Δωρεά οργάνων: Η ζωή μέσα από τον θάνατο

17:12 19/7/2013 - Πηγή: Attiki Press

Από την 1η Ιουνίου του 2013 είμαστε όλοι «εν δυνάμει» δότες οργάνων, καθώς τέθηκε σε ισχύ ο νόμος «Δωρεά και Μεταμόσχευση Οργάνων», που είχε προωθήσει ως υπουργός Υγείας ο Ανδρέας Λοβέρδος και ο οποίος αφορά στην αφαίρεση οργάνων από αποβιώσαντες δότες.

του Κώστα Μοσχολιού ([e-mail])

Την ίδια στιγμή που τέθηκε σε ισχύ

ο νόμος για τη δωρεά οργάνων, υπάρχει ακόμη η παραπληροφόρηση πως με τον εν λόγω νόμο υποχρεωτικά και «ετσιθελικά» είμαστε όλοι δότες ανεξάρτητα από την αντίθεση του καθενός, κάτι που ενστερνίζεται πολύς κόσμος. Τι λέει όμως ακριβώς ο νόμος και τι ισχύει στην πραγματικότητα; Σύμφωνα με τον νόμο 3984/11, όπως τροποποιήθηκε με τον νόμο 4075/ΦΕΚ 89/11.4.2012, κατόπιν σχετικής εισηγήσεως της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος τον Οκτώβριο του 2011, «η αφαίρεση ενός ή περισσοτέρων οργάνων από ενήλικο, θανόν πρόσωπο πραγματοποιείται εφόσον, όσο ζούσε, δεν είχε εκφράσει την αντίθεσή του και κατόπιν συναίνεσης της οικογένειάς του».

«Αρνητική δήλωση» για όσους δεν επιθυμούν να γίνουν δότες

Όπως υποστηρίζει ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), «η αντίθεση στην αφαίρεση οργάνων εκφράζεται με σχετική δήλωση, που αποστέλλεται, ανά πάσα στιγμή, στον ΕΟΜ και διασφαλίζει ότι:

-Στη περίπτωση που ο πολίτης, που είχε προβεί σε αρνητική δήλωση, αποβιώσει και είναι ιατρικά σε θέση να δωρίζει τα όργανά του, ΔΕΝ θα πραγματοποιείται λήψη οργάνων.

-Η λήψη οργάνων θα επιτρέπεται μόνο στη περίπτωση που ο πολίτης δεν είχε κάνει αρνητική δήλωση και κατόπιν της έγγραφης συναίνεσης της οικογένειάς του.

-Σε περίπτωση άρνησης της οικογένειας, η δωρεά οργάνων ΔΕΝ θα πραγματοποιείται, είτε ο εκλιπών είχε κάνει αρνητική δήλωση, είτε όχι .

Άρα μέσω της δυνατότητας αρνητικής δήλωσης, διασφαλίζεται η άρνηση του πολίτη να γίνει δότης οργάνων, ακόμα και αν η οικογένειά του το επιθυμεί». Αυτό σημαίνει πως η λήψη οργάνων θα επιτρέπεται μόνο στην περίπτωση που ο πολίτης δεν είχε κάνει αρνητική δήλωση και κατόπιν της έγγραφης συναίνεσης της οικογένειάς του, ενώ αν η οικογένεια δεν συμφωνεί, η δωρεά οργάνων δεν θα πραγματοποιείται, είτε ο εκλιπών είχε κάνει αρνητική δήλωση είτε όχι.

Τι υποστηρίζει η Εκκλησία

Είναι γεγονός, πως η θέση της Εκκλησίας πάνω σε αυτό το θέμα παραμένει ασαφής και αυτό διότι, παρά τις κατά καιρούς θετικές δηλώσεις στο ζήτημα της δωρεάς και μεταμόσχευσης οργάνων, υπάρχουν κάποιοι Μητροπολίτες που αντιδρούν και καλούν τους πολίτες να δηλώσουν την αντίθεσή τους στην εφαρμογή του νόμου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αμβρόσιος, ο οποίος επισημαίνει ότι «ο λόγος της μη συναίνεσης στηρίζεται στο εάν και πότε είναι νεκρός ο άνθρωπος. Δεν μπορεί να ταυτιστεί ο σωματικός θάνατος με τον εγκεφαλικό θάνατο και το δικαιολογούν με το ερώτημα: Γιατί όταν κάποιος είναι εγκεφαλικά νεκρός όταν επιχειρείται αφαίρεση οργάνων χρειάζεται αναισθησιολόγος στο χειρουργείο;». Επιπλέον, ο Σεβασμιώτατος Αμβρόσιος εξηγεί, πως «δεν υπάρχει απόλυτη ομοφωνία των ιατρών, διεθνώς, για τον ‘’εγκεφαλικό θάνατο’’. Πολλοί ιατροί, έχουν αναπτύξει έγκυρη και συγκροτημένη επιχειρηματολογία περί του ότι ο ‘’εγκεφαλικός θάνατος’’ δεν συνιστά τον βιολογικό θάνατο» και διερωτάται: «Πότε ακριβώς επισυμβαίνει ο θάνατος και πότε πρέπει να αφαιρέσουν τα όργανα προς δωρεά;».

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Μητροπολίτης Γλυφάδας, Ελληνικού, Βούλας, Βουλιαγμένης και Βάρης Παύλος, ο οποίος δηλώνει ότι «σήμερα στον χώρο των μεταμοσχεύσεων των ανθρωπίνων οργάνων συμβαίνει το τραγικό δόγμα "ο θάνατός σου, η ζωή μου"», εξηγώντας στη συνέχεια πως «πάνω στην έννοια του λεγομένου ‘’εγκεφαλικού θανάτου’’ στηρίχθηκε η λήψη των οργάνων από δήθεν "νεκρούς" δότες, που τελικά αποδεικνύεται, πως δεν ήταν και τόσο πολύ νεκροί». Σύμφωνα με τον Σεβασμιώτατο Παύλο, «αυτό σημαίνει, πως πίσω από την τεχνητή ορολογία του "εγκεφαλικού θανάτου" κρύβεται η υποψία της παρεμβάσεως στη ζωή του δήθεν "νεκρού" δότου» και συμπληρώνει ότι «καθιέρωσαν δύο ορολογίες θανάτου "εγκεφαλικός" και "κλινικός" θάνατος για να λαμβάνουν τα όργανα κάποιου, που θα τον αποκαλούν "νεκρό", ενώ δεν θα είναι νεκρός, προκειμένου να λάβουν τα όργανα του, πριν να είναι άχρηστα, πράγμα που θα συμβεί, όταν πραγματικά πεθάνει». Τέλος, ο Μητροπολίτης Γλυφάδας καλεί τους πιστούς να δηλώσουν εγγράφως την αντίθεσή τους στην εφαρμογή του νόμου.

Εξίσου σημαντική, αλλά διαφορετική θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η θέση του Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαου, που κατέχει -ως εκπρόσωπος της Εκκλησίας της Ελλάδος- θέση μέλους στο ΔΣ του ΕΟΜ, ο οποίος δήλωσε πρόσφατα, πως «η Εκκλησία είναι σαν να έχει δύο παιδιά. Σεβασμό, λοιπόν, στο δότη και αγάπη στον δυνητικό λήπτη. Στην απόφαση να χαθούν και οι δύο η Εκκλησία λέει να δώσουμε ζωή από τον θάνατο…».

Διστακτικοί στη μεταμόσχευση οι Έλληνες

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η πορεία των μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα είναι απογοητευτική και αυτό έχει μεγάλες συνέπειες σε πολλούς συνάνθρωπούς μας, που χρειάζονται μεταμόσχευση. Τα στατιστικά στοιχεία του ΕΟΜ για τους δότες οργάνων και τις μεταμοσχεύσεις από το 2001 έως σήμερα είναι αποκαλυπτικά:

«Παρά τις προσπάθειες που έγιναν τα τελευταία 20 χρόνια δεν υπήρξε ουσιαστική βελτίωση του αριθμού των δοτών», επισημαίνει σχετικά ο διευθυντής στο Κέντρο Μεταμοσχεύσεων συμπαγών οργάνων του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης και εκπρόσωπος της Ελλάδας σε θέματα μεταμοσχεύσεων στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα και στο Συμβούλιο της Ευρώπης Δημήτριος Γάκης.

«Οι μικρές εξάρσεις που παρατηρήθηκαν οφείλονται μάλλον σε τυχαία γεγονότα, καθώς η Ελλάδα παρέμενε σταθερά στις τελευταίες θέσεις του ευρωπαϊκού πίνακα και παρά το παράδοξο με τις δημοσκοπήσεις που δείχνουν ότι το ποσοστό αποδοχής της δωρεάς οργάνων στους Έλληνες είναι της τάξης 90-95%», δηλώνει ο κ. Γάκης, προσθέτοντας ότι «το κόστος και η επιβίωση είναι οι βασικοί λόγοι βελτίωσης του συστήματος, καθώς το μέσο πραγματικό κόστος του νεφροπαθούς ετησίως αγγίζει τα 50.000 και το συνολικό κόστος αιμοκάθαρσης για τους 10.000 ασθενείς υπερβαίνει τα 500 εκ. ευρώ, ενώ το κόστος του μεταμοσχευμένου δεν ξεπερνά τα 8.500 ευρώ ετησίως».