Το χρονικό της αποκάλυψης: Παραγγελία του Μεγάλου Αλεξάνδρου ο τάφος της Αμφίπολης για τον Ηφαιστίωνα

16:27 1/10/2015 - Πηγή: KoolNews

Εντυπωσιακά είναι τα ευρήματα που προέκυψαν από την ανασκαφή στον τύμβο Καστά της Αμφίπολης.

Τα μυστικά του μοναδικού μνημείου παρουσίασε η επικεφαλής αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη κατά την διάρκεια εκδήλωσης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο.

Το μονόγραμμα του Ηφαιστίωνα και του Αντίγονου

«Υπάρχουν τρεις επιγραφές που αποτελούν συμβόλαια έργου του ταφικού μνημείου. Οι επιγραφές γράφουν: "Παρέλαβον" και έχουν το μονόγραμμα του Ηφαιστίωνα», είπε η Κατερίνα Περιστέρη, παρουσιάζοντας μία από τις επιγραφές. «Αυτό δηλώνει ότι πρόκειται για συμβόλαιο

κατασκευής έργου και πλούσια εργολαβία» τόνισε.

Επίσης, βρέθηκε και το μονόγραμμα του Αντίγονου του Μονόφθαλμου, ενός εκ των στρατηγών του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Οι ευμεγεθείς επιγραφές (περί τα 25 εκατοστά σε ύψος) με την «υπογραφή» ΑΝΤ (υπογραφή που συναντάται σε όλους τους Αντιγονίδες και εδώ αποδίδεται στον Αντίγονο τον Μονόφθαλμο (323-318 π.Χ) φέρουν χαραγμένη τη λέξη «ΠΑΡΕΛΑΒΟΝ» και στο τέλος το σύμπλεγμα γραμμάτων που σχηματίζει τo όνομα Ηφαιστίωνος” (Δηλαδή: Εγώ ο Αντίγονος, παρέλαβα οικοδομικό υλικό για την ανέγερση μνημείου προς τιμή του Ηφαιστίωνος).

Το μονόγραμμα «ΑΝΤ» θεωρήθηκε από τους ανασκαφείς ότι αφορά τον Αντίγονο τον Μονόφθαλμο, αν και τέτοιου τύπου τυπικά μονογράμματα στους ορθοστάτες του περιβόλου υπήρχαν από την εποχή του Αντίγονου Γονατά μέχρι του Μονόφθαλμου. Όμως στην εποχή του Αντίγονου Γονατά, που ήταν μεταγενέστερη (πέθανε το 239 π.Χ.), δεν ήταν δυνατόν, σύμφωνα με τους ανασκαφείς, να κατασκευαστεί έναν τέτοιο τεράστιο έργο διότι δεν υπήρχαν χρήματα. Έτσι, σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα της ανασκαφής στην Αμφίπολη, κ. Μιχάλη Λεφαντζή, , κλείνει η χρονολογική ψαλίδα στα πέντε-έξι χρόνια μετά τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου (323 - 319 π.Χ.) οπότε αρχίζει η οικονομική κάμψη και οι διάδοχοι διαμοιράζουν το κράτος του Έλληνα στρατηλάτη στον Τριπαράδεισο (321 π.Χ.).

Βρέθηκαν στοιχεία του προσωπικού αρχιτέκτονα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Δεινοκράτη. Στον επίλογο της ομιλίας της, η κυρία Περιστέρη αποκάλυψε ότι οι αρχαιολόγοι εντόπισαν ευρήματα με την σφραγίδα του προσωπικού αρχιτέκτονα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του Δεινοκράτη.

Η ζωοφόρος με παραστάσεις από τη ζωή του νεκρού

Ιδιαίτερη έμφαση στην ανασύνθεση των παραστάσεων της ζωφόρου η οποία βρέθηκε στον χώρο του ψηφιδωτού με την αρπαγή της Περσεφόνης έδωσε η κυρία Κατερίνα Περιστέρη. Και πάλι χάρη στην «αριστουργηματική» όπως η ίδια την χαρακτήρισε, εργασία του, ο Μιχάλης Λεφαντζής ανασυνέθεσε τις απεικονιζόμενες μορφές χρησιμοποιώντας σε σημαντικό βαθμό τη φαντασία του, καθώς η φθορά τους από το χρόνο τις είχε καταστήσει εξαιρετικά δυσδιάκριτες.

Πρόκειται για μια σύνθετη παράσταση, κατάφορτη συμβολισμών, πιθανώς μυθολογικών, με αναφορές στον θεό Διόνυσο. Διακρίνεται ο τιμώμενος νεκρός, έφιππος ή κρατώντας τα ηνία ενός άρματος, ενώ περιβάλλεται από φτερωτές μορφές που παραπέμπουν στον Ύπνο και τον Θάνατο, έναν ταύρο που μάλλον προορίζεται για θυσία. Στα σχέδια επίσης περιλαμβάνονται υδρίες, δελφικοί τρίποδες, μια λέμβος, ένα κράνος, καθώς και άλλες μορφές, όπως Κένταυροι, ιππείς κ.α.

Η κυρία Περιστέρη σημείωσε ότι οι εργασίες συντήρησης και μελέτης των ευρημάτων συνεχίζεται στο μουσείο της Αμφίπολης -μολονότι η έλλειψη πόρων και υποστήριξης από το υπουργείο Πολιτισμού δεν διευκολύνει ιδιαίτερα την αποτελεσματικότητα ή την ταχύτητα με την οποίαν προχωρούν οι ειδικοί προς την εξαγωγή συμπερασμάτων.

Η επικεφαλής της ανασκαφής, πάντως, έκανε λόγο για κινητά ευρήματα, νομίσματα και αγγεία, για τα οποία είχε δεχτεί έντονη κριτική από μερίδα αρχαιολόγων, καθώς της είχε καταλογιστεί παραμέληση στην αξιοποίησή τους. Ωστόσο, η κα Περιστέρη βεβαίωσε ότι τα στοιχεία αυτά, όσα έχουν βρεθεί σε σχετικά καλή κατάσταση, μελετώνται προσεκτικά και ότι μέχρι στιγμής ενισχύουν τη θεωρία της περί χρονολόγησης του μνημείου στο τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα.

Στην ομιλία της, η Κατερίνα Περιστέρη επεσήμανε το στοιχείο του δυαδισμού που διατρέχει ως επαναλαμβανόμενο μοτίβο ολόκληρο το ταφικό μνημείο: Δύο Σφίγγες στην είσοδο, δύο Καρυάτιδες εσωτερικά, αλλά και δύο άλογα στο ψηφιδωτό της Περσεφόνης. Εκ των οποίων, μάλιστα, το ένα μάτι του ενός ήταν χτυπητό γαλάζιο και το άλλο μαύρο -κάτι που δεν μπορεί παρά να συμβόλιζε μια δυαρχία, ή μια διττή κατεύθυνση, ευοίωνη και δυσοίωνη ταυτόχρονα.

Οι γεωφυσικές ενδείξεις

Των ομιλιών του κ. Λεφαντζή και της κας Περιστέρη προηγήθηκε η παρουσίαση του κ. Γρηγόρη Τσόκα, καθηγητή εφαρμοσμένης γεωφυσικής και προέδρου του τμήματος γεωλογίας του ΑΠΘ. Μαζί με μια «πολυκλαδική», όπως την αποκάλεσε, ομάδα επιστημόνων, με μεταπτυχιακούς και προπτυχιακούς φοιτητές, ο κ. Τσόκας επέβλεψε την γεωφυσική μελέτη του Τύμβου Καστά.

Ανέλυσε τη μεθοδολογία και την χρησιμότητα της τομογραφίας που εφάρμοσε, καθώς και τις προσδοκίες που δημιουργούσαν κάποιες ενδείξεις σε διάφορα σημεία κοντά στο ταφικό μνημείο. Δυστυχώς, όμως, όπως παρατήρησε ο κ. Τσόκας, τα περισσότερα από αυτά τελικά αποδείχθηκαν ότι ήταν φυσικοί γεωλογικοί σχηματισμοί και όχι ενδεχόμενα αρχαιολογικά μέλη. Υπογράμμισε, πάντως, ότι η γεωφυσική διερεύνηση του Καστά είναι απαραίτητη και μπορεί να καθοδηγήσει την αρχαιολογική σκαπάνη, μέχρι στιγμής όμως έχει καλύψει μόλις το 1/5 της συνολικής έκτασης του Τύμβου.

Λεηλατημένο το ταφικό μνημείο μεγάλου ήρωα

Σύμφωνα με τα ευρήματα του ταφικού μνημείου, ο τύμβος έχει υποστεί πολυάριθμες λεηλασίες μέχρι τον καιρό των τελευταίων Μακεδόνων και τα στοιχεία αποκαλύπτουν την ύπαρξη λατρευτικού χώρου εντός του μνημείου για μεγάλο ήρωα.

Νόμισμα του Κασσάνδρου - Το συγκεκριμένο δεν βρέθηκε στον τάφο

Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών βρέθηκαν νομίσματα σε καλή κατάσταση, όπως για παράδειγμα του Αλέξανδρου και του Κασσάνδρου. Ωστόσο, τα περισσότερα νομίσματα που βρέθηκαν είναι καμένα ή κατεστραμμένα.

Νόμισμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου - Δεν βρέθηκε στον τάφο

«Πέρα από την καταστροφή που έχει δεχθεί το μνημείο, έχει σημασία η μοναδικότητά του. Πρόκειται για ένα τεράστιο ταφικό συγκρότημα, με εξαιρετικά γλυπτά» είπε η Κατερίνα Περιστέρη.

Το χρονικό των ανασκαφών στον τύμβο της Αμφίπολης

Ήταν Αύγουστος του 2014, όταν τα φώτα της δημοσιότητας «έπεσαν» στην Αμφίπολη Σερρών και συγκεκριμένα στον λόφο Καστά, καθώς ο εντυπωσιακός κυκλικός περίβολος που αποκαλυπτόταν μέρα με τη μέρα από την αρχαιολογική σκαπάνη φανέρωνε ένα ιδιαίτερα σημαντικό ταφικό μνημείο.

1 από 6 < ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΕΠΟΜΕΝΗ >

Πρώτα «αναδύθηκαν» οι στιβαρές Σφίγγες, μετά οι περίτεχνες Καρυάτιδες, ακολούθως το εκπληκτικό ψηφιδωτό της Περσεφόνης. Μοναδικά ευρήματα, αλλά και πρωτοφανείς επιστημονικές κόντρες.

1 από 15 < ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΕΠΟΜΕΝΗ >

Οι ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1960 από τον Δημήτρη Λαζαρίδη και διακόπηκαν το 1985.

Το 2009 η ΚΗ’ Εφορία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων με επικεφαλής την Κατερίνα Περιστέρη, ξεκίνησαν ξανά το φιλόδοξο έργο, όμως η εξάντληση των πόρων, λίγο έλειψε να βάλει φρένο στην αρχαιολογική σκαπάνη της αρχαιολογικής ομάδας.

Η χρονολόγηση του μνημείου στο τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα, που συμπίπτει ιστορικά με την εξορία της συζύγου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Ρωξάνης και του γιου τους, Αλεξάνδρου του Δ’, η σύνδεση του Λέοντα της Αμφίπολης που σύμφωνα με τις εισηγήσεις αρχαιολόγων ήταν τοποθετημένος στην κορυφή του χωμάτινου τύμβου, αλλά και ο ιδιαίτερα εντυπωσιακός όγκος του περιβόλου με περιφέρεια που φτάνει τα 500 μ., μαρτυρούσαν ότι κάτι ιδιαίτερα σημαντικό κρυβόταν στα έγκατα της ιστορικής Αμφίπολης.

Διεθνής θαυμασμός για τα ευρήματα και το κεφάλι της Σφίγγας

Η ανακάλυψη των αρχαιολόγων του μαρμάρινου κεφαλιού της Σφίγγας στον τύμβο της Αμφίπολης έκανε τον γύρο του κόσμου μέσα από τα δημοσιεύματα των Μέσων Ενημέρωσης, το οποίο σχολιάστηκε ως ένα μοναδικό έργο τέχνης.

«Η γυναικεία μορφή δίνει ακόμα περισσότερες ελπίδες στους αρχαιολόγους ότι μέσα στον τάφο βρίσκεται η μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου», σημείωνε η Daily Mail, ενώ το Reuters σχολίαζε: «Πρόκειται για ένα μοναδικό έργο τέχνης. Στην περιοχή βρέθηκαν ακόμα κομμάτια από τα φτερά των δύο Σφιγγών».

Κριτική για την ανασκαφή στην Αμφίπολη

Προς τις αρχές Νοεμβρίου του 2014 ακούστηκαν και γράφτηκαν διάφορες απόψεις για την πορεία του ανασκαφικού έργου στον τύμβο Καστά της Αμφιπόλεως.

Μέσω ανακοίνωσης, η υπεύθυνη ανασκαφέας, Κατερίνα Περιστέρη, διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών, απάντησε, εκφράζοντας το σύνολο της ανασκαφικής ομάδας.

«Κάποιοι εκ των εμφανιζόμενων συχνά στα ΜΜΕ, οι οποίοι εκφέρουν γνώμη για το έργο, το οποίο επιτελεί η ομάδα μας, ούτε είναι αρχαιολόγοι, ούτε έχουν βρεθεί σε ανασκαφή παρόμοια με τη δικιά μας, ούτε όμως, εξ όσων γνωρίζουμε, και σε οποιουδήποτε άλλου είδους ανασκαφή. Είναι, τουλάχιστον, αντιεπιστημονικό, μέσα από ένα γραφείο να εκφέρει κάποιος άποψη, τόσο για ένα αντικείμενο έρευνας με το οποίο δεν έχει ποτέ ασχοληθεί, όσο και για έναν αρχαιολογικό χώρο τον οποίο ποτέ δεν έχει επισκεφθεί».

Τρισδιάστατη περιήγηση στο μνημείο της Αμφίπολης

Οι συγκλονιστικές ανακαλύψεις που έφερνε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη δεν άφησε ασυγκίνητους και ανθρώπους που προσπάθησαν να δώσουν τη δυνατότητα «επίσκεψης» στο ταφικό μνημείο με τη βοήθεια της τεχνολογίας, φτιάχνοντας ψηφιακά επεξεργασμένα βίντεο με τρισδιάστατη απεικόνιση του χώρου.

Παρατημένη η Αμφίπολη

Οι καιρικές συνθήκες που επικράτησαν στις αρχές του έτους στην περιοχή είχε διπλή επίδραση στον αρχαίο περίβολο στον Λόφο Καστά. Έπεσαν χώματα και λίμνασαν νερά στα αυλάκια των παλαιότερων ανασκαφών.

Η ανασκαφή της Αμφίπολης, αφέθηκε στο έλεος του καιρού με τον τότε αναπληρωτή Υπουργό Πολιτισμού, Νίκο Ξυδάκη να κρούει τον κώδωνα.

The post Το χρονικό της αποκάλυψης: Παραγγελία του Μεγάλου Αλεξάνδρου ο τάφος της Αμφίπολης για τον Ηφαιστίωνα appeared first on KoolNews.