Cutting, (αυτοτραυματισμός) η νέα μάστιγα που πλήττει τους εφήβους

13:37 14/12/2014 - Πηγή: Attiki Press

Σαν να μην έφταναν οι μοντέρνοι κίνδυνοι που απειλούν τη νέα γενιά με τη μορφή του bullying, του cyberbullying και του εθισμού στο Διαδίκτυο, τώρα τα Ελληνόπουλα βρίσκονται αντιμέτωπα και με ένα άλλο ανησυχητικό «φαινόμενο των καιρών». Πρόκειται για το cutting (στη γλώσσα μας «αυτοτραυματισμός» ή «αυτοχαράκωμα»), που λαμβάνει ολοένα και πιο απειλητικές διαστάσεις καθώς είναι άμεσα συνδεδεμένο με τις αυξημένες πιέσεις που υφίστανται οι έφηβοι στη δύσκολη εποχή την οποία διανύουμε, από την οικογένειά τους, το σχολείο και

την κοινωνία. Το δημοσίευμα του Ελευθερου Τύπου είναι ανατριχιαστικό

Σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι της οργής, το οποίο υποχρεώνονται να πιουν καθημερινά οι έφηβοι, είναι ο εφιάλτης της ανεργίας (που τους περιμένει με την αποφοίτηση από το σχολείο και το πανεπιστήμιο), αλλά και η γενικότερη απαξίωση θεσμών και αξιών, η οποία χαρακτηρίζει την Ελλάδα της κρίσης. Σύμφωνα με τα ευρήματα της Μονάδας Εφηβικής Υγείας (ΜΕΥ) της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού», όπου πραγματοποιούνται μηνιαίως 600 επισκέψεις, φαινόμενα αυτοτραυματισμού ανιχνεύονται στο 5% των προσερχόμενων εφήβων.

Οπως εξηγεί η κ. Αρτεμις Τσίτσικα, επίκουρη καθηγήτρια Παιδιατρικής και Εφηβικής Ιατρικής και επιστημονική υπεύθυνη της Μονάδας, η εφηβεία αποτελεί μια μεταβατική περίοδο, πριν από την ενηλικίωση, που χαρακτηρίζεται από σωματική και ψυχολογική αστάθεια, και αυτό πυροδοτεί την ανάδυση σοβαρών προβλημάτων. «Ενα από αυτά τα προβλήματα είναι ο αυτοτραυματισμός και κύρια έκφρασή του είναι η εκούσια πρόκληση βλάβης (“χαράκωμα” ή cutting) με τη χρήση μαχαιριού ή ξυραφιού ή άλλου αιχμηρού αντικειμένου, συνήθως εσωτερικά των καρπών ή σε άλλη περιοχή του σώματος. Στόχος του cutting είναι η αποφόρτιση των έντονων αρνητικών συναισθημάτων που βιώνει ο έφηβος, όπως η πίεση, το άγχος, οι φοβίες και το καταθλιπτικό συναίσθημα, που παρουσιάζουν έξαρση στις ημέρες μας. Με το cutting οι έφηβοι επιχειρούν να ανακουφίσουν τον εσωτερικό τους πόνο, προκαλώντας έναν εντονότερο σωματικό πόνο. Τέτοιου είδους προβλήματα εκδηλώνονται κυρίως στη μέση εφηβεία (δηλαδή σε ηλικίες από 14 έως 18 ετών), καθώς αυτή η περίοδος χαρακτηρίζεται από τη μεγαλύτερη ευαλωτότητα, οπότε και ανθούν οι συμπεριφορές υψηλού κινδύνου (πειραματισμός, αμφισβήτηση της γονικής εξουσίας, εξιδανίκευση)», επισημαίνει η κ. Τσίτσικα.
Και συνεχίζει: «Ο αυτοτραυματισμός πρέπει να μας κινητοποιήσει, καθώς δεν είναι απλά μια προσπάθεια των εφήβων να τραβήξουν την προσοχή ή να τρομάξουν κάποιον. Αντίθετα, συνήθως συνυπάρχει με χαμηλή αυτοεκτίμηση, αγχώδη διαταραχή, ακόμα και κατάθλιψη, ενώ ενδέχεται να υπάρξει συσχέτισή του με αυτοκτονικότητα και απόπειρα αυτοκτονίας, όπως επιβεβαιώνουν προγενέστερες έρευνες. Και επειδή ο έφηβος, μέσα στον αναβρασμό της ηλικίας του, στην έξαψη και την οργή που νιώθει, δεν γνωρίζει πού να απευθυνθεί και ποιον να εμπιστευθεί, οι γονείς του οφείλουν να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στα σημάδια αυτοτραυματισμού και να ζητήσουν άμεσα τη συμβολή ενός ειδικού Ψυχικής Υγείας».

Ποια είναι η σωστή αντιμετώπιση

Ανεξάρτητα από την αρχική αιτία προσέλευσης του εφήβου στη Μονάδα Εφηβικής Υγείας, οι γιατροί που τη στελεχώνουν ακολουθούν εκεί ολιστική προσέγγιση και διερευνούν όλους τους τομείς της καθημερινότητας του εφήβου, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην ψυχική του υγεία. Οι βασικότεροι παράγοντες που επηρεάζουν δυσμενώς την ψυχική ισορροπία του εφήβου είναι το άγχος, η χαμηλή αυτοεκτίμηση, ο θυμός, το καταθλιπτικό συναίσθημα και ο αυτοτραυματισμός μαζί με την αυτοκτονικότητα.
«Μέσω της ψυχοθεραπείας ο έφηβος μπορεί να εκφράσει, να επεξεργαστεί και να αποδεχθεί τα συναισθήματά του, έτσι ώστε να είναι σε θέση να τα διαχειριστεί καλύτερα. Ας μην ξεχνάμε ότι η εφηβική ηλικία έχει μια σημαντική δυναμική, αφού το κάθε άτομο υιοθετεί συμπεριφορές που θα καθορίσουν τη μελλοντική ποιότητα της ζωής του», λέει η κ. Τσίτσικα.
Και προσθέτει: «Στη ΜΕΥ στοχεύουμε παράλληλα στην ψυχοεκπαίδευση των γονέων στις προκλήσεις της εφηβείας και της σύγχρονης εποχής και στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών, η οποία επιτυγχάνεται μέσα από το Κοινωνικό Σχολείο του υπουργείου Παιδείας».