Η άνοια και τα είδη της

11:09 27/4/2014 - Πηγή: Attiki Press

Η άνοια δεν είναι μία συγκεκριμένη ασθένεια. Είναι ένα ιατρικός όρος, που περιγράφει ένα σύνολο συμπτωμάτων που μπορούν να προκληθούν από διάφορες διαταραχές του εγκεφάλου. Τα άτομα που πάσχουν από άνοια, εμφανίζουν σημαντική μείωση των διανοητικών λειτουργιών τους, γεγονός που παρεμποδίζει τις δραστηριότητες και τις διαπροσωπικές σχέσεις τους.

Επίσης, χάνουν την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, διατήρησης συναισθηματικού ελέγχου, μπορεί να εμφανίζουν μεταβολές της προσωπικότητας καθώς και προβλήματα συμπεριφοράς, όπως επιθετικότητα, ψευδαισθήσεις και παραισθήσεις.

Η απώλεια της μνήμης,

αποτελεί συχνό σύμπτωμα της άνοιας, όμως μία απώλεια μνήμης από μόνη της, δεν σημαίνει ότι το άτομο πάσχει από άνοια. Οι γιατροί θέτουν την διάγνωση της άνοιας, μόνον όταν δύο ή περισσότερες λειτουργίες του εγκεφάλου-όπως είναι η μνήμη, η λεκτική ικανότητα, η αντίληψη, ή λογική, η κρίση-έχουν υποστεί σημαντική μείωση, χωρίς απώλεια της συνειδήσεως.

Υπάρχουν πολλές διαταραχές που μπορεί να προκαλέσουν άνοια. Μερικές, όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ, οδηγούν σε προοδευτική απώλεια των πνευματικών λειτουργιών. Όμως άλλοι τύποι άνοιας, μπορεί να ανακοπούν ή και να αναστραφούν με την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή.

Με την νόσο Αλτσχάιμερ, καθώς και με πολλούς άλλους τύπους άνοιας, οι διαδικασίες της νόσου μπορεί να εξαναγκάσουν πολλά νευρικά κύτταρα να διακόψουν την λειτουργία τους, να χάσουν τις επαφές τους με τους άλλους νευρώνες και να πεθάνουν. Αντιθέτως, η φυσιολογική γήρανση, δεν έχει σαν αποτέλεσμα την απώλεια μεγάλου αριθμού νευρώνων στον εγκέφαλο.

Ποια είναι τα διάφορα είδη άνοιας;

Οι διαταραχές που προκαλούν άνοια, μπορεί να ταξινομηθούν κατά πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Αυτές οι ταξινομήσεις, προσπαθούν να ομαδοποιήσουν τις διαταραχές που έχουν ιδιαίτερα κοινά χαρακτηριστικά, όπως κατά πόσον είναι εξελικτικές ή ποιά σημεία του εγκεφάλου επηρεάζονται.

Μερικές ταξινομήσεις που χρησιμοποιούνται συχνά, περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• Φλοιώδης άνοια: Πρόκειται για μορφή άνοιας, κατά την οποία, η βλάβη του εγκεφάλου αφορά τον φλοιό (εξωτερικό στρώμα). Οι φλοιώδεις μορφές άνοιας, έχουν την τάση να προκαλούν προβλήματα μνήμης, γλώσσας, σκέψης και κοινωνικής συμπεριφοράς.

• Υποφλοιώδης άνοια: Μορφή άνοιας, που προσβάλλει τμήματα του εγκεφάλου κάτω από τον φλοιό. Η υποφλοιώδης άνοια, έχει την τάση να προκαλεί μεταβολές στα συναισθήματα και στην κίνηση, επιπλέον των προβλημάτων με την μνήμη.

• Προοδευτική/εξελικτική άνοια: Άνοια η οποία επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου, περιλαμβάνοντας βαθμιαία όλο και περισσότερες διανοητικές ικανότητες.

• Πρωτοπαθής άνοια: Άνοια, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, η οποία δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας άλλης ασθένειας.

• Δευτεροπαθής άνοια: Άνοια η οποία είναι το αποτέλεσμα κάποιας σωματικής νόσου ή τραυματισμού.

Μερικοί τύποι άνοιας, μπορεί να περιλαμβάνονται σε περισσότερες από μία ταξινομήσεις. Έτσι, για παράδειγμα, η νόσος Αλτσχάιμερ, ανήκει τόσο στις προοδευτικές / εξελικτικές, όσο και στις φλοιώδεις άνοιες.

Ποιες είναι οι συχνότερες ασθένειες ή καταστάσεις που χαρακτηρίζονται από άνοια;

• Νόσος του Αλτσχάιμερ: Αποτελεί την συχνότερη αιτία άνοιας, σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών. Η αιτία της είναι πιθανώς ο σχηματισμός πλακών αμυλοειδούς και πλεγμάτων νευρο-ινιδίων. Επηρεάζονται ουσιαστικά, σχεδόν όλες οι εγκεφαλικές λειτουργίες, περιλαμβανομένης της μνήμης, της κίνησης, της γλώσσας, της κρίσης, της συμπεριφοράς και της αφηρημένης σκέψης.

• Αγγειακή άνοια: Αποτελεί την δεύτερη συχνότερη αιτία άνοιας, που προκαλείται από σοβαρή βλάβη του εγκεφάλου, λόγω εγκεφαλο-αγγειακών ή καρδιαγγειακών προβλημάτων, ή άλλων προβλημάτων που εμποδίζουν την φυσιολογική λειτουργία των αγγείων. Τα συμπτώματα είναι παρόμοια με την νόσο Αλτσχάιμερ, όμως η προσωπικότητα και τα συναισθήματα προσβάλλονται αργότερα.

• Άνοια με σωμάτια Lewy: Είναι συχνή και εξελικτική μορφή άνοιας, κατά την οποία, κύτταρα του φλοιού του εγκεφάλου πεθαίνουν και άλλα περιέχουν ανώμαλα σωματίδια (σωμάτια του Lewy).Τα συμπτώματα μοιάζουν με αυτά της νόσου Αλτσχάιμερ, αλλά περιλαμβάνουν επίσης παραισθήσεις και κινητικά προβλήματα, τα οποία μπορεί καθημερινά να ποικίλουν.

• Μετωποκροταφική άνοια: Μορφή άνοιας, που οφείλεται σε εκφύλιση των νευρικών κυττάρων του μετωπιαίου και του κροταφικού λοβού του εγκεφάλου. Υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις, ότι υπάρχει κληρονομικότητα. Οι ασθενείς, συνήθως ηλικίας 40-65 ετών, εμφανίζουν προβλήματα στην ικανότητα κρίσης και κοινωνικής συμπεριφοράς, με τάση για κλοπές, άρνηση υπευθυνότητας, αυξημένη όρεξη, ψυχαναγκαστική συμπεριφορά, απώλεια μνήμης και προβλήματα κινητικότητας.

• Άνοια λόγω HIV: Οφείλεται σε λοίμωξη του εγκεφάλου με τον ιό HIV. Στα συμπτώματα περιλαμβάνονται, μείωση της μνήμης, απάθεια, κοινωνική απόσυρση και προβλήματα αυτοσυγκέντρωσης.

• Νόσος του Χάντινγκτον (Huntington) ή χορεία του Χάντινγκτον: Είναι μία κληρονομική διαταραχή, που προκαλείται από ελαττωματικό γονίδιο. Τα παιδιά ενός ατόμου που φέρει την διαταραχή, έχουν πιθανότητα 50% να εμφανίσουν την ασθένεια. Τα συμπτώματα αρχίζουν στην ηλικία των 30-40 ετών, με μεταβολές της προσωπικότητας, όπως άγχος, κατάθλιψη. Εξελίσσεται προς ψυχωτική συμπεριφορά, βαρεία άνοια και χορεία (άρρυθμες, αθέλητες κινήσεις του σώματος, που μοιάζουν με απότομα τινάγματα).

• Άνοια των πυγμάχων (dementia pugilistica): Οφείλεται στους επαναλαμβανόμενους, συχνούς μικροτραυματισμούς του εγκεφάλου. Τα συμπτώματα συνήθως είναι άνοια και παρκινσονισμός (τρεμούλα, αστάθεια) και άλλες αλλαγές, ανάλογα με το πού έχει συμβεί τραυματισμός του εγκεφάλου.

• Φλοιο-βασική εκφύλιση: Είναι μία προϊούσα απώλεια νευρικών κυττάρων, σε πολλές περιοχές του εγκεφάλου. Τα συμπτώματα αρχίζουν περίπου στην ηλικία των 60 ετών, σε μία πλευρά του σώματος και περιλαμβάνουν κακό συντονισμό των κινήσεων και έντονη δυσκαμψία, που συνοδεύονται από προβλήματα που έχουν σχέση με την όραση και την αντίληψη του χώρου. Εξελίσσεται σε απώλεια της μνήμης, διστακτική ομιλία και δυσκολία στην κατάποση των τροφών (δυσφαγία)

• Νόσος Κρόιτσφελντ-Γιάκομπ (Creutzfeldt-Jakob): Σπάνια ασθένεια, που φαίνεται ότι σχετίζεται με μετάλλαξη γονιδίων. Προκαλεί ταχεία και θανατηφόρο εκφύλιση των νευρικών κυττάρων(ο θάνατος επέρχεται περίπου ένα έτος μετά από την εμφάνιση των συμπτωμάτων). Εμφανίζεται συνήθως σε άτομα άνω των 60 ετών, με αλλαγές στην προσωπικότητα και μειωμένο συντονισμό των κινήσεων, που γρήγορα εξελίσσονται σε σοβαρά προβλήματα όρασης και μειωμένης κρίσης. Πολλοί ασθενείς, εισέρχονται σε κώμα, πριν αποβιώσουν.