1821 Ελλάδα Μπουμπουλίνα: Ο αγώνας και το τραγικό τέλος

13:12 16/1/2021 - Πηγή: Attiki Press

Οι μυθολογικές αμαζόνες εξήπταν πάντα τη φαντασία των Ελλήνων για την ενασχόλησή τους με τα πολεμικά και τον ελεύθερο και ατίθασο χαρακτήρα τους. Όταν δε η ιστορική συγκυρία εμφάνιζε μια ανάλογη γυναικεία μορφή σε κάποιου είδους ένοπλη αναμέτρηση, αμέσως της προσεδίδετο ο χαρακτηρισμός της αμαζόνας. Μια τέτοια ήταν και η περίπτωση της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας, για την οποία ο δημοσιογράφος και ιστορικός Ιωάννης Φιλήμων έγραψε ότι η Επανάσταση του 1821 την βρήκε «πεντηκοντούτιδα, ωραίαν, αρειμάνιον ως αμαζόνα, επιβλητικήν καπετάνισσαν, προ της οποίας ο άνανδρος ησχύνετο και ο ανδρείος υπεχώρει».

Δηλαδή, «πενηντάρα, όμορφη, ανδροπρεπή σαν αμαζόνα, επιβλητική καπετάνισσα, μπροστά στην οποία ο άνανδρος ντρεπόταν και ο ανδρείος υποχωρούσε».

Η Μπουμπουλίνα ήταν κόρη του Σταυριανού Πινότση, Υδραίου πλοιάρχου, και της επίσης Υδραίας και καταγόμενης από εφοπλιστική οικογένεια Σκεύως Κοκκίνη. Γεννήθηκε στις 11 Μαΐου 1771 στις φυλακές της Κωνσταντινούπολης, όπου ο πατέρας της εκρατείτο για συμμετοχή στα Ορλοφικά, στην αποτυχημένη δηλαδή εξέγερση των Ελλήνων το 1770, που υποκινήθηκε από τους Ρώσους. Το 1788, σε ηλικία 17 ετών, παντρεύεται τον Δήμήτριο Γιάννουζα, Σπετσιώτη πλοίαρχο, ο οποίος ωστόσο το 1797 σκοτώθηκε σε συμπλοκή με Αλγερινούς πειρατές, αφήνοντας την χήρα σε ηλικία 26 ετών, με τρία παιδιά, τον Ιωάννη, τον Γεώργιο και την Μαρία.

1821 Ελλάδα Μπουμπουλίνα: Ο γάμος με τον Μπούμπουλη

Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1801 παντρεύεται τον Δημήτριο Μπούμπουλη, Σπετσιώτη πλοιοκτήτη, από τον οποίο απέκτησε το προσωνύμιο Μπουμπουλίνα με το οποίο έμεινε στην ιστορία, καθώς και άλλα τρία παιδιά, την Ελένη, την Σκεύω και τον Νικόλαο. Σαν από χτύπημα μιας κατάρας και ο δεύτερος σύζυγός της σκοτώνεται σε σύγκρουση με Αλγερινούς πειρατές το 1811, μεταξύ Μάλτας και Ισπανίας.

1821 Ελλάδα Μπουμπουλίνα: Ενασχόληση με τα ναυτιλιακά

Έτσι η Μπουμπουλίνα μένει δεύτερη φορά χήρα με μια περιουσία που ξεπερνούσε τα 300.000 τάλληρα, ποσό αδιανόητο για την εποχή. Η ίδια δεν έμεινε άπραγη, αλλά ασχολήθηκε με τα ναυτιλιακά κι έγινε μέτοχος σε διάφορα σπετσιώτικα πλοία. Ωστόσο, επειδή ορισμένα από τα πλοία του τελευταία συζύγου της συμμετείχαν υπό ρωσική σημαία στον ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1806, το 1816 οι Οθωμανοί επεχείρησαν να κατάσχουν την περιουσία της. Η Μπουμπουλίνα κινήθηκε άμεσα, πήγε στην Κωνσταντινούπολη και με τη μεσολάβηση του Ρώσου πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη Στρογκάνωφ και της μητέρας του Σουλτάνου Βαλιντέ -με την οποία πέτυχε κατ’ ιδίαν συνάντηση- κατόρθωσε να διασώσει την περιουσία της.

1821 Ελλάδα Μπουμπουλίνα: Η ναυπήγηση του Αγαμέμνονα

Υπάρχει η αμφισβητήσιμη φημολογία ότι κατά την παραμονή της στην Κωνσταντινόπουλη μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία το 1819. Παρόλα αυτά είναι γνωστό ότι η εν λόγω οργάνωση δεν δεχόταν γυναίκες ως μέλη της και το όνομά της δεν βρίσκεται σε κάποιο από τα διασωζόμενα αρχεία. Όπως και να έχει, όταν η Μπουμπουλίνα επέστρεψε στις Σπέτσες διέταξε τη ναυπήγηση του πλοίου «Αγαμέμνων», για το οποίο δαπάνησε μεγάλο χρηματικό ποσό. Επρόκειτο για ένα πλοίο μήκους 34 μέτρων, εξοπλισμένο με 18 κανόνια, που καθελκύστηκε το 1820 και ήταν το μεγαλύτερο πλοίο που έλαβε μέρος στην Επανάσταση.

1821 Ελλάδα Μπουμπουλίνα: Η συμμετοχή στον Αγώνα

Η Μπουμπουλίνα συμμετείχε στον Αγώνα, όχι μόνο με το πλοίο της, αλλά και με στρατεύματα ξηράς, τα οποία συντηρούσε η ίδια.  Συμμετείχε με τον «Αγαμέμνονα» στον αποκλεισμό του Ναυπλίου και ανεφοδίασε με δικές της δαπάνες τους υπερασπιστές του Άργους. Ωστόσο, σε μια έφοδο των Τούρκων υπό τον Κεχαγιάμπεη σκοτώθηκε ο γιος της Ιωάννης Γιάννουζας. Στη συνέχεια έλαβε μέρος στον αποκλεισμό της Μονεμβασίας, στην πολιορκία και την άλωση του Ναυπλίου. Σημαντική ήταν και η συμμετοχή της στην άλωση της Τριπόλεως, εισερχόμενη στην πόλη πάνω σε λευκό άλογο και σώζοντας το χαρέμι του Χουρσίτ Πασά από την οργή των πολιορκητών.

Μετά την άλωση του Ναυπλίου, το Νοέμβριο του 1822, η Μπουμπουλίνα εγκαταστάθηκε στην πόλη, που ήταν έδρα της προσωρινής κυβέρνησης και έζησε εκεί έως τα μέσα του 1824. Τότε εκδιώχθηκε κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, όταν πήρε το μέρος του φυλακισμένου Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, με τον οποίο είχε συγγενέψει, από το γάμο της κόρης της Ελένης με τον γιο του Πάνο. Οι κυβερνητικοί σκότωσαν τον γαμπρό της και από την ίδια αφαίρεσαν το κομμάτι γης που της είχαν δώσει για τις υπηρεσίες της στον Αγώνα.

1821 Ελλάδα Μπουμπουλίνα: Το τραγικό τέλος

Μετά από αυτά τα γεγονότα η Μπουμπουλίνα επέστρεψε πικραμένη στις Σπέτσες και εγκαταστάθηκε στο σπίτι του δεύτερου συζύγου της. Το τραγικό της  τέλος δεν διαφαινόταν, αλλά ήταν κοντά. Τον Μάιο του 1825 ο γιος της Γεώργιος Γιάννουζας κλέφτηκε με την Ευγενία Κούτση, κουνιάδα του ετεροθαλούς αδελφού της Μπουμπουλίνας, Λάζαρου Ορλόφ. Ο Ορλόφ στις 22 Μαΐου 1825, συνοδευόμενος από μέλη της οικογένειας Κούτση, πήγε στο σπίτι της Μπουμπουλίνας σε αναζήτηση της Ευγενίας. Στη λογομαχία που ακολούθησε, κάποιος πυροβόλησε και χτύπησε στο μέτωπο την Μπουμπουλίνα, που έπεσε νεκρή. Δεν έχει διαλευκανθεί αν ήταν τυχαίο περιστατικό ή στοχευμένη δολοφονία. Τα οστά της εναποτέθηκαν στον ιδιόκτητο ναΐσκο του Αγίου Ιωάννου.

1821 Ελλάδα Μπουμπουλίνα: Το τέλος τους «Αγαμέμνονα»

Οι απόγονοι της Μπουμπουλίνας δώρισαν το πλοίο «Αγαμέμνων» στο νεοσύστατο κράτος, το οποίο έγινε η ναυαρχίδα του Ελληνικού Στόλου με το όνομα «Σπέτσαι». Το πλοίο πυροπολήθηκε από τον Ανδρέα Μιαούλη στον Πόρο κατά τη διάρκεια των πολιτικών ταραχών της 29ης Ιουλίου 1831. Το αρχοντικό της Μπουμπουλίνας στις Σπέτσες είναι σήμερα Μουσείο. Περιλαμβάνει συλλογή όπλων, επιστολές και άλλα αρχεία, παλιά βιβλία, πορτραίτα της Μπουμπουλίνας, προσωπικά της αντικείμενα, έπιπλα και διακρίσεις που τις είχαν απονείμει κυρίως ξένες κυβερνήσεις.

Τιμητικές διακρίσεις

Μεταθανάτια έλαβε τον τίτλο του ναυάρχου από τη Ρωσία, τιμή πρωτοφανής για γυναίκα. Η Ελλάδα την τίμησε μόλις το 2018, όταν της απονεμήθηκε ο βαθμός του υποναυάρχου επί τιμή, ο Πολεμικός Σταυρός Α ‘ Τάξεως και το Μετάλλιο Εξαίρετων Πράξεων, για «τον απαράμιλλο ηρωισμό της, την αυτοθυσία και την αφοσίωση που επέδειξε προς το Ελληνικό Έθνος, τα οποία την κατέστησαν στη μνήμη όλων των Ελλήνων και Ελληνίδων ως Εθνικό ιδεώδες».

Δείτε ακόμηΗ προετοιμασία του Αγώνα της Ανεξαρτησίας και οι περιθωριακές ελίτΕλληνοτουρκικά: Ένας «δαίμονας» βασιλιάς της ΜήλουΟ Ερντογάν, οι πειρατές και ο Ιούλιος ΒερνΟ αθυρόστομος «γιος της καλογριάς»Δύο ερωτήματα διακοσίων ετώνΟ ρόλος της εκπαίδευσης στον Απελευθερωτικό ΑγώναΗ άνοδος και η πτώση της Φιλικής Εταιρείας στα ελληνικά πράγματα