1821 Ελλάδα Καποδίστριας: Η διακυβέρνηση και το τραγικό τέλος

06:34 13/1/2021 - Πηγή: Attiki Press

Ο Ιωάννης Καποδίστριας εξελέγη από την Γ΄ Εθνοσυνέλευση κυβερνήτης της Ελλάδας και έφθασε στη χώρα στις αρχές του 1828. Παλιός υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, που είχε αποσυρθεί και ζούσε στην Ελβετία ήταν βέβαιο πως η εκλογή του θα επέσυρε την μήνιν των Άγγλων, καθώς ήταν ταυτισμένος με τη ρωσική πολιτική και αποτελούσε εν δυνάμει εμπόδιο στις βρετανικές επιδιώξεις στον χώρο της νοτιοανατολικής

Ευρώπης. Η εκλογή, ωστόσο, την ίδια περίοδο Άγγλων ως ηγετών του ελληνικού στρατού και στόλου εξισορροπούσε σε ένα βαθμό, χωρίς όμως να αναιρεί τις βρετανικές ανησυχίες. Αυτή η δυσπιστία που βαθμηδόν εξελίχθηκε σε απροκάλυπτη εχθρότητα θα ακολουθούσε τον Καποδίστρια σε όλη τη διάρκεια της θητείας του ως κυβερνήτη της Ελλάδας.

Όταν ο νέος κυβερνήτης ήρθε στην Ελλάδα η κατάσταση ήταν χαοτική. Οι Τούρκοι είχαν στον έλεγχό τους ένα μεγάλο μέρος των περιοχών που είχαν εξεγερθεί, καθώς και τα βασικά φρούρια. Κατείχαν σχεδόν ολόκληρη τη Στερεά Ελλάδα, που κινδύνευε έτσι να βρεθεί εκτός των ρυθμίσεων που αφορούσαν τα σύνορα του νέου κράτους. Στην Πελοπόννησο ο Ιμπραήμ ήλεγχε τα φρούρια της δυτικής ακτής και μεγάλο μέρος της ενδοχώρας. Αλλά και οι περιοχές που ήταν σε ελληνικά χέρια μόνο τυπικά βρίσκονταν υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης, καθώς διοικούνταν από τοπικούς δυνάστες, με τη ληστεία και την πειρατεία να είναι εξίσου ανεξέλεγκτες.

1821 Ελλάδα Καποδίστριας: Η εμπειρία ως πλεονέκτημα και βαρίδι

Η προϋπηρεσία του Καποδίστρια στο υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας εξαρχής φάνηκε ότι θα ήταν πλεονέκτημα και βαρίδι. Πλεονέκτημα γιατί είχε πλήρη γνώση της ευρωπαϊκής διπλωματικής κονίστρας και μπορούσε να μιλάει στους εκπροσώπους των ξένων δυνάμεων στην ίδια γλώσσα και ως ίσος προς ίσους. Από την άλλη το ρωσικό «παρελθόν» του προκαλούσε την καχυποψία της Αγγλίας και της Γαλλίας εναντίον του. Η καχυποψία αυτή έλαβε τη μορφή της κωλυσιεργίας στην οικονομική ενίσχυση του νέου κράτους, γεγονός  που είχε ως αποτέλεσμα να αναλάβει η Ρωσία τον ρόλο αυτό, που με τη σειρά του ενίσχυσε περαιτέρω την αγγλογαλλική επιφυλακτικότητα.

1821 Ελλάδα Καποδίστριας: Τα βήματα προς την συγκρότηση του νέου κράτους

Πρώτη προσπάθεια του νέου κυβερνήτη ήταν να παγιώσει τον έλεγχο της εξουσίας. Έτσι, τον Απρίλιο του 1828 συγκλήθηκε η Εθνική Συνέλευση, καθορίζοντας την «Προσωρινή Διοίκηση της Επικρατείας». Σύμφωνα με αυτή ο Καποδίστριας αναλάμβανε την εκτελεστική και νομοθετική εξουσία με τη βοήθεια του «Πανελληνίου», ενός γνωμοδοτικού συμβουλίου 27 μελών. Ακολούθως, ο Καποδίστριας προχώρησε στη δημιουργία των βασικών κρατικών μηχανισμών, ρύθμισε τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας του Πανελληνίου, συνέστησε Πολεμικό και Υπουργικό Συμβούλιο και Εκκλησιαστική Επιτροπή. Με στήριγμα αυτά τα ολιγάριθμα όργανα ο Καποδίστριας παρουσίασε σε σύντομο χρονικό διάστημα ογκώδες νομοθετικό και πολιτικό έργο. Παράλληλα, κινήθηκε δραστήρια κατά της ληστείας και της πειρατείας, ενώ αναδιοργάνωσε τον στρατό και τον στόλο.

1821 Ελλάδα Καποδίστριας: Βασικές στρατιωτικές επιδιώξεις

Αντικειμενικός στρατιωτικός στόχος του Καποδίστρια ήταν η εκδίωξη των Οθωμανών πέραν της γραμμής Άρτας-Βόλου, ώστε η περιοχή αυτή να διεκδικηθεί από το ελληνικό κράτος. Όλες οι πολεμικές επιχειρήσεις που διεξήχθησαν υπό τον Καποδίστρια στέφθηκαν με μεγάλη επιτυχία, σταδιακά αυξανόμενη, καθώς νέα στρατεύματα έμπαιναν στον αγώνα. Κορωνίδα των επιτυχιών αυτών ήταν η μάχη της Πέτρας τον Σεπτέμβριο του 1829. Μετά τη μάχη αυτή οι Οθωμανοί απελευθέρωσαν όλους τους Έλληνες αιχμαλώτους και αποσύρθηκαν από όλα τα οχυρά νοτίως της Λαμίας πλην των Αθηνών και του Καράμπαμπα, απέναντι από τη Χαλκίδα.

1821 Ελλάδα Καποδίστριας: Εχθρότητες

Η οργάνωση εθνικού στρατού και στόλου και οι επιτυχίες τους αποδυνάμωναν σε κάθε περίπτωση την ισχύ των προκρίτων και των οπλαρχηγών. Για τους τελευταίους όμως ήταν αδιανόητο να αποκολληθούν από την εξουσία για την οποία είχαν παλέψει τόσο. Αυτό υποχρέωσε τον Καποδίστρια να αφήσει την πολιτική ανοχής απέναντί τους. Παράλληλα, η αντίδραση που συναντούσε ο κυβερνήτης από τις τοπικές πολιτικές και στρατιωτικές ελίτ γινόταν πιο έντονη από την αδυναμία του να ικανοποιήσει τα παντοειδή αιτήματά τους. Οι πιέσεις που δεχόταν τον ώθησαν στη λήψη όλο και πιο σκληρών μέτρων και σε διωγμούς των αντιπάλων του τη στιγμή που στο εξωτερικό ο μόνος σύμμαχός του ήταν η Ρωσία, με την Αγγλία και τη Γαλλία να στηρίζουν ανοιχτά την αντιπολίτευση.

Το αποκορύφωμα των αντιπολιτευτικών ενεργειών ήταν η κατάληψη του ελληνικού στόλου από τους Υδραίους με επικεφαλής τον Ανδρέα Μιαούλη και η πυρπόληση της φρεγάτας «Ελλάς» για να μην πέσει στα χέρια των Ρώσων που την είχαν αποκλείσει. Λίγο αργότερα, ο Καποδίστριας θα έπεφτε νεκρός από μέλη της μανιάτικης οικογένειας Μαυρομιχάλη. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο το όποιο έργο του κατέρρευσε και η χώρα περιέπεσε σε πλήρη αναρχία. Μετά από λίγο καιρό οι Μεγάλες Δυνάμεις επέλεξαν τον ανήλικο Όθωνα, δευτερότοκο γιο του βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α΄, ως βασιλιά της Ελλάδας.

Δείτε ακόμηΗ προετοιμασία του Αγώνα της Ανεξαρτησίας και οι περιθωριακές ελίτΕλληνοτουρκικά: Ένας «δαίμονας» βασιλιάς της ΜήλουΟ Ερντογάν, οι πειρατές και ο Ιούλιος ΒερνΟ αθυρόστομος «γιος της καλογριάς»Δύο ερωτήματα διακοσίων ετών