Ο Λάζλο Νέμες τοποθετεί μια ιστορία παραλόγου στο κέντρο… του παραλογισμού! [βίντεο]

20:02 13/11/2015 - Πηγή: KoolNews

Τα δεδομένα που έχει ο ανθρώπινος εγκέφαλος σε μια κατάσταση ηρεμίας σε σχέση με μια κατάσταση σοκ και διαρκούς απειλής είναι εκ διαμέτρου αντίθετα. Σε περίοδο ειρήνης η ηθική σου γίνεται πάντα πιο άκαμπτη, δεν δικαιολογείς κανέναν που την παραβαίνει, θεωρώντας ότι αντιπροσωπεύεις την αντικειμενική πλευρά και τιμωρείς τον «παραβάτη».

Σε περίοδο πολέμου ισχύει αλλιώτικος ηθικός νόμος. Η παράνοια της ειρήνης γίνεται καθεστώς στον πόλεμο και τα πάντα στο μυαλό σου αποκτούν άλλη διάσταση. Η ιστορία λοιπόν που παρουσιάζει στον

Γιο του Σαούλ ο Λάζλο Νέμες είναι μια μεγάλη ένεση παραλογισμού σε μια «λογική κατάσταση».

Ο Γιος του Σαούλ είναι από τις ταινίες που έχουν προκαλέσει την μεγαλύτερη συζήτηση στην Ευρώπη, αναδείχθηκε η καλύτερη ταινία στο Φεστιβάλ των Καννών και πολλοί, κριτικοί και μη, έχουν σπεύσει να την χαρακτηρίσουν ό,τι καλύτερο έχουν δει φέτος, ου μην και μερικά χρόνια πίσω. Μπορεί να μοιάζει υπερβολή, αλλά πάντα η υπερβολή σου δίνει το στίγμα του περιεχομένου.

Όπως ισχύει στο 80% του κεντροευρωπαϊκού κινηματογράφου, ο Γιος του Σαούλ είναι μια ταινία όπου μπορείς να αντιληφθείς εξ ολοκλήρου την παρουσία του σκηνοθέτη, ως αόρατος puppet master. Συνήθως ο θεατής μένει στα όσα συμβαίνουν στην προπαραγωγή και ίσως το μοντάζ. Εδώ ο Νέμες είναι διαρκώς μπροστά μας, εισβάλλει στο οπτικό μας πεδίο μέσα από τα μάτια του πρωταγωνιστή και εισάγει τον τρόπο που φαντάζεται και αισθάνεται τα πράγματα στον θεατή.

Βρισκόμαστε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί στην εποχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, εκεί όπου λειτουργούν κάστες. Υπάρχουν οι αξιωματικοί που δίνουν τις διαταγές, οι Γερμανοί στρατιώτες, τα πρόβατα στη σφαγή και ενδιάμεσα στους δεύτερους και τους τελευταίους υπάρχουν οι Zotercomando. Αυτοί είναι οι πιο δυνατοί άντρες από τους Εβραίους που συγκεντρώνονται εκεί και στην ουσία αναβάλλουν το θάνατο τους, χρησιμοποιώντας τους ως τρόπον τινά στρατό που βάζει τους Εβραίους στα δωμάτια αερίων, μαζεύει τα πτώματα, τα ρίχνει στην πυρά και συλλέγει τα τιμαλφή τους για να τα δώσει στους Γερμανούς.

Αυτός ο ρόλος είναι πιθανό να σε φέρει αντιμέτωπο και με το πτώμα των συγγενών και φίλων σου. Να αναγκαστείς να σπρώξεις στο θάνατο τους δικούς σου ανθρώπους. Αυτό είναι το τελευταίο σου κατώφλι πριν αρχίσεις να μισείς τον εαυτό σου. Μια πορεία που ξεκινά από το μίσος και καταλήγει σε μια ψυχική αφαίμαξη. Σε ένα εσχατολογικό, νιχιλιστικό σημείο που έχεις την εντύπωση ότι είσαι κούφιος.

Δεν χρειάζεται πάρα ένα πλάνο για να καταλάβεις ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει τόσο στον πρωταγωνιστή όσο και στους άλλους που επιτελούν αυτόν τον ρόλο. Να μαζεύουν τα νεκρά και γυμνά σώματα λες και είναι σκουπίδια που τα πετάει κανείς στον δρόμο, σαν τις γόπες που τις ρίχνει κάποιος τόσο απρόσεχτα και αδιάφορα. Το βλέμμα του λέει τα πάντα. Η ένταση της φωνής των περισσότερων λέει τα πάντα. Στην αρχή έχεις την εντύπωση ότι οι ψίθυροι εξυπηρετούν συνωμοτικούς σκοπούς και σχέδια διαφυγής. Μετά συνειδητοποιείς ότι τα μουρμουρητά είναι φτιαγμένα για τέτοιους σκοπούς. Οι ψίθυροι υποδηλώνουν ότι το ελατήριο που έχει κάθε άνθρωπος μέσα του για να δίνει ώθηση στη φωνή, σε αυτούς τους ανθρώπους έχει γεμίσει εσωτερικά δάκρυα και έχουν χαλάσει τα γρανάζια του.

Ο Αουσλάντερ ή Σαούλ, ο πρωταγωνιστής, λειτουργεί ως ένα σκουριασμένο μόριο μιας δολοφονικής και απάνθρωπης μηχανής, όταν μετά από μια «παρτίδα» Εβραίων που πέθανα στο θάλαμο αερίων, ένα αγοράκι καταφέρνει να επιζήσει. Όχι όμως για πολύ. Ο Σαούλ παρατηρεί καθώς το πάνε ζωντανό σε ένα κρεβάτι και εκεί ένας γιατρός το πνίγει. Από εκείνη τη στιγμή νιώθει την ανάγκη να οικειοποιηθεί το πτώμα. Όχι ως απόκτημα. Αλλά ως σπέρμα του, ως καρπό του. Σε όλη την διάρκεια της ταινίας λέει ότι είναι ο γιος του.

Δεν διευκρινίζεται αν είναι όντως παιδί του, αλλά λογικά δεν είναι, μιας και η αντίδραση του όταν το βλέπει να βήχει και να έχει γλυτώσει προς στιγμήν, είναι τόσο στεγνή, τόσο αυστηρά πειθαρχημένη. Ακόμα όμως κι αν δεν είναι γιος του, σε αυτό το πτώμα βρίσκει την επανασύνδεση του με τον άνθρωπο μέσα του. Ή βρίσκει το κατάλληλο έρμα που χρειαζόταν για να γεννηθεί το θάρρος και το πείσμα μέσα του. Από το τίποτα να φτάσει στο σημείο να έχει τελολογικό σκοπό και κάτι στο οποίο να αφοσιωθεί η ψυχή του.

Ποιος είναι αυτός; Να δώσει μια σωστή ταφή στο παιδί. Το ζήτημα είναι γιατί το έπαθε αυτό με το συγκεκριμένο παιδί και όχι με όλα τα προηγούμενα που είχαν περάσει; Γιατί όχι με κάποια γυναίκα; Ο λόγος είναι ότι στο μυαλό του ο θάνατος αυτού του παιδιού ήταν ο απάνθρωπος. Όταν όλοι πεθαίνουν από ασφυξία και όλοι μαζί, σβήνοντας έστω και λίγο την μοναξιά του θανάτου, εκείνο το παιδί δολοφονήθηκε πιο βίαια και ολομόναχο. Πάνω σε ένα σηψαιμικό κρεβάτι.

Δίκην σύγχρονης Αντιγόνης, ο Σαούλ είναι διατεθειμένος να ξεπεράσει τα δειλά του όρια και τις νόρμες του στρατοπέδου για να τα καταφέρει. Αναζητά έναν ραββίνο για να θάψει το παιδί και κλέβει το πτώμα του από τους γιατρούς που ήθελαν να πάρουν τα όργανα του. Προς το τέλος θα ανταλλάξει την θέση του ζοτερκομάντο με έναν ραββίνο και θα βρεθεί στο χείλος του λάκκου που ρίχνουν τους μελλοθάνατους. Κάνει μια ανταλλαγή της ζωής του με την ταφή ενός νεκρού. Πολύ περισσότερο ανταλλάσσει την μικροσκοπική ευκαιρία της πτέρυγας του να αποδράσει. «Έβαλες τους ζωντανούς πιο κάτω από έναν νεκρό» του λέει ένας από αυτούς. Με αυτή τη φράση ο Νέμες σου σποϊλάρει το τέλος. Το τέλος του Σαούλ και το αν πέτυχε τουλάχιστον τον σκοπό του.

Ο Νέμες, πιθανότατα επηρεασμένος κι από τον Ινιαρίτου, γυρίζει όλη την ταινία με ένα πλάνο, που σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις αλλάζει. Το close up είναι ο πυρήνας του και η κάμερα διευρύνεται μόνο κατά εκατοστά. Για να φανεί ο συνομιλητής ή το περιβάλλον του πρωταγωνιστή πρέπει να βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής. Το background του είναι διαρκώς θολό. Κυρίως γιατί θέλει να επικεντρώσει το βλέμμα στον Σαούλ, να δει ο θεατής τον σκοπό του να σχηματίζεται στα μάτια, στο μέτωπο, στο στόμα του. Ίσως και γιατί ο Σαούλ από ένα σημείο και μετά αποτελεί μια αυθύπαρκτη παρουσία, έναν ξενιστή στον κόσμο, που έχει το βλέμμα του μόνο μπροστά, πάνω στο παιδί, και στην ταφή του. Ο Νέμες μας τοποθετεί σε μια μεγάλη αφήγηση, μια μεγάλη ιστορία που την ξέρει το σύμπαν, και βάζει τη λάμπα να φωτίσει μια πολύ μικρή κουκκίδα της. Γίνεται το μικροσκόπιο της ιστορίας του Σαούλ.

Είναι η καλύτερη ταινία της χρονιάς; Δεν μπορώ να πω Ναι. Μπορώ να πω όμως ότι αξίζει κάθε υπερβολή που μπορεί να ειπωθεί.

Πηγή ToraTora.gr

The post Ο Λάζλο Νέμες τοποθετεί μια ιστορία παραλόγου στο κέντρο… του παραλογισμού! [βίντεο] appeared first on KoolNews.