Ghibli Style AI: Το viral φαινόμενο που διχάζει

09:07 2/4/2025 - Πηγή: Attiki Press

Μια νέα τάση κατακλύζει τις τελευταίες εβδομάδες τα social media, φέρνοντας μαζί της ενθουσιασμό αλλά και έντονες αντιδράσεις: η αισθητική του Studio Ghibli, του θρυλικού ιαπωνικού στούντιο κινουμένων σχεδίων, αναβιώνει μέσα από εικόνες που παράγονται από τεχνητή νοημοσύνη. Η έναρξη του trend ήρθε αμέσως μετά την ανακοίνωση της OpenAI, της εταιρείας πίσω από το ChatGPT, πως τα συστήματά

της μπορούν πλέον να δημιουργούν εικόνες που μιμούνται το καλλιτεχνικό ύφος συγκεκριμένων δημιουργών. Το αποτέλεσμα; Ένα παγκόσμιο κύμα «μαγικών» εικόνων, που μοιάζουν σαν να ξεπήδησαν από τις ταινίες του Χαγιάο Μιγιαζάκι – όπως το Spirited Away και το My Neighbor Totoro – αλλά αναπαριστούν πραγματικά γεγονότα και σύγχρονες σκηνές της καθημερινότητας. Η αισθητική Ghibli, με τις απαλά ζωγραφισμένες λεπτομέρειες, τη γαλήνια φύση και το ονειρικό φως, έγινε ξανά αντικείμενο λατρείας στο TikTok, το Instagram και το X, με εκατοντάδες χρήστες να μοιράζονται εικόνες υπό το hashtag #GhibliStyle ή #AIart. Οι εικόνες φέρνουν μια δόση κινηματογραφικής μαγείας ακόμα και σε ασπρόμαυρες, ειδησεογραφικές φωτογραφίες, μεταμορφώνοντάς τις σε «καρέ» από μια διαφορετική, πιο ευαίσθητη και παραμυθένια πραγματικότητα.

Ωστόσο, δεν συμμερίζονται όλοι τον ενθουσιασμό. Πολλοί καλλιτέχνες εκφράζουν έντονες επιφυλάξεις – ακόμη και οργή – για τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται τα έργα και τα στυλ τους από τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης. Κοινό σημείο αναφοράς είναι το γεγονός πως τα περισσότερα εργαλεία ΑΙ εκπαιδεύονται με τεράστιες βάσεις δεδομένων από το διαδίκτυο, οι οποίες περιλαμβάνουν και έργα τέχνης χωρίς την άδεια των δημιουργών τους. Ορισμένες πλατφόρμες δίνουν πια στους καλλιτέχνες τη δυνατότητα να εξαιρεθούν από αυτή τη διαδικασία, όμως πολλοί αισθάνονται πως ο έλεγχος έχει ήδη χαθεί. Κι όταν πρόκειται για το Studio Ghibli, το ζήτημα γίνεται ακόμη πιο ευαίσθητο.

Μιγιαζάκι εναντίον ΑΙ: «Προσβολή της ζωής»

Ο ίδιος ο Χαγιάο Μιγιαζάκι, ο εμβληματικός σκηνοθέτης και συνιδρυτής του Ghibli, έχει εκφράσει δημοσίως την αποστροφή του για τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης στην τέχνη. Σε ένα ντοκιμαντέρ του 2016, καταγράφηκε να παρακολουθεί ένα δείγμα κινουμένων σχεδίων που είχε παραχθεί με ΑΙ και να αντιδρά με έντονη ενόχληση, χαρακτηρίζοντάς το «προσβολή της ίδιας της ζωής». Ο Μιγιαζάκι έχει επανειλημμένα δηλώσει πως η τέχνη πρέπει να προέρχεται από τον ανθρώπινο πόνο, την ενσυναίσθηση και την εμπειρία – στοιχεία που καμία μηχανή δεν μπορεί να αναπαράγει αυθεντικά. Το σχετικό απόσπασμα επανήλθε δυναμικά τις τελευταίες εβδομάδες, συνοδεύοντας τις συζητήσεις γύρω από την αυθεντικότητα και την ηθική χρήση του Ghibli Style.

Για τους επικριτές, δεν πρόκειται απλώς για τεχνολογική πρόοδο, αλλά για αισθητική οικειοποίηση και καπήλευση μιας οπτικής γλώσσας που είναι ταυτισμένη με τον ανθρωπισμό, την ποιητικότητα και τη χειροποίητη τέχνη. Το Ghibli δεν είναι απλώς «ένα στυλ», είναι μια φιλοσοφία που χτίστηκε με υπομονή, λεπτομέρεια και βαθιά αγάπη για την αφήγηση. Κι όμως, σήμερα, η αισθητική αυτή μπορεί να αναπαραχθεί μέσα σε δευτερόλεπτα από ένα λογισμικό, με τη βοήθεια μιας εικόνας-αναφοράς και μερικών λέξεων-κλειδιών. Κάτι που άλλοτε θα απαιτούσε εβδομάδες δουλειάς από ομάδες σχεδιαστών, σήμερα παράγεται μαζικά με ένα «prompt».

Αφιέρωμα ή υποκατάστατο; Η αμφιλεγόμενη φύση του trend

Παρά τις αντιδράσεις, όμως, το φαινόμενο εξακολουθεί να εξαπλώνεται. Πολλοί χρήστες των social media υποστηρίζουν πως δεν επιχειρούν να υποκαταστήσουν τους καλλιτέχνες, αλλά να αποτίσουν φόρο τιμής στην ομορφιά και τη συναισθηματικότητα του Ghibli. Για αυτούς, πρόκειται για μια μορφή δημιουργικής αναπαράστασης του κόσμου, μέσα από ένα φίλτρο που γεμίζει τις εικόνες με νοσταλγία, γαλήνη και ονειρική αισιοδοξία. Άλλωστε, η επίδραση της αισθητικής Ghibli ξεπερνά το animation. Είναι ένα πολιτιστικό αποτύπωμα. Και ίσως γι’ αυτό το «Ghibli Style» να συνεχίσει να διχάζει: επειδή η τεχνητή νοημοσύνη δεν αναπαράγει απλώς εικόνες – αναπαράγει αξίες. Κι αυτές, για πολλούς, δεν επιτρέπεται να ξεχνιούνται.