Τραμπ, να αφυπνιστούμε για να προλάβουμε τα χειρότερα

14:29 8/4/2025 - Πηγή: iEfimerida

Όταν εξελέγη πρόεδρος των ΗΠΑ ο Τραμπ, δεν ήταν λίγοι εκείνοι - εντός και εκτός Ελλάδος - που είτε το πανηγύρισαν δημοσίως είτε ενδόμυχα ένιωσαν μια βαθιά ικανοποίηση.

Ανήκουν σε αρκετές διαφορετικές κατηγορίες: κάποιοι πιστεύουν ότι ο κόσμος έχει πάρει λάθος δρόμο με τον άκρατο δικαιωματισμό, την woke ατζέντα  και τα τοιαύτα και ο Τραμπ θα τον σώσει. Άλλοι εμφορούνται ουσιαστικά από βαθιά αντιαμερικανικά - αντί δυτικά αισθήματα και θεωρούν την παγκόσμια κυριαρχία των ΗΠΑ

και της Δύσης ως κάτι αρνητικό. Οι περισσότεροι εξ αυτών, μάλιστα, περίμεναν τη νίκη του Τραμπ για να απολαύσουν το άδειασμα του Ζελένσκι και τη στήριξη του Πούτιν από την Ουάσινγκτον. Υπάρχει και άλλη κατηγορία: αυτοί που πιστεύουν ότι ένας κόσμος όπως τον ονειρεύεται ο Τραμπ - λιγότερο παγκοσμιοποιημένος και πιο κλειστός - θα είναι καλύτερος.

Σε όποια κατηγορία κι αν ανήκουν οι «Τραμπικοί» κατά περίεργο τρόπο εσχάτως - δηλαδή, πολύ γρήγορα - έχουν καταπιεί τη γλώσσα τους. Ο λόγος είναι προφανής: ο ήρωας τους έχει καταφέρει μέσα σε τρεις μήνες να κάνει τον κόσμο χειρότερο από ό,τι τον παρέλαβε και όλα δείχνουν ότι αν αφεθεί ανενόχλητος μπορεί να οδηγήσει σε πολύ χειρότερες μέρες.

Η αλήθεια είναι ότι ο Τραμπ δεν προέκυψε τυχαία. Είναι η απάντηση στο μοντέλο του φιλελεύθερου παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού που πράγματι έχει φτάσει στα όριά του παράγοντας ανεξέλεγκτα πολύ μεγάλο πλούτο για ελάχιστους, πράγμα που εύλογα οδήγησε στην αντίδραση της μεσαίας τάξης και των οικονομικά ασθενέστερων στις ΗΠΑ. Ανάλογες αντιδράσεις υπάρχουν σε όλο το δυτικό κόσμο. Ωστόσο, αυτοί που εύλογα αντιδρούν δεν συνειδητοποιούν πάντοτε τι συνεπάγονται οι επιλογές τους. Με τον Τραμπ αρχίζουν να το διαπιστώνουν…

Η συνειδητοποίηση έρχεται σε πολλά διαφορετικά επίπεδα:

Πρώτο, το οικονομικό. Η απόφαση του να επιβάλει δασμούς δεν ήρθε βέβαια σαν κεραυνός εν αιθρία. Την είχε ανακοινώσει πολύ πριν εκλεγεί, αλλά ίσως κάποιοι από αυτούς που τον υποστήριζαν δεν την πίστεψαν. Τι συνεπάγονται οι δασμοί; Σε πρώτη φάση σίγουρα διεθνή οικονομική επιβράδυνση και σύντομα πιθανότατα διεθνή ύφεση. Η ερώτηση αν αυτή θα επηρεάσει κι εμάς είναι περιττή. Ποιος μένει ανεπηρέαστος σε περίπτωση διεθνούς ύφεσης;

Δεύτερο επίπεδο, το γεωπολιτικό. Η προεδρία Τραμπ θεωρεί το σεβασμό των συνόρων μια περιττή πολυτέλεια και προτάσσει το δίκαιο της ισχύος από το διεθνές δίκαιο. Διεκδικεί ευθέως την Γροιλανδία και τον Καναδά, δίνει το πράσινο φως στον Ερντογάν για να καθορίσει το μέλλον της Συρίας, συνεργάζεται με τον Νετανιάχου με στόχο να κάνει την Γάζα… resort και στηρίζει την Ρωσία που εισέβαλε στην Ουκρανία.

Τρίτο επίπεδο, η πλήρης απαξίωση των διεθνών οργανισμών και των διεθνών συμφωνιών. Από τον ΟΗΕ και το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο μέχρι τη συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, ο Τραμπ δεν δίνει καμία σημασία σε συμμαχίες, συμβάσεις και συμφωνίες, με βάση τις οποίες κινείται η διεθνής κοινότητα τις τελευταίες δεκαετίες. Έστω κι αν αυτές οι συμβάσεις και οι συμφωνίες αποτελούσαν σε αρκετές περιπτώσεις λόγια κενά περιεχομένου, ουδείς είχε το «σθένος» - ας το πούμε έτσι, αν και στην πραγματικότητα πρόκειται περί θράσους - να τις πετάξει στα σκουπίδια. Ο Τραμπ το κάνει. Και η Ελλάδα, φυσικά, είναι η τελευταία που μπορεί να ωφεληθεί από κάτι τέτοιο, αφού η εθνική της στρατηγική είναι απολύτως συνυφασμένη με το σεβασμό του διεθνούς δικαίου και διεθνών οργανισμών.

Πού οδηγούμαστε, λοιπόν, με αυτή τη νέα τάξη πραγμάτων, στην οποία οι επικριτές της προηγούμενης είχαν εναποθέσει τις προσδοκίες τους; Την απάντηση τη δίνει ο Φράνσις Φουκουγιάμα, κάνοντας και την αυτοκριτική του επειδή είχε μιλήσει προ ετών για «το τέλος της Ιστορίας». Ο Φουκουγιάμα προειδοποιεί πως η πολιτική του Τραμπ εντάσσεται σε μια ιστορική αναδίπλωση που παραπέμπει στις αρχές του 19ου αιώνα: «Ο Τραμπ επιστρέφει στον κόσμο των μεγάλων δυνάμεων, όπου οι αξίες και οι ιδέες δεν έχουν σημασία, όπου δεν υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ φίλων και εχθρών - μόνο σφαίρες επιρροής. Δεν είναι αυτός ο κόσμος στον οποίο θέλουμε να ζούμε». Το τέλος της Ιστορίας δεν ήρθε. Επέρχεται όμως μια περίοδος της Ιστορίας κατά την οποία οφείλουμε να αφυπνιστούμε για να προλάβουμε τα χειρότερα.

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr