«Toy Stories» – Όταν ο πολιτισμός συναντά την ιστορία

19:37 5/2/2016 - Πηγή: Attiki Press

Tης Κωνσταντίνας Γιαννακοπούλου

Παιχνίδια που το καθένα κουβαλά μια ιστορία, που έμειναν αναλλοίωτα στον χρόνο, που διατηρήθηκαν από μετακινήσεις πληθυσμών και άντεξαν σε πολέμους, όλα συγκεντρωμένα σε μια σπάνια έκθεση για μικρούς και μεγάλους. Η έκθεση «Toy Stories» δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες της να κάνουν ένα μαγικό ταξίδι στον χρόνο και να γνωρίσουν σπάνια και πολύτιμα παιχνίδια από κάθε γωνιά της γης. Πρόσφατα η έκθεση εμπλουτίστηκε με στοιχεία από το μακρινό γαλαξία του Star Wars, δίνοντας την ευκαιρία στους λάτρεις

της ταινίας να θαυμάσουν από κοντά συλλεκτικά παιχνίδια και ελληνικά κόμιξ, καθώς και το σπάνιο αυτόγραφο του Ντέιβιντ Πράους, που υποδύθηκε τον Νταρθ Βέιντερ στην αυθεντική τριλογία και φιλμ της ταινίας.

H συλλογή

Περισσότερα από 100 συλλεκτικά παιχνίδια περιλαμβάνει η έκθεση που προέρχεται από τη συλλογή του Ιδρύματος «ΣΟΦΙΑ» (Σύνδεσμος Οργανωμένων Φιλολογικών και Ιστορικών Αρχείων) και είναι μία από τις μεγαλύτερες συλλογές παιχνιδιών σε ολόκληρο τον κόσμο. Τα περισσότερα παιχνίδια προέρχονται από δημοπρασίες, συλλέκτες, υπαίθριες αγορές ή παλαιοπωλεία. Στη συνέχεια, αφού εξεταστούν από εξειδικευμένους εμπειρογνώμονες, ανά κατηγορία, ταξινομούνται σε ενότητες είτε ανάλογα με τη θεματική τους, είτε βάσει της εταιρείας που τα κατασκεύασε. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η πληρότητα κάθε ενότητας, που είναι και ο στόχος μίας συλλογής, η οποία είναι κατάλληλη για να εκτεθεί και να βρει τη θέση της σε ένα Μουσείο Παιχνιδιών, πράγμα που είναι ο απώτερος σκοπός του Ιδρύματος «ΣΟΦΙΑ».

Ξύλινο κουκλόσπιτο που αναπαριστά κατοικία τριώροφη κατοικία του 17ου αιώνα

Μια έκθεση σαν ένα καλό βιβλίο
«Η έκθεση που παρουσιάζεται στον Ελληνικό Κόσμο είναι κάτι περισσότερο από παρουσίαση παιχνιδιών, είναι αφορμή για περισυλλογή, είναι ιστορία. Είναι μια έκθεση που αξίζει να επισκεφτείς πολλές φορές, σαν ένα καλό βιβλίο που μπορείς να διαβάσεις ξανά και ξανά», υποστηρίζει η επιμελήτρια της έκθεσης Ειρήνη Χαζάπη. Είναι η συνοδοιπόρος μας σε αυτό το ταξίδι στο χρόνο, στους πολιτισμούς, στις αξίες, στα ήθη και τα έθιμά τους και συντονίστρια των συλλογών του «ΣΟΦΙΑ» και των εμπειρογνωμόνων στο εξωτερικό. «Το ενδιαφέρον του κόσμου είναι πολύ μεγαλύτερο από όσο θα περίμενε κανείς. Εκτός από τα παιδιά, έχουμε μεγάλη προσέλευση και από ενήλικες, καθώς τα παιχνίδια αυτά έχουν μεγάλη ιστορική και πολιτισμική αξία, ξεκινούν από τον 17ο αιώνα και φτάνουν μέχρι σήμερα. Πέρα όμως από το κομμάτι της πληροφόρησης ταξιδεύουν τους μεγάλους σε παλιές νοσταλγικές εποχές, θυμίζοντάς τους αγαπημένα κομμάτια της παιδικής τους ηλικίας», μας λέει η κα Χαζάπη, συμπληρώνοντας: «Συχνά κάνουμε «αφιερώματα» σε κάποιες ενότητες για να ανανεώνουμε το ενδιαφέρον της έκθεσης. Αυτή την περίοδο κάνουμε στην ενότητα Star Wars, ενώ στα πλάνα μας είναι να φιλοξενήσουμε εκτενές αφιέρωμα στα Lego, καθώς η συλλογή του ιδρύματος ΣΟΦΙΑ είναι πολύ μεγάλη».

Πρώιμη ξύλινη αγγλική κούκλα, χρονολογείται στα τέλη του 17ου αιώνα

Κούκλες
Από τους αρχαίους πολιτισμούς της Αιγύπτου, της Ελλάδας και της Ρώμης μέχρι και σήμερα οι κούκλες -ομοιώματα αρχαίων μορφών- είναι από τα πιο διαδεδομένα παιχνίδια. Στην αρχαία Ελλάδα, τα κορίτσια όταν επρόκειτο να παντρευτούν, ως ένδειξη ενηλικίωσης, θυσίαζαν τις κούκλες τους στις θεές Ήρα, Άρτεμη και Αφροδίτη. Στο πέρασμα των αιώνων, τα κύρια υλικά από τα οποία κατασκευάζονταν ήταν πηλός, κερί, ξύλο, πορσελάνη, ύφασμα και πλαστικό, ενώ τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους ήταν συνήθως ζωγραφισμένα.

Ο Rod, σπάνιο αρκουδάκι από σκούρο ξανθό μοχέρ, κατασκευάστηκε το 1904 στη Γερμανία

Τeddy Bears
Mε αφορμή την άρνηση του Theodore (Τeddy) Roosevelt να πυροβολήσει ένα αρκουδάκι όταν είχε βρεθεί για κυνήγι, προέκυψε η ιδέα των αγαπημένων λούτρινων παιχνιδιών teddy bears. Tα αρκουδάκια διακρίνονται σε περιόδους από τα κουμπωτά ή αργότερα από τα γυάλινα μάτια, ενώ πολύ σπάνια είναι τα αρκουδάκια από λευκό μοχέρ. Επίσης συλλεκτικά είναι τα μαύρα αρκουδάκια Steiff, τα οποία κατασκευάστηκαν σε περιορισμένο αριθμό στο χρώμα αυτό λόγω πένθους για το ναυάγιο του Τιτανικού.

Τρίκυκλο σιδερένιο ποδήλατο του 1900. Το πεντάλ είναι τοποθετημένο για άμεση κίνηση στον μπροστινό τροχό.

Οχήματα
Τρένα, αυτοκίνητα, καράβια, αεροπλάνα, μηχανές, ποδήλατα, λεωφορεία και κάθε είδους όχημα από μέταλλο, χαρτί, ξύλο, πλαστικό ή συνδυασμό υλικών έχουν κατασκευαστεί από μεγάλες εταιρείες. Τα περισσότερα μοντέλα ήταν πιστά αντίγραφα των αυθεντικών οχημάτων. Με την ανάπτυξη της τεχνολογίας τον 20ο αιώνα, σε πολλά οχήματα προστέθηκε μηχανισμός για να μπορούν να κινούνται με κούρδισμα ή αργότερα με ενσύρματο ή ασύρματο χειριστήριο.

Ρομπότ αστροναύτης με μπαταρίες, κατασκευάστηκε στην Ιαπωνία γύρω στο 1950

Διαστημικά παιχνίδια
Το 1957 πραγματοποιήθηκε η πρώτη επιτυχημένη τροχιακή εκτόξευση του σοβιετικού τηλεκατευθυνόμενου δορυφόρου Sputnik 1, ενώ το 1961 ο Γιούρι Γκαγκάριν βρέθηκε σε τροχιά γύρω από τη γη εγκαινιάζοντας τις επανδρωμένες πτήσεις προς το διάστημα. Το 1969 ο Νιλ Άρμστρονγκ και ο Μπαζ Όλντριν πάτησαν το πόδι τους στη Σελήνη. Ακολουθώντας τη μόδα της εποχής, διαστημόπλοια, διαστημικά λεωφορεία, πύραυλοι και αστροναύτες γίνονται τα αγαπημένα παιχνίδια των παιδιών.

Φιγούρα James Bond του 1965

Κινηματογραφικά & τηλεοπτικά παιχνίδια
Η ανάπτυξη της τηλεόρασης και του κινηματογράφου δημιούργησαν μια νέα ενότητα παιχνιδιών. Περιλαμβάνει κούκλες, φιγούρες, μηχανικά παιχνίδια μαριονέτες και οχήματα που αντλούν την έμπνευσή τους από ήρωες της μικρής και της μεγάλης οθόνης.

Ο Χίτλερ, παιχνίδια προπαγάνδας από το Β” Παγκόσμιο Πόλεμο, τέλη του 1930

Στρατιωτάκια
Η μαζική παραγωγή τους ξεκίνησε από τη Γερμανία το 17ο αιώνα και αναπτύχθηκε το 18ο επί Φρειδερίκου του Μεγάλου. Στην αρχή ήταν μεταλλικά και μολυβένια, ενώ τα πρώτα πλαστικά στρατιωτάκια κατασκευάστηκαν το 1937 από την Βeton.

Σχολική αίθουσα από ξύλο, γερμανικής κατασκευής, χρονολογείται γύρω στο 1900
Μινιατούρες
Τα περισσότερα παιχνίδια αναπαριστούν τη ζωή των μεγάλων και αποτελούν καθρέφτη της κοινωνίας και του πολιτισμού. Στα αντικείμενα αυτά μπορεί να δει κανείς μοναδικές λεπτομέρειες που απεικονίζουν την πραγματικότητα σε πολύ μικρή κλίμακα.

Γλυπτό Lego

Παιχνίδια κατασκευών
Τα παιχνίδια αυτά είναι εκπαιδευτικά τα πρώτα κατασκευάστηκαν από τον παιδαγωγό και ιδρυτή του νηπιαγωγείου Friedrich Froebel (1982-1852) και έμειναν γνωστά ως «Δώρα Froebel».
Ελληνικά παιχνίδια

Ελληνικά παιχνίδια
Στη χώρα μας τα περισσότερα παιχνίδια ήταν απομιμήσεις ξένων και συχνά, μάλιστα, δεν εξασφάλιζαν ούτε την απαιτούμενη άδεια. Μεγάλες ελληνικές εταιρείες παιχνιδιών ήταν οι: Ελληνική Βιομηχανία Παιχνιδιών, Ανανιάδης, Λύρα, ΦΙΝΟ και Ελ Γκρέκο. Πολλά είναι και χειροποίητα και κατασκευάζονταν από πλανόδιους για να πωλούνται στα πανηγύρια.

Παιχνίδια Star Wars

Η νέα συλλογή Star Wars παιχνιδιών
Ο επισκέπτης της έκθεσης θα μπορέσει να θαυμάσει μία συλλογή συλλεκτικών παιχνιδιών, τα περισσότερα από τα οποία βρίσκονται στα αυθεντικά κουτιά τους, όπως κυκλοφόρησαν τις δεκαετίες του 1970 και 1980. Η πιο σημαντική και συλλεκτική ενότητα είναι οι φιγούρες, όχι μόνο των πρωταγωνιστών, αλλά και κάθε ήρωα που εμφανιζόταν στις ταινίες. Στην έκθεση παρουσιάζονται επίσης άλλα συλλεκτικά αντικείμενα, όπως μικροφίλμ της ταινίας, αλλά και τα αγαπημένα στους Έλληνες κόμιξ «Πόλεμος των Άστρων», που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Καμπανά το 1977 σε συνεργασία με την Marvel.

Εκπαιδευτικά Προγράμματα Πόλεμος των Άστρων «Fit Smiling Kids»
Παιδιά από πέντε ετών και άνω έχουν την ευκαιρία να συμμετέχουν σε μία διαδραστική ξενάγηση στην έκθεση και να μάθουν πληροφορίες για την ιστορία των παιχνιδιών, να σκιτσάρουν με τον κ. Υφαντή, ακόμα και να αγγίξουν συλλεκτικά παιχνίδια. Η ομάδα της AthensTrainers «Fit Smiling Kids» έχει επιμεληθεί ένα 2ωρο πρόγραμμα, που περιλαμβάνει άσκηση στο σώμα, αλλά και στην φαντασία. Είναι απαραίτητες οι κρατήσεις, καθώς οι θέσεις εξαντλούνται. Το ωράριο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων είναι Σάββατο 6, 13 & 20 Φεβρουαρίου 11:30-13:30. Η έκθεση φιλοξενείται στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», Πειραιώς 254 στον Ταύρο. www.hellenic-cosmos.gr Οι πληροφορίες προέρχονται από το βιβλίο της έκθεσης.