Δέκα χρόνια Τμήμα Κινηματογράφου ΑΠΘ

14:51 30/5/2015 - Πηγή: Attiki Press

Το «Έγκλημα στο Κολωνάκι» (η θρυλική πλέον ασπρόμαυρη ταινία, του 1959) ξεκινά τη ζωή του ως ένα αθηναϊκό αστικό μυθιστόρημα στις σελίδες του εβδομαδιαίου περιοδικού «Οικογένεια», το 1953… Πρόκειται για το πρώτο μυθιστόρημα του μετέπειτα διάσημου Γιάννη Μαρή, ο οποίος το υπογράφει με το πραγματικό του όνομα «Γιάννης Τσιριμώκος», αφού έχει διαγράψει μια επιτυχημένη πορεία στον χώρο της δημοσιογραφίας…

Ο σκηνοθέτης Γκρεγκ Τάλας (ο Έλληνας Γρηγόρης Θαλασσινός, γεννημένος το 1909, στην Κωνσταντινούπολη) σκηνοθέτησε το «Ξυπόλητο τάγμα» σε γειτονιές της Θεσσαλονίκης.

Η ταινία προβάλλεται στις 22 Μαρτίου 1954 και οι διαφημίσεις μας πληροφορούν ότι «διεκδικεί το βραβείο Όσκαρ ως η καλύτερη ξένη ταινία». Το «Ξυπόλητο τάγμα» εκπροσωπεί την Ελλάδα στο Φεστιβάλ του Εδιμβούργου. Η επεξεργασία φωνοληψίας της ταινίας έγινε στο Χόλιγουντ. Η φωτογραφία είναι του Μιχάλη Γαζιάδη κι η μουσική του Μίκη Θεοδωράκη (είναι η πρώτη ταινία, για την οποία ο Θεοδωράκης γράφει τη μουσική)… Όταν ο Βιτόριο ντε Σίκα είδε, στο Εδιμβούργο, την ταινία είπε στον Τάλας: «Αν είχες γυρίσει την ταινία πριν γυρίσω εγώ τον “Κλέφτη ποδηλάτων” (1948), θα είχες γίνει εσύ ο …Ντε Σίκα».

Η ταινία «Προδοσία» (Treason) του Κώστα Μανουσάκη (του δημιουργού τριών μόνο ταινιών που χαρακτηρίστηκε ως «εξόριστος κινηματογραφιστής») βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης του 1964 και ήταν η επίσημη συμμετοχή της Ελλάδας στο Φεστιβάλ των Καννών του 1965.

Η Μίκα -Τζένη Καρέζη- ήταν η πρωταγωνίστρια στη «θρυλική» ταινία του Ντίνου Δημόπουλου «Μια τρελή τρελή οικογένεια» (1965). Η ταινία είναι διασκευή του θεατρικού έργου «Οι Γυναίκες Προτιμούν τους Σκληρούς» των Τσιφόρου- Βασιλειάδη. Η επεξεργασία της έγχρωμης ταινίας έγινε στη Γαλλία.

Είναι μερικές μόνο από τις «μικρές κινηματογραφικές ιστορίες», που αναφέρθηκαν στη διάρκεια του 1ου Διεθνούς συνεδρίου για τον «άγνωστο» ελληνικό κινηματογράφο, που διοργάνωσε, με αφορμή τα 10 χρόνια από την ίδρυσή του, το Τμήμα Κινηματογράφου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ).

Το συνέδριο, με θέμα «Ο Άγνωστος Ελληνικός Κινηματογράφος: Νέες Χαρτογραφήσεις, Νέοι Πρωταγωνιστές, Νέες Διερευνήσεις του Παρελθόντος (1945-1967)», διοργανώνεται με συγχρηματοδότηση από την Επιτροπή Ερευνών του ΑΠΘ και υπό την αιγίδα του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης (στους χώρους του οποίου διεξάγεται από χθες και ολοκληρώνεται σήμερα).

Οι ελληνικές ταινίες της περιόδου 1945-1967 κατά κανόνα χαρακτηρίζονται ως «κομμάτι» του Παλαιού Ελληνικού Κινηματογράφου (ΠΕΚ), μιας ετικέτας που κρύβει αρκετές προβληματικές υποθέσεις όσον αφορά την καλλιτεχνική αξία και την πολιτισμική σημασία των ελληνικών κινηματογραφικών πρακτικών της εποχής. Τα περισσότερα κείμενα για τον ΠΕΚ φαίνεται να αναπαράγουν τις συνήθεις αρχές μίας εξίσου «παλαιάς» τάσης στην κινηματογραφική ιστοριογραφία, η οποία βασίζεται σε δύο αξιώματα: τη διερεύνηση του κινηματογράφου ως μορφή τέχνης και την εξέτασή του ως αντανάκλασης ή καθρέπτη της κοινωνίας.

Ακολουθώντας την πρώτη λογική, αρκετοί ακαδημαϊκοί έχουν επικεντρωθεί σ” έναν περιορισμένο αριθμό δημοφιλών ταινιών της περιόδου και έχουν αρθρώσει έντονη κριτική για έλλειψη καλλιτεχνικής διάστασης, τάση μίμησης χολιγουντιανών κανόνων και κυρίως, έλλειψη «κινηματογραφικότητας». Άλλα μέλη της ερευνητικής κοινότητας έχουν εκτενώς αναλύσει την ίδια ομάδα ταινιών και τους τρόπους αναπαράστασης της ελληνικής κοινωνίας, με βάση ερμηνευτικά μοντέλα σημειωτικής, ψυχαναλυτικής ή και φεμινιστικής θεωρίας.

– Ποια είναι τα συγκεκριμένα μορφικά χαρακτηριστικά (θέμα, αφηγηματική δομή, είδος) λιγότερο γνωστών κινηματογραφιστών, όπως οι Απόστολος Τεγόπουλος, Στέλιος Τατασσόπουλος, Κώστας Μανουσάκης και Ανδρέας Λαμπρινός και …υπάρχουν άγνωστες πτυχές στο έργο γνωστών σκηνοθετών, όπως οι Ντίνος Δημόπουλος, Γιώργος Τζαβέλλας και Γρηγόρης Γρηγορίου;

– Ήταν το πέρασμα από τον Παλαιό Ελληνικό Κινηματογράφο στη μετέπειτα φάση του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου τόσο απότομο, όπως υποστηρίζεται; Και ποια είναι η σχέση ανάμεσα στις λιγότερο γνωστές ταινίες της περιόδου 1945-1967 και το ιδιαίτερα ταραχώδες κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο;

Στόχος του συνεδρίου, σύμφωνα με τους διοργανωτές, είναι η «δημιουργία» ενός νέου τρόπου γραφής της ιστορίας του ελληνικού κινηματογράφου, φωτίζοντας όλα αυτά που τον συνδέουν με τον κινηματογράφο του σήμερα και του αύριο («η επανεξέταση και επανατοποθέτηση της έρευνας για τον Παλιό Ελληνικό Κινηματογράφο μέσω του πρίσματος της Νέας Κινηματογραφικής Ιστορίας (New Film History)».