«Έφυγε» ο νομπελίστας της εξήγησης των οικονομικών και θεσμικών μεταβολών

17:10 7/7/2013 - Πηγή: Attiki Press

Ο Ρόμπερτ Φόγκελ, ο διαπρεπής, ρωσικής καταγωγής, Αμερικανός ιστορικός της οικονομίας, στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, που τιμήθηκε το 1994 με το Νόμπελ Οικονομικών, για τη συμβολή του στην επανεκτίμηση της... επίδρασης που άσκησαν ο σιδηρόδρομος και η δουλεία στην οικονομική ιστορία των ΗΠΑ, έφυγε πρόσφατα από τη ζωή, στα 87 του χρόνια. Πέθανε στις 11 Ιουνίου, σε οίκο ευγηρίας του Ιλινόις, μετά από σύντομη ασθένεια.

Ο Ρόμπερτ Ουίλιαμ

Φόγκελ γεννήθηκε την 1η Ιουλίου 1926, στη Νέα Υόρκη, τέσσερα χρόνια αφότου οι γονείς του και ο μεγαλύτερος αδελφός του μετανάστευσαν από την Οδησσό. Ο ίδιος είχε πει ότι η εκπαίδευσή στα δημόσια σχολεία της πόλης της Νέας Υόρκης τον εμπότισε με αγάπη για την επιστήμη, τη Λογοτεχνία και την Ιστορία.

Απόφοιτος του Πανεπιστημίου Κορνέλ (το 1948), ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια το 1960 κι έλαβε το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς το 1963.

Στο Κορνέλ μετατόπισε το επιστημονικό του ενδιαφέρον προς τα οικονομικά και την Ιστορία, εμπνεόμενος, όπως είχε αποκαλύψει, "από την πολύ διαδεδομένη απαισιοδοξία που επικρατούσε για το μέλλον της Οικονομίας κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού της δεκαετίας του '40".

Εργάστηκε, ως καθηγητής, στα πανεπιστήμια Τζονς Χόπκινς (1958-59), Ρότσεστερ (1960-64 και 1968-75), Σικάγου (1964-75) και Χάρβαρντ (1975-81), ενώ επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, ως διευθυντής του Κέντρου Πληθυσμιακής Οικονομίας, το 1981.

Εισηγητής της υποθετικής ανάλυσης

Η βασική του συμβολή είναι στην εφαρμογή ποσοτικών μεθόδων στην Ιστορία, κατά τα πρότυπα της οικονομετρίας, που αποκαλούνται ορισμένες φορές ως κλειωμετρία (από την προστάτιδα Μούσα της Ιστορίας, Κλειώ). Ακόμη, εισήγαγε στη μεθοδολογία της οικονομικής ιστορίας την υποθετική ανάλυση (τι θα είχε γίνει, αν δεν είχε συμβεί ένα γεγονός) και την ανάλυση κόστους-οφέλους. Έγραψε περίπου 20 βιβλία και δεκάδες επιστημονικά άρθρα.

Το πρώτο του σημαντικό βιβλίο, που εκδόθηκε το 1964, εξέτασε το ρόλο των σιδηροδρόμων στην αμερικανική οικονομία. Το συμπέρασμά του ήταν ότι η ανάπτυξη της περιόδου οφείλεται στο συνδυασμό πολλών τεχνολογικών καινοτομιών, με τη συνεισφορά των σιδηροδρόμων να περιορίζεται στο 3% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ). Η άποψη αυτή προκάλεσε μεγάλη αίσθηση, καθώς ήταν αντίθετη με τις προγενέστερες μελέτες των Γιόζεφ Αλόις Σουμπέτερ και Βάλτερ Ρόστοου, που αποτελούσαν και την κοινά αποδεκτή αντίληψη.

Άλλη αντίληψη για τη δουλεία

Το έργο "Χρόνος στο Σταυρό: Τα Οικονομικά της Δουλείας των Νέγρων Αμερικανών" ("Time on the Cross: The Economics of American Negro Slavery"), που έγραψε μαζί με τον Στάνλεϊ Ένγκερμαν, τάραξε τα νερά, παρουσιάζοντας συμπεράσματα που έρχονταν σε αντίθεση με την κοινά αποδεκτή αντίληψη. Πρόκειται για μια δίτομη μελέτη του θεσμού της δουλείας στον αμερικανικό Νότο, με τη χρήση πρωτοποριακών ποσοτικών μεθόδων· οι συγγραφείς ισχυρίζονταν, μεταξύ άλλων, ότι οι σκλάβοι στο Νότο ζούσαν καλύτερα από τους εργάτες της βιομηχανίας στο Βορρά, καθώς οι πρώτοι, σύμφωνα με τα αρχεία των φυτειών, εργάζονταν λιγότερο κι είχαν καλύτερη διατροφή από τους δεύτερους, ενώ η μαστίγωση χρησιμοποιούνταν μόνο περιστασιακά. Ακόμα, διαπίστωσαν, σε αντίθεση με την επικρατούσα αντίληψη, ότι η δουλεία ήταν κερδοφόρα και οικονομικά αποδοτική· συνεπώς, δεν ήταν καταδικασμένη να εξαλειφθεί, για οικονομικούς λόγους, από τη δυναμική της αγοράς, αλλά μόνο για πολιτικούς-ηθικούς λόγους, όπως κι έγινε.

Το 1994 μοιράστηκε με τον Αμερικανό Ντάγκλας Νορθ το βραβείο Νόμπελ Οικονομικών, για «την ανανέωση της έρευνας στην Οικονομική Ιστορία, με την εφαρμογή της οικονομικής θεωρίας και των ποσοτικών μεθόδων στην εξήγηση των οικονομικών και θεσμικών μεταβολών».

Η σύζυγός του, Ένιντ, πέθανε το 2007, αφήνει δε πίσω του δύο γιους, τον Μάικλ και τον Στίβεν.

Πηγή: attacktv.gr