Γιατί η θάλασσα είναι αλμυρή και μπλε: Η αιώνια απορία μικρών και μεγάλων

14:25 22/5/2022 - Πηγή: Attiki Press

Τα 2/3 της επιφάνειας της Γης καλύπτονται από νερό. Ωστόσο αυτό που ενδεχομένως να μην γνωρίζουν πολλοί είναι ότι το 97% του νερού είναι αλμυρό και μόνο το 3% είναι πόσιμο και χρήσιμο για την ανθρωπότητα. Όμως τα δύο τρία αυτού είναι εγκλωβισμένα σε παγετώνες, παγόβουνα και παγετώδη υποστρώματα. Αυτό περιορίζει την πρόσβαση σε καθαρό νερό σε ποσοστό λιγότερο από 1% που βρίσκεται σ ποτάμια, στον υδροφόρο ορίζοντα ή σε λίμνες. Με λίγα λόγια, επισημαίνει ο Economist, το καθαρό νερό είναι ένα σπάνιο αγαθό.
Το αλάτι στους ωκεανούς

είναι αποτέλεσμα μιας διαδικασίας που θα την αποκαλέσουμε αποσάθρωση όπου μεταλλικά στοιχεία όπως τα άλατα και τα χημικά συστατικά τους που βρίσκονται για παράδειγμα στους βράχους μεταφέρονται από την ξηρά στη θάλασσα.

Το αλάτι, λοιπόν, συνήθως προέρχεται από τους βράχους εξαιτίας της βροχής. Η βροχή είναι ελαφρώς πιο όξινη από το κανονικό νερό, επειδή το διοξείδιο του άνθρακα στον αέρα αναμειγνύεται με το νερό για να δημιουργήσουν το ανθρακικό οξύ. Στις περισσότερες περιπτώσεις η βροχή δεν είναι αρκετά όξινη ούτως ώστε να βλάπτει τα φυτά και τα ζώα – αν και συγκεκριμένοι ρύποι από εργοστάσια και αυτοκίνητα οδηγούν στην όξινη βροχή, η οποία μπορεί να προκαλέσει σειρά προβλημάτων.

Η βροχή προκαλεί διάβρωση στους βράχους ή τους θρυμματίζει με τον καιρό

Έτσι μέταλλα, συμπεριλαμβανομένων και διάφορων αλάτων, απελευθερώνονται από τους βράχους και διαρρέουν στο έδαφος ή στο νερό που βρίσκεται κοντά. Επίσης μια άλλη πηγή είναι τα μεταλλικά στοιχεία που παράγουν αλάτι τα οποία βρίσκονται στο φλοιό της γης κάτω από τους ωκεανούς, όπως υποθαλάσσια ηφαίστεια, γεωθερμικές πηγές.

Το νερό διεισδύει στο θαλάσσιο πυθμένα μέσα από ρωγμές, υπερθερμαίνεται και επιστρέφει στην επιφάνεια μεταφέροντας διαλυμένα μεταλλικά στοιχεία. Οι υδροθερμικές αναβλύσεις εκβάλλουν μέσα στη θάλασσα το χημικό μείγμα με μεταλλικά στοιχεία. Επίσης μια επιπρόσθετη πηγή μεταλλικών στοιχείων είναι ο αέρας, ο οποίος μεταφέρει σωματίδια από την ξηρά στη Με λίγα λόγια όλες αυτές οι διαδικασίες καθιστούν το θαλασσινό νερό αλμυρό. Όμως αξίζει να επισημανθεί ότι η κλιματική αλλαγή, η επιβάρυνση του περιβάλλοντος θα φέρουν την ανθρωπότητα σε δυσχερή θέση. Εκτιμάται ότι μέχρι το 2050 ο μισός πληθυσμός της Γης θα ζει σε περιοχές με μεγάλη λειψυδρία.

Γιατί η θάλασσα έχει μπλε χρώμα ενώ το νερό είναι διάφανο

Σίγουρα έχετε αναρωτηθεί κάποια στιγμή στη ζωή σας, για ποιο λόγο το νερό της θάλασσας είναι μπλε, γαλάζιο ή ακόμη και πράσινο, ενώ, για παράδειγμα, αν το βάλετε σε ένα μπουκάλι θα είναι διάφανο. Τι καθορίζει όμως το χρώμα της θάλασσας και το βλέπουμε έτσι; Είναι πράγματι μπλε; Ο βασικός παράγοντας που επηρεάζει το χρώμα που βλέπουμε είναι ο ήλιος. Σύμφωνα με τους ειδικούς τα σωματίδια του νερού απορροφούν τα κόκκινα, πράσινα, πορτοκαλί και κίτρινα μήκη κύματος του φωτός του ήλιου, ενώ ουσιαστικά αποβάλλουν ή αλλιώς αντανακλούν τα μπλε, δίνοντας έτσι το συγκεκριμένο χρώμα στην θάλασσα αφού αυτά που βλέπουμε είναι όσα δεν απορροφώνται.

Σε μεγαλύτερα βάθη, η θάλασσα είναι πιο σκουρόχρωμη ενώ προς την στεριά πιο ανοιχτόχρωμη. Αυτό συμβαίνει γιατί στα σημεία που το νερό δεν είναι πολύ βαθύ, τα απορροφήσιμα χρώματα του φωτός δεν απορροφώνται το ίδιο εύκολα και έτσι τα μπλε μήκη κύματος δεν έχουν την ίδια ισχύ.

Το νερό στα πιο ρηχά νερά ουσιαστικά λαμβάνει ένα χρώμα που είναι κοντά στο λευκό με μια έφεση προς το μπλε, δηλαδή αυτό που βλέπουμε γαλάζιο ή ανοιχτό μπλε. Πολλές θάλασσες έχουν ένα χρώμα πράσινο και πιο σπάνια σε ιδιαίτερες θάλασσες του πλανήτη ένα χρώμα κοκκινωπό. Αυτό συμβαίνει συνήθως λόγω των συστατικών του νερού και της υποθαλάσσιας πανίδας.

Διάφορα είδη πράσινων φυκιών σε μεγάλες ποσότητες ή αντίστοιχα κόκκινα και καφέ φύκια αλλάζουν το χρώμα της θάλασσας όπως το βλέπουμε. Αν τώρα απορείτε γιατί δεν βλέπουμε μπλε και ένα ποτήρι με νερό αυτό συμβαίνει γιατί το ποτήρι ή ακόμα και το μπουκάλι περιέχει μια πολύ μικρή ποσότητα νερού για να μπορέσουμε να καταλάβουμε τη διαφορά. Σε μεγαλύτερες εκτάσεις όπως για παράδειγμα σε μια πισίνα με λευκά πλακάκια θα δούμε ότι το χρώμα αρχίζει και γίνεται -δηλαδή το βλέπουμε- πιο γαλάζιο.