Από πού «κατάγονται» φράσεις που χρησιμοποιούμε καθημερινά;

16:15 21/11/2016 - Πηγή: Attiki Press

Attikipress.gr |Ηλεκτρονική ενημέρωση.

Χαιρέτα μου τον πλάτανο, πάω να καθαρίσω την Καλλιόπη, κουλουβάχατα… Τι σημαίνουν όλα αυτά; Καθημερινά, χρησιμοποιούμε φράσεις που μπορεί να γνωρίζουμε σε γενικές γραμμές τι σημαίνουν, αλλά δεν αναρωτηθήκαμε ποτέ από πού προέρχονται! Πάμε λοιπόν να δούμε, την «καταγωγή» πολύ γνωστών φράσεων, ώστε να είμαστε πλήρως ενημερωμένοι για όσα χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητα μας.

Χαιρέτα μου τον πλάτανο

Κάθε χωριό, όπως είναι γνωστό, έχει στην κεντρική πλατεία έναν πλάτανο. Όταν δύο ξενιτεμένοι από το ίδιο χωριό βρισκόντουσαν, ο ένας

συνήθιζε να λέει στον άλλον «χαιρέτα μου τον πλάτανο», ζητώντας δηλαδή να δώσει χαιρετισμούς στο χωριό. Επειδή όμως κανένας δεν επέστρεφε, η φράση έμεινε να σημαίνει πως «δεν θα γίνει τίποτα»…

Σε τρώει η μύτη σου, θα φας ξύλο

Η φαγούρα για τους αρχαίους Έλληνες, ήταν προειδοποίηση των θεών. Οι Σπαρτιάτες πίστευαν ότι τα παιδιά που αισθάνονταν φαγούρα στη μύτη τους, θα γινόντουσαν κακοί πολεμιστές κι όταν έβλεπαν παιδί να ξύνει τη μύτη του το τιμωρούσαν. Σαν απειλή για να μην το ξανακάνουν, χρησιμοποιούσαν τη φράση αυτή.

Υπερέβη τα εσκαμμένα

Η φράση αυτή χρησιμοποιείται όταν θέλουμε να πούμε πως κάποιος ξεπέρασε τα όρια του για να πετύχει έναν στόχο. Έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα και υπάρχουν δύο ενναλακτικές ερμηνείες που μοιάζουν πολύ μεταξύ τους.

Το 664 π.Χ. ο Σπαρτιάτης Χιόνις, αγωνιζόταν στο «άλμα εις μήκος» ή «σκάμα» όπως λεγόταν τότε, στους Ολυμπιακούς αγώνες. Ο αθλητής, κατάφερε να πραγματοποιήσει άλμα μεγαλύτερο των 16μ, που ήταν το μήκος του σκάματος, «ξεπερνώντας τα όρια».

Η δεύτερη ερμηνεία αφορά στον Φάυλλο με καταγωγή από Κρότωνα της Κάτω Ιταλίας, όπου στους αθλητικούς αγώνες των Δελφών, κατάφερε κι αυτός άλμα μεγαλύτερο από το οριοθετημένο μήκος του σκάματος.

Καθαρίζω την Καλλιόπη

Στην πλατεία Ομονοίας, την εποχή του Μεσοπολέμου, τοποθετήθηκαν στις θέσεις των 8 αεραγωγών του σταθμού 8 αγάλματα με θέμα τις αρχαίες μούσες. Όμως οι μούσες ήταν εννέα και αυτή που περίσσεψε, τοποθετήθηκε στο υπόγειο του σταθμού δίπλα στις τουαλέτες. Όταν κάποιος ήθελε την τουαλέτα και ρωτούσε πού είναι, του απαντούσαν πως είναι «κάτω, στην Καλλιόπη». Έτσι καθιερώθηκε και στο στρατό «αποκαλούν» τις τουαλέτες «Καλλιόπη».

Ιμάμ μπαϊλντί

Είναι το γνωστό τούρκικο φαγητό και στη γλώσσα τους σημαίνει «ο ιμάμης λιποθήμησε». Ο θρύλος λέει πως κάποιος ιμάμης το δοκίμασε με αποτέλεσμα να «λιποθυμήσει» από την ικανοποίηση.

Κουλουβάχατα

Σημαίνει άνω κάτω και έχει της ρίζα της στην Αραβική φράση ‘Kullu Wahad’ (κούλου ουάχαντ) η οποία σημαίνει «όλα μαζί ένα». Έχει την ίδια σημασία με την τούρκικη λέξη «αχταρμάς».

Κοπρίτης

Είναι αρχαιοελληνική λέξη και σημαίνει «θετός γιος». Βγήκε από τους φτωχούς που δεν μπορούσαν να μεγαλώσουν τα παιδιά τους και τα άφηναν στην κοπριά που αυτοθερμαίνεται για να μην κρυώνουν. Σκοπός ήταν να τα βρει κάποιος περαστικός και να τα υιοθετήσει.

Σάντουιτς

Προήλθε από τον Τζον Μόνταγκιου 4o κόμη της επαρχίας Σάντουιτς στην Νότια Αγγλία. Ο Μόνταγκιου ήταν φανατικός με τον τζόγο και προκειμένου να μην διακόψει το παιχνίδι πάνω στην πείνα του ζήτησε να του φέρουν μια φέτα κρέας ανάμεσα σε δύο φέτες ψημένου ψωμιού. Οι συμπαίκτες του ζήτησαν το ίδιο και έτσι πριν 250 χρόνια εφηύραν το sandwitch.

Τα έχει τετρακόσια

Τη χρησιμοποιούμε για κάποιον που έχει τον απόλυτο έλεγχο. Έχει την ρίζα της στην εποχή όπου μονάδα μέτρησης του βάρους ήταν η ΟΚΑ. Μια πλήρης οκά είχε τετρακόσια δράμια. Άρα όταν λέμε ότι «… τα έχει τετρακόσια» εννοούμε ότι είναι πλήρης.

Μυρίζω τα νύχια μου

Κατά την διάρκεια μιας τελετουργίας στην αρχαιότητα, οι ιέρειες των μαντείων βουτούσαν τα δάχτυλά τους σ’ ένα υγρό με βάση το δαφνέλαιο. Στην συνέχεια φέρνοντας τα χέρια κοντά στο πρόσωπο, ανέπνεαν τις αναθυμιάσεις του υγρού και μ’ αυτό τον τρόπο έπεφταν σ’ ένα είδος καταληψίας κατά την οποία προέβλεπαν το μέλλον.

Μούντζα, μουντζώνω

Είναι μια πολύ άσχημη και ιδιαίτερα προσβλητική χειρονομία που έχει τις ρίζες της στο Βυζάντιο. Όταν ήθελαν να εξευτελίσουν τον κατάδικο, τον έγδυναν, τον μαστίγωναν , τον έβαζαν πάνω σε έναν γάιδαρο ανάποδα και τον υποχρέωναν να κρατάει την ουρά. Ύστερα άλειφαν το πρόσωπό του με καπνιά- τον μουτζούρωναν. Αυτό γινόταν στην προετοιμασία της διαδικασίας ή και στην πομπή από τον όχλο: μουτζούρωναν παλάμες και δάχτυλα με την καπνιά των τσουκαλιών και των τζακιών, και τον πασάλειβαν. Έτσι η μούντζα καθιερώθηκε σαν μια χλευαστική χειρονομία.

Το άρθρο Από πού «κατάγονται» φράσεις που χρησιμοποιούμε καθημερινά; εμφανίστηκε πρώτα στο Alphafreepress.gr.