Το μεγαλύτερο παγόβουνο στον κόσμο προσάραξε

18:45 7/3/2025 - Πηγή: iEfimerida

Στις ακτές ενός απομακρυσμένου βρετανικού νησιού που φιλοξενεί εκατομμύρια πιγκουίνους και φώκιες προσάραξε το μεγαλύτερο παγόβουνο στον κόσμο.

Μπορεί αυτό το «μεγα-παγόβουνο» να αποτελεί δυνητική απειλή για την τοπική πανίδα, αλλά παρέχει στους επιστήμονες μια τεράστια και σπάνια ευκαιρία να ερευνήσουν ένα τέτοιο «απόκοσμο» μέρος.

Η τεράστια πλάκα πάγου, γνωστή ως A23a, η οποία έχει περίπου το μέγεθος του Rhode Island και ζυγίζει σχεδόν ένα τρισεκατομμύριο τόνους, είχε αρχικά αναφερθεί ότι κινούνταν προς τη Νότια Γεωργία,

εγείροντας ανησυχίες για πιθανή σύγκρουση και διατάραξη της ισορροπίας του τοπικού οικοσυστήματος.

Την Τρίτη, η British Antarctic Survey (BAS) ανακοίνωσε ότι το παγόβουνο κόλλησε στα ρηχά νερά ανοιχτά της βρετανικής νήσου Νότια Γεωργία στον νότιο Ατλαντικό Ωκεανό και παραμένει εκεί ακινητοποιημένο, περίπου 73 χιλιόμετρα από το νησί.

Το κατά πόσον το Α23α θα παραμείνει εκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα -και τι αντίκτυπο θα μπορούσε να έχει στην τοπική άγρια ζωή- είναι κάτι που ακόμα δεν το γνωρίζουμε. «Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε τι θα συμβεί τώρα» δήλωσε την Τρίτη ο Andrew Meijers, ωκεανογράφος της BAS.

Η Νότια Γεωργία είναι ένα βρετανικό υπερπόντιο έδαφος, γνωστό για τον πλούτο της σε άγρια ζωή. Μεταξύ άλλων, φιλοξενεί πέντε εκατομμύρια φώκιες και 65.000.000 πτηνά. Κάποια από τα πτηνά αυτά είναι το περιπλανώμενο άλμπατρος, το μεγαλύτερο ιπτάμενο πουλί στον κόσμο, και διάφορα είδη πιγκουίνων.

Οι επιστήμονες ανησυχούν ότι το A23a μπορεί να παρεμποδίσει τις διαδρομές των ζώων προς τις περιοχές σίτισης, καθιστώντας πιο δύσκολη την επιβίωση των νεογνών.

Ωστόσο, ο Meijers σημείωσε ότι τα παγόβουνα αποθηκεύουν σημαντικά μικροθρεπτικά συστατικά που απελευθερώνονται όταν λιώνουν και μπορούν επίσης να αναδεύσουν θρεπτικά συστατικά που έχουν κατακάτσει σε βαθιά νερά, ωφελώντας ενδεχομένως το οικοσύστημα του ωκεανού.

Αν αυτό το «πανύψηλο τείχος» πάγου τονώσει την παραγωγικότητα των ωκεανών, ενδέχεται και να «ενισχύσει τους πληθυσμούς των τοπικών αρπακτικών, όπως οι φώκιες και οι πιγκουίνοι», είπε ο ίδιος.

Η 40ετής διαδρομή του γιγαντιαίου παγόβουνου

Η παρατηρούμενη προσάραξη, ωστόσο, είναι η τελευταία εξέλιξη στη δραματική, 40ετή ζωή αυτού του γιγαντιαίου παγόβουνου.

Η ιστορία του A23a είναι αξιοσημείωτη: αποσπάστηκε από τον Παγετώνα Filchner της Ανταρκτικής το 1986 και παρέμεινε κολλημένο στη Θάλασσα Weddell για τρεις δεκαετίες. Απελευθερώθηκε το 2020, αλλά παγιδεύτηκε προσωρινά σε έναν ωκεάνιο στρόβιλο, πριν συνεχίσει την πορεία του προς τη Νότια Γεωργία.

Η κυβέρνηση της Νότιας Γεωργίας και των Νότιων Νήσων Σάντουιτς ανέφερε σε ανακοίνωσή της τον Ιανουάριο ότι «παρακολουθεί στενά» το παγόβουνο A23a και ότι ενδέχεται να επηρεαστεί η ναυσιπλοΐα και η αλιεία. «Οι επιπτώσεις στην άγρια ζωή είναι πιθανό να είναι τοπικές και παροδικές» σημείωσε, επίσης.

Στα τέλη Φεβρουαρίου οι δορυφορικές εικόνες έδειχναν το παγόβουνο να πλησιάζει την ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα, θέση στην οποία στη συνέχεια προσάραξε. Έκτοτε, από την 1η Μαρτίου δηλαδή, δεν έχει παρατηρηθεί κάποια κινητικότητα.

Αν και οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν εάν το A23a θα παραμείνει ακινητοποιημένο ή αν θα κινηθεί ξανά λόγω θαλασσοταραχής, προηγούμενα περιστατικά υποδηλώνουν ότι η τήξη του θα μπορούσε να επηρεάσει τη χημεία των ωκεανών και τις τοπικές βιολογικές διαδικασίες. Οι ερευνητές εξετάζουν τις πιθανές επιπτώσεις που θα έχει στην αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα, τις υποθαλάσσιες μορφολογικές αλλαγές και τις επιπτώσεις στη θαλάσσια ζωή.

Η εμπειρία από το παγόβουνο A68a

Αν και παγόβουνα αυτού του μεγέθους είναι σχετικά σπάνια, δεν είναι η πρώτη φορά που ένα μεγα-παγόβουνο απειλεί τη Νότια Γεωργία.

Το 2020, ένα παγόβουνο με την ονομασία A68a -προηγουμένως το μεγαλύτερο στον κόσμο και το έκτο μεγαλύτερο καταγεγραμμένο παγόβουνο όλων των εποχών- διαλύθηκε κοντά στο νησί μετά από πρόσκρουση στην υφαλοκρηπίδα.

Μελέτη που έγινε το 2022 διαπίστωσε ότι το A68a απελευθέρωσε 152 γιγατόνους γλυκού νερού και θρεπτικών ουσιών στον ωκεανό κοντά στη Νότια Γεωργία. Αυτό άλλαξε τη συγκέντρωση αλατιού στο επιφανειακό νερό αρκετά, ώστε το αποτέλεσμα να παραμείνει για περισσότερο από δύο μήνες μετά το λιώσιμο του παγόβουνου, σύμφωνα με μια ξεχωριστή μελέτη του 2023.

Ο Meijers τόνισε ότι αξίζει οι ερευνητές να σταθούν στο πώς η απελευθέρωση θρεπτικών συστατικών μπορεί να βοηθήσει στην ανθοφορία του φυτοπλαγκτού, κάτι που ενδεχομένως οδηγήσει μελλοντικά στην αύξηση της ικανότητας του ωκεανού να δεσμεύει περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα.

Άλλοι επιστήμονες θέλουν να μάθουν τι συνέβη κάτω από τον A23a, γιατί αν δημιουργήθηκαν ρήγματα στον πυθμένα του, ενδεχομένως προκληθούν υποθαλάσσιες κατολισθήσεις, λέει ο Alex Normandeau, ερευνητής της Γεωλογικής Υπηρεσίας του Καναδά.

«Ποιες είναι οι συνέπειες στη θαλάσσια γεωλογία;», διερωτάται. «Διότι επηρεάζει τα ενδιαιτήματα που υπάρχουν εκεί, όπου το παγόβουνο έχει προσγειωθεί, αλλά επηρεάζει επίσης την ιζηματογενή αιώρηση και τις υποβρύχιες διεργασίες».

Τα παγόβουνα που αποσπώνται από τα στρώματα πάγου της Ανταρκτικής και παρασύρονται προς τα βόρεια είναι ένα τακτικό μέρος του κύκλου ζωής των πάγων στην Ανταρκτική, αλλά ο Meijers λέει ότι τα δεδομένα έχουν δείξει ότι τα παγόβουνα έχουν χάσει περισσότερη μάζα τα τελευταία 20 χρόνια - μια εξέλιξη που οι επιστήμονες αποδίδουν στην κλιματική αλλαγή.

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr