Ένα κερένιο «Αχ»

12:58 26/5/2015 - Πηγή: Attiki Press

Μετά από τις διθυραμβικές κριτικές που απέσπασε, όπου κι αν έχει παιχτεί, το “Αχ!” από την ομάδα bijoux de kant, ανηφορίζει για δεύτερη φορά στη Θεσσαλονίκη για τρεις ακόμα παραστάσεις στο «Θέατρο Αυλαία».

Του Αντώνη Γαζάκη

Το είδαμε στην πρώτη του εξόρμηση στο θέατρο «blackbox» και δεν μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε ότι πρόκειται για μια ιδιαίτερη θεατρική εμπειρία, που σίγουρα αφήνει ένα πολύ ισχυρό αποτύπωμα

στην καρδιά και το νου του κάθε θεατή.

Και αυτή η παραγωγή εντάσσεται στις όλο και πιο συχνές απόπειρες Ελλήνων σκηνοθετών και θεατρικών σχημάτων να προσεγγίσουν στη σκηνή κείμενα που προέρχονται από την πεζογραφία ή την ποίηση, κάποτε μάλιστα από παλιότερες περιόδους της ελληνικής λογοτεχνίας. Αυτές οι απόπειρες είναι ταυτόχρονα προκλητικά γοητευτικές και παρακινδυνευμένες, καθώς έρχονται αντιμέτωπες με κείμενα που είναι γραμμένα με κώδικες πολύ διαφορετικούς από τους συνήθεις θεατρικούς. Το αποτέλεσμα έτσι είναι ένα είδος θεάτρου που αφήνει συχνά στην άκρη την τυπική δραματουργική νόρμα και συναντιέται με την προφορική αφήγηση, τον εσωτερικό μονόλογο, την διακειμενικότητα.

Στην περίπτωση του “Αχ!”, ανάμεσα στη νουβέλα του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου “Η Κερένια κούκλα” (πρωτοδημοσιεύτηκε το 1908) και στην προσέγγισή της από την bijoux de kant παρεμβάλλεται το κείμενο της Γλυκερίας Μπασδέκη, που με έναν ευφυή τρόπο επεκτείνει, ανοίγει και εμβαθύνει το ποιητικό και συνάμα ρεαλιστικό πεζογράφημα του Χρηστομάνου, μετατρέποντάς το σε μια πανανθρώπινη ιστορία για τον έρωτα και τον θάνατο. Το τραγικό ερωτικό τρίγωνο του Νίκου, της Βιργινίας και της Λιόλιας ξαναζωντανεύει, από τον Άδη πια, με την προσθήκη της μορφής της κερένιας κούκλας, που αποκτά τη δική της φωνή. Οι τέσσερις τους αφηγούνται ξανά εκ των υστέρων την ιστορία τους σε ποιητικούς μονολόγους που κάποιες φορές διασταυρώνονται μεταξύ τους, όπως διασταυρώθηκαν οι ζωές των προσώπων του έργου. Όλοι τους δικάζουν και δικάζονται, υπερασπίζονται τη δική τους αλήθεια, ξαναζούν τις παλιές ελπίδες και ματαιώσεις με μόνη λύτρωση αυτό το αχ, που μοιάζει να αιωρείται σε όλη την παράσταση σαν δαμόκλειος σπάθη.

Ο σκηνοθέτης και εικαστικός Γιάννης Σκουρλέτης αποδίδει την ατμόσφαιρα και τη λογική του κειμένου της Μπασδέκη με απόλυτα πειστικό τρόπο. Οι ήρωες κινούνται -ή μένουν ακίνητοι- λέγοντας την ιστορία τους χωρίς να αλληλεπιδρούν σωματικά μεταξύ τους, σε ένα σκηνικό που δημιουργεί από την πρώτη στιγμή μια απόκοσμη αίσθηση, με τους νεκρούς μπροστά και ενωμένους στο θάνατο, και τη Λιόλια και την Κερένια Κούκλα πίσω από ένα αραχνοΰφαντο πέπλο γλυκών αναμνήσεων και πικρής οδύνης. Οι κινήσεις τους, δουλεμένες άριστα από τον Τάσο Καραχάλιο, υπηρετούν την ίδια αίσθηση και μετατρέπουν τα σώματά τους σε ποιητικά σχήματα, ενώ η εκφορά του λόγου αποδίδει όλες τις λεπτές αποχρώσεις του δράματος του καθενός.

Πραγματικά, οι ερμηνείες όλων των ηθοποιών υπηρετούν εξαιρετικά τη σκηνοθετική γραμμή, με τη Λένα Δροσάκη να ξεχωρίζει δίνοντας μια εντυπωσιακά οριακή Λιόλια, μια γυναίκα που θυμάται όσα έζησε έχοντας φτάσει πια στην περιοχή της τρέλας, στο “ψήλωμα του νου”. Η υποβλητική, σχεδόν επική, φωνή της Κατερίνας Μισιχρόνη ως κερένιας κούκλας φέρνει στη σκηνή όλο το βάρος ενός συμβόλου πέρα από το χρόνο και τη φθορά, ενώ ο Νίκος του Δημήτρη Μοθωναίου είναι ένας άντρας δυνατός κι αδύναμος ταυτόχρονα, σκληρός και ευαίσθητος μαζί. Τέλος, η Μαρία Συνατσάκη αποδίδει με εντυπωσιακή λιτότητα το πάθος μιας γυναίκας που πεθαίνει βιολογικά και συναισθηματικά.

Αν κάποιος θεατρόφιλος αναζητά σε μια παράσταση πρωτίστως σκηνική δράση, εξέλιξη χαρακτήρων ή αριστοτελική κάθαρση, μάλλον το “Αχ!” δεν θα τον ικανοποιήσει. Αν όμως τον ενδιαφέρει μια ποιητική ματιά στα πάθη της ψυχής, που επανανοηματοδοτεί δημιουργικά μέσα από αισθαντικές ερμηνείες ένα σπουδαίο κείμενο της νεοελληνικής λογοτεχνίας, το “Αχ!” θα τον αποζημιώσει και με το παραπάνω.

Συντελεστές

Κείμενο: Γλυκερία Μπασδέκη

Σκηνοθεσία – Σκηνογραφία: Γιάννης Σκουρλέτης

Μουσική: Κώστας Δαλακούρας

Βοηθός Σκηνοθέτης: Ηλέκτρα Ελληνικιώτη

Σκηνική εγκατάσταση: Αντρέας Κασάπης

Κίνηση: Τάσος Καραχάλιος

Κοστούμια: Δήμητρα Λιάκουρα

Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα

Φωτογραφίες: PHOTOHARRIE

Video trailer: Γιώργος Αποστολόπουλος

Artwork: Κωνσταντίνος Σκουρλέτης