Διερευνητικές επαφές – ελληνοτουρκικά: Το παρασκήνιο, οι απαιτήσεις στο Αιγαίο και οι “κόκκινες” γραμμές

09:04 14/1/2021 - Πηγή: Attiki Press

Αντίστροφα μετράει ο χρόνος για την επανεκκίνηση των διερευνητικών επαφών Ελλάδας -Τουρκίας στις 25/1, μια σημαντική εξέλιξη στο πεδίο των ελληνοτουρκικών. Το πλαίσιο διαλόγου με την Τουρκία για τις διερευνητικές επαφές είναι σαφές, με την Ελλάδα να μην κάνει ούτε βήμα πίσω, παρά τις τσιρίδες της Τουρκίας. Η ελληνική πλευρά είναι ξεκάθαρη: συζητά μόνο την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με την Άγκυρα, ενώ και ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε ως προϋπόθεση

του διαλόγου την αποφυγή κάθε προκλητικής ενέργειας. Ο πρωθυπουργός ξεκαθάρισε από τη Λισαβόνα, για μία ακόμη φορά τις κόκκινες γραμμές της Αθήνας, την ώρα που οι γείτονες συνεχίζουν την εκστρατεία προσέγγισης της Ευρώπης επιχειρώντας με κάθε τρόπο να δείξουν ένα διαφορετικό πρόσωπο.

Ενδεικτική ήταν η δήλωση Ερντογάν περί πολυετών προσπαθειών της Τουρκίας να γίνει πλήρες μέλος της ΕΕ. Την ίδια ώρα, με αφορμή αφιέρωμα στους προηγούμενους γύρους των διερευνητικών επαφών το κρατικό τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων υποστηρίζει ότι οι διαφορές που θα πρέπει να συζητηθούν στον 61ο γύρο που θα ξεκινήσει στις 25 Ιανουαρίου στην Κωνσταντινούπολη είναι:

υφαλοκρηπίδα,

χωρικά ύδατα,

εναέριος χώρος,

αποστρατικοποίηση νησιών,

καθεστώς νησίδων και βραχονησίδων,

κέντρα εναέριας κυκλοφορίας (FIR) και

δικαιοδοσία επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης.

Διερευνητικές επαφές: Απειλές

Με λίγα λόγια, η Άγκυρα μέσω διαρροής παρουσιάζει δημόσια την προκλητική της ατζέντα επιχειρώντας να δημιουργήσει τετελεσμένα στον διάλογο για το Αιγαίο. Εξάλλου ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου είχε προϊδεάσει για τη στάση της Άγκυρας, κάνοντας λόγο για διάλογο «χωρίς προϋποθέσεις». Παράλληλα ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας έβαλε άλλη μια φιτιλιά στο κλίμα ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία καλώντας την Τρίτη την Ευρωπαϊκή Ένωση να μην στηρίξει την Ελλάδα και απειλώντας ότι σε διαφορετική περίπτωση «θα κάνουμε ξανά τα ίδια».

Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας απείλησε την Ευρωπαϊκή Ένωση πως σε περίπτωση που στηρίξει την Ελλάδα όπως έκανε στη σύνοδο του Οκτωβρίου, τότε και η Τουρκία θα ξανακάνει όσα έκανε μέχρι πρόσφατα. Μιλώντας σε πρεσβευτές των χωρών μελών της Ε.Ε. ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε πως «η απειλητική γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε εναντίον μας στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, ήταν η αιτία να ξεχειλίσει το ποτήρι».

Αν ξανασυμβεί θα… κάνουμε τα ίδια

«Αντιδράσαμε και αν ξανασυμβεί θα το ξανακάνουμε. Το μικρό διάστημα Οκτωβρίου και Δεκεμβρίου έδειξε ότι η κλιμάκωση δεν θα φέρει αποτέλεσμα σε κανέναν και στη Σύνοδο του Δεκεμβρίου η ΕΕ υιοθέτησε μια πιο ήπια γλώσσα» είπε ακόμα ο Τσαβούσογλου σύμφωνα με την Καθημερινή.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών κατηγόρησε και πάλι την Ελλάδα και την Κύπρο, τονίζοντας πως «κάποιες χώρες μέλη της Ε.Ε., τα πολυετή διμερή προβλήματα τους με την Τουρκία τα μετέφεραν στην ΕΕ. Προσπάθησαν να φέρουν την Τουρκία αντιμέτωπη με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Eνώ η ΕΕ δεν υποστηρίζει κάποιο κράτος μέλος της για τη διευθέτηση οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών μεταξύ τους και δηλώνει ότι δεν έχει τέτοια αρμοδιότητα, όταν το θέμα ήταν η Τουρκία έκανε ακριβώς το αντίθετο. Έγινε κατάχρηση στην έννοια της αλληλεγγύης».

Η Άγκυρα εξακολουθεί να επιχειρεί μια επίθεση γοητείας στην Ευρώπη επιδιώκοντας να κάμψει τις ισχυρές αντιδράσεις μερίδας ευρωπαϊκών χωρών για τη δραστηριότητά της σε Λιβύη και ΝΑ Μεσόγειο.  Η Αθήνα δίνει κι αυτή τη δική της μάχη στο διπλωματικό πεδίο. Ο Νίκος Δένδιας συναντήθηκε στη Ρώμη με τον Ιταλό ομόλογό του Λουίτζι Ντι Μάγιο και άφησε αιχμές για το ρόλο της Ιταλίας στο ζήτημα των κυρώσεων κατά της Άγκυρας.  Αργότερα στην Πορτογαλία, Νίκος Δένδιας και Σάντο Σίλβα μίλησαν για την ανάγκη τήρησης του διεθνούς δικαίου από πλευράς Τουρκίας.

Διερευνητικές επαφές: Χαιρετίζουν οι ΗΠΑ

Την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας χαιρέτισε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και η Γερμανία. Είναι πάντως σαφές πως η Άγκυρα επέλεξε το δρόμο των διερευνητικών ώστε να στείλει ένα μήνυμα συμμόρφωσης σε Βρυξέλλες κι Ουάσιγκτον. «Η Τουρκία γνωρίζει ότι οι ευρωτουρκικές σχέσεις διέρχονται μέσω Αθηνών και πρώτα απ όλα γι αυτό αποδέχτηκε να κάτσει στο τραπέζι των διερευνητικών επαφών, τονίζει ο βουλευτής της ΝΔ και Διεθνολόγος, Τάσος Χατζηβασιλείου.

Τα θετικά και τα αρνητικά

Η Αθήνα, δηλώνει ικανοποιημένη από την χρονική συγκυρία στην οποία τοποθετούνται οι διερευνητικές καθώς από την πρώτη στιγμή είχε μιλήσει για επανέναρξη διερευνητικών επαφών μετά την ορκωμοσία Μπάιντεν. Ικανοποιημένη είναι όμως και από το γεγονός ότι η Άγκυρα μπαίνει σε αυτή την διαδικασία ουσιαστικά και όχι προσχηματικά και θέλει να κρατήσει τον διάλογο σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, επιχειρώντας να δώσει στην Δύση μήνυμα ότι ενδιαφέρεται για προσπάθεια επαναπροσέγγισης.

Την ίδια ώρα ως θετική εξέλιξη κρίνεται η απουσία Ερτσιγές από το τραπέζι του διαλόγου. Σε κάθε περίπτωση ενδεχόμενη συνάντηση σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών εκτιμάται πως μάλλον θα αργήσει αφού όπως κρίνεται από την Αθήνα δεν υπάρχει ικανό πεδίο για να ευνοήσει κάτι τέτοιο. Παράλληλα η ελληνική πλευρά «κρατά μικρό καλάθι» στην «επίθεση αγάπης της Τουρκίας προς την Ευρώπη η οποία διατηρεί χαμηλές προσδοκίες σε επίπεδο κυρώσεων.

Σύμφωνα με πληροφορίες του ΣΚΑΙ η διάρκεια των διερευνητικών επαφών στην Κωνσταντινούπολη θα είναι μιας ημέρας. Οι δύο πλευρές θα προβούν σε μια πρώτη εκτίμηση του τι πρέπει να συζητήσουν λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τα θέματα ενδιαφέροντος  για τα οποία είχαν γίνει συζητήσεις κατά την τελευταία φορά που υπήρξαν διερευνητικές,  Δεδομένου του εύρους των θεμάτων που απασχολούν τις δύο πλευρές, το χρονικό διάστημα της μιας ημέρας επαφών δεν θεωρείται επαρκές για να υπάρξει κάποια συγκεκριμένη κατάληξη επομένως η 25η Ιανουαρίου εκτιμάται πως θα λειτουργήσει περισσότερο ως μια πρώτη ένδειξη της πρόθεσης και των δύο πλευρών για συνέχεια του διαλόγου.