καθώς οι αγρότες της Μεσοποταμίας εκτρέφανε πρόβατα και κοτόπουλα. Άλλα κρέατα περιλάμβαναν ελάφι, γαζέλα, κατσικάκι, αρνί, πρόβατο, πιτσούνι και ένα πουλί που ονομαζόταν tarru (πιστεύεται ότι σημαίνει «πετεινός»).

Ψάρια και οστρακοειδή -και λουκάνικα!

Τα ψάρια καταναλώνονταν μαζί με χελώνες και οστρακοειδή. Διάφορα δημητριακά, λαχανικά και φρούτα όπως χουρμάδες, μήλα, σύκα, ρόδια και σταφύλια αποτελούσαν αναπόσπαστο μέρος της διατροφής. Για το τραπέζι συλλέγονταν ρίζες, βολβοί, τρούφες και μανιτάρια, ενώ μερικές φορές αναφερόταν το αλάτι.

Η χρήση των εντέρων των ζώων λέγεται ότι τελειοποιήθηκε από τους Σουμέριους, στους οποίους αποδίδεται η εφεύρεση των λουκάνικων περίπου το 4000 π.Χ.. Οι Βαβυλώνιοι έφτιαχναν πικάντικα λουκάνικα με κιμά, γεμίζοντας το μείγμα σε έντερα ζώων περίπου το 1500 π.Χ.

Τα πιάτα που αναφέρονται σε αυτές τις πλάκες δεν ήταν πιθανότατα το είδος της τροφής που κατανάλωνε συνήθως ο μέσος αρχαίος Μεσοποταμίτης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα συστατικά που απαιτούνταν για τα πιάτα δεν ήταν εύκολο να τα προμηθευτεί ο απλός άνθρωπος.

Επιπλέον, οι οδηγίες για την παρασκευή αυτών των πιάτων είναι αρκετά περίπλοκες. Ως εκ τούτου, είναι πιθανό ότι ήταν οι ελίτ της μεσοποταμιακής κοινωνίας που απολάμβαναν αυτά τα πιάτα, ίσως σε κάποια εορταστική περίσταση.

Το βιβλίο μαγειρικής παρέχει επίσης πληροφορίες για την κοινωνική και πολιτιστική σημασία του φαγητού στη Μεσοποταμία. Πολλές από τις συνταγές συνδέονται με συγκεκριμένες γιορτές και τελετές, όπως η γιορτή της Πρωτοχρονιάς. Το φαγητό δεν ήταν μόνο ένα μέσο διατροφής αλλά και ένας τρόπος για να γιορτάσουν και να τιμήσουν τους θεούς.

Τα... ρωμαϊκά συμπόσια των Μεσοποτάμιων

Η Μεσοποταμία είχε παράδοση σε συμπόσια και γιορτές. Ένα συμπόσιο που πραγματοποιήθηκε τον 9ο αιώνα π.Χ. από τον Ασσύριο βασιλιά Ασουρνασίρπαλ Β΄, σύμφωνα με τις καταγραφές που βρέθηκαν χαραγμένες σε ένα τούβλο, προσέλκυσε 69.574 καλεσμένους.

Μέσα σε 10 ημέρες κατανάλωσαν 25.000 αρνιά και πρόβατα, 500 ελάφια, 500 γαζέλες, 30.000 πουλιά, 10.000 αυγά, 10.000 ψωμιά και χιλιάδες λίτρα κρασιού και μπύρας!

Το παλαιότερο βιβλίο μαγειρικής από την Αρχαία Μεσοποταμία προσφέρει μια συναρπαστική ματιά στις μαγειρικές παραδόσεις ενός από τους πρώτους πολιτισμούς του κόσμου. Αναδεικνύει τη σημασία του φαγητού στην κοινωνία της Μεσοποταμίας και παρέχει αποδείξεις για τις προηγμένες γνώσεις τους σχετικά με τις τεχνικές μαγειρέματος και τους συνδυασμούς γεύσεων.

Καθώς συνεχίζουμε να εξερευνούμε την ιστορία του φαγητού, μπορούμε να εκτιμήσουμε την κληρονομιά που άφησαν πίσω τους αυτοί οι αρχαίοι μάγειρες και τον αντίκτυπο που είχαν στη σύγχρονη κουζίνα μας.

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr