Άρση αναθεμάτων: Πάνω από 900 χρόνια διάστασης

16:35 7/12/2020 - Πηγή: Attiki Press

Άρση αναθεμάτων: Το Σχίσμα του 1054 ή Σχίσμα των δύο Εκκλησιών είναι η διαίρεση και διάσπαση μεταξύ της Δυτικής και της Ανατολικής Εκκλησίας, οι οποίες μετεξελίχθηκαν  η μεν πρώτη στη Ρωμαιοκαθολική, ενώ η δεύτερη στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία. Όταν συνέβη επικεφαλής στη Ρώμη ήταν ο Πάπας Ρώμης Λέων Θ’ και στην Κωνσταντινούπολη ο Πατριάρχης Μιχαήλ Κηρουλάριος, οι οποίοι αναθεματίστηκαν εκατέρωθεν τον Ιούλιο του 1054. Στην ουσία αν και το θέμα μοιάζει να προέκυψε ξαφνικά, στην πραγματικότητα παγίωσε μια ήδη προϋπάρχουσα κατάσταση, με αντιθέσεις που ξεκίνησαν για διοικητικούς και πολιτικούς

λόγους, αλλά συν των χρόνω απέκτησαν και ιδεολογικό μανδύα.

Οι συνέπειες του σχίσματος υπήρξαν πολυπλόκαμες και επηρέασαν σε ένα βαθμό και τη γενικότερη στάση της Δύσης έναντι των «αιρετικών» Ελλήνων. Η διάσταση αυτή που κατά πρόσωπα και περιόδους έφτανε ως το μίσος ήρθε να γεφυρωθεί πάνω από 900 χρόνια αργότερα από δύο εμβληματικές μορφές της Χριστιανοσύνης, τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Αθηναγόρα και τον Πάπα της Ρώμης Παύλο ΣΤ΄. Οι δυο τους συναντήθηκαν αρχικά στην Ιερουσαλήμ τον Ιανουάριο του 1964, συνάντηση που δύο σχεδόν χρόνια αργότερα οδήγησε στην αμοιβαία άρση των αναθεμάτων του διαβόητου Σχίσματος του 1054.

Άρση αναθεμάτων: Έσωθεν επικρίσεις

Οι πρωτοβουλίες του Αθηναγόρα αποσκοπούσαν στην άμβλυνση των αντιθέσεων μεταξύ της Ρωμαιοκαθολικής και της Ορθόδοξης Εκκλησίας μέσω της οικοδόμησης κλίματος αμοιβαίας κατανόησης, εμπιστοσύνης και συνεργασίας, με σκοπό την έναρξη θεολογικού διαλόγου, ωστόσο ο ίδιος δέχθηκε τις επικρίσεις ορισμένων εκκλησιαστικών κύκλων, προπάντων της Εκκλησίας της Ελλάδος. Παρόλα αυτά, στις 5 Ιανουαρίου 1964 οι προκαθήμενοι των δύο Εκκλησιών, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας και ο Πάπας Παύλος ΣΤ’, συναντήθηκαν στο Όρος των Ελαιών, στα Ιεροσόλυμα, και αντάλλαξαν τον ασπασμό της αγάπης και της ειρήνης. Στο κοινό ανακοινωθέν που εκδόθηκε την επομένη, 6η Ιανουαρίου, η εν λόγω προσέγγιση των δύο εκκλησιαστικών ηγετών χαρακτηρίστηκε ως εκδήλωση αμοιβαίας αδελφοσύνης και γεγονός μεγάλης σημασίας, που θα μπορούσε να αποτελέσει «το σημείο και το προανάκρουσμα των μελλόντων γενέσθαι προς δόξαν Θεού και φωτισμόν συμπάσης ανθρωπότητος».

Η άρση των αναθεμάτων

Καρπός των ανωτέρω πρωτοβουλιών υπήρξε η επίσημη άρση των αναθεμάτων του 1054, που έλαβε χώρα ύστερα από δύο σχεδόν χρόνια. Στις 7 Δεκεμβρίου 1965 οι προκαθήμενοι της Ανατολικής και της Δυτικής Εκκλησίας προέβησαν σε μια χειρονομία με ιδιαίτερο συμβολισμό, σε μια κίνηση που άνοιξε το δρόμο για έναν ειλικρινή διάλογο μεταξύ των Ορθοδόξων και των Ρωμαιοκαθολικών, πρώτη φορά ύστερα από πολλούς αιώνες. Εκείνη την ημέρα αναγνώστηκε στο Φανάρι και στο Βατικανό κοινή δήλωση των Αθηναγόρα και Παύλου ΣΤ’.

Με την ιστορική αυτή δήλωση οι δύο εκκλησιαστικοί ηγέτες αποδοκίμαζαν προσβλητικούς λόγους και αβάσιμες κατηγορίες που αφορούσαν την εποχή του Σχίσματος, προέβαιναν στην άρση των αναθεμάτων που είχαν επακολουθήσει και εξέφραζαν τη θλίψη τους για τα λυπηρά γεγονότα που είχαν οδηγήσει στην πλήρη διάσπαση της εκκλησιαστικής κοινωνίας. Μετά την άρση των αναθεμάτων, ο μεν Πάπας Παύλος ΣΤ’ επισκέφθηκε το Φανάρι, στις 25 Ιουλίου 1967, ο δε Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας, προσφωνώντας τον Πάπα μέσα στη βασιλική του Αγίου Πέτρου τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, τόνισε ότι «πλείονα εισί τα ενούντα και ολιγότερα τα χωρίζοντα ημάς».

Δείτε ακόμη«Στο τραπέζι» οι κυρώσεις για την Τουρκία – «Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί»Μια μπριζόλα υπεύθυνη για την παγκόσμια τραγωδία;«Μην μιλάτε, κάντε σιωπή»