Η δύσκολη ζωή της θαλάσσιας χελώνας στα ελληνικά ύδατα

14:56 28/7/2015 - Πηγή: Attiki Press

Τα πρώτα τους βήματα προς τη θάλασσα έκαναν τα νεογέννητα θαλάσσια χελωνάκια στις 15 Ιουλίου στο Καλαμάκι, στον κόλπο της Μεσσαράς. Σύμφωνα με τον Σύλλογο για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας «ΑΡΧΕΛΩΝ» αυτή είναι και η 3η συνεχόμενη χρονιά που τα πρώτα χελωνάκια εμφανίζονται στην Κρήτη.

Οι θαλάσσιες χελώνες φαίνεται πως προτιμούν αυτόν τον τόπο και είναι ο πρώτος, που επισκέπτονται στην αρχή της περιόδου ωοτοκίας. Ωστόσο, οι μικρές θαλάσσιες χελώνες των μόλις 6 εκατοστών αμέσως μόλις γεννηθούν έχουν έναν…

Γολγοθά μπροστά τους, αφού με το που συναντήσουν την επιφάνεια της φωλιάς τους, ξεκινούν το ταξίδι τους προς τη θάλασσα, δυναμώνοντας τα πτερύγια τους για να κολυμπήσουν όσο γίνεται πιο γρήγορα με το που μπουν στο νερό, προσπαθώντας να αποφύγουν όλους τους κινδύνους που τους παραμονεύουν.

Η ζωή της θαλάσσιας χελώνας

Όπως αναφέρει η WWF, αμέσως μόλις ραγίσει το κέλυφος των αυγών, οι νεοσσοί αναρριχώνται ομαδικά στην επιφάνεια της άμμου και κατευθύνονται προς τη θάλασσα. Προτιμούν νυχτερινές ώρες ή το πρώτο και ελάχιστο φως του ήλιου κατά το χάραμα. Ο προορισμός της πορείας τους επηρεάζεται από τον φωτεινότερο ορίζοντα, που συναντούν κατά την έξοδό τους. Μια πορεία δύσκολη, με πολλούς εχθρούς να παραμονεύουν στο σκοτάδι ή το ημίφως: Καβούρια, γλάροι, ψάρια, επίδραση από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως τα φώτα της παραλίας, είναι μερικοί μόνο από αυτούς. Μόνο 1 στα 1.000 χελωνάκια θα καταφέρει να φτάσει στο τέλος αυτής της πορείας και να ενηλικιωθεί.

Το πρώτο ταξίδι μιας θαλάσσιας χελώνας είναι και το σημαντικότερο της ζωής της, καθώς στηρίζεται στο ένστικτο και το DNA της για να βρει τον προσανατολισμό της. Μόνο αν τα καταφέρει την πρώτη φορά, θα ξαναγυρίσει μετά από μερικές δεκαετίες στην ίδια περιοχή, για να γεννήσει τα μικρά της και να διαιωνίσει το μοναδικό της είδος.

Η θαλάσσια χελώνα είναι ίσως ένα από τα πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών. Αν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της, αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές, θα ζήσει περίπου 80 χρόνια. Όταν μεγαλώσει, περίπου μετά από 20 έως 30 χρόνια και έρθει η ώρα της αναπαραγωγής της, θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία, όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της. Αυτή η επιστροφή καθιστά τις παραλίες ωοτοκίας ιδιαίτερα πολύτιμες για την προστασία της και τη δυνατότητα διαιώνισης του είδους.

Σε κάθε περίοδο ωοτοκίας, η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει 2 έως 3 φορές. Θα δημιουργήσει τη φωλιά της με τα πίσω της πτερύγια σε αμμώδεις παραλίες και σε βάθος περίπου 60 εκατοστών. Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά, τα οποία εκκολάπτονται για 55 ημέρες. Το φύλο των νεοσσών καθορίζεται από τη θερμοκρασία μέσα στη φωλιά, κάτι που υποδηλώνει πόσο σημαντική είναι η ποιότητα της άμμου των παραλιών ωοτοκίας ώστε να μην επηρεάζονται οι πληθυσμοί και η κατανομή τους.

Πολλοί και μεγάλοι οι κίνδυνοι

Οι φυσικοί κίνδυνοι όμως είναι κάτι το αναπόφευκτο. Οι κίνδυνοι από τις ανθρώπινες παρεμβάσεις είναι οι σημαντικότεροι και είναι αυτοί που μπορούν να αλλάξουν. Η Κρήτη για παράδειγμα, όπου γεννήθηκαν οι πρώτες χελωνίτσες, αποτελεί την ίσως δυσκολότερη περιοχή ωοτοκίας λόγω της εξαιρετικά υψηλής τουριστικής ανάπτυξης και του προβλήματος διάβρωσης των παραλιών. Γι’ αυτούς τους δύο τόσο σημαντικούς λόγους επιβάλλεται η όσο το δυνατόν καλύτερη διαχείριση και προστασία των ακτών και κατ’ επέκταση των φωλιών και των νεοσσών των θαλασσίων χελωνών.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, δεν είναι λίγες οι εκθαλασσώσεις χελωνών, οι οποίες σύμφωνα με τους βιολόγους αυξάνονται τους θερινούς μήνες, καθώς το καλοκαίρι κινείται περισσότερος κόσμος στις ακτές. Ωστόσο, ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την θαλάσσια χελώνα είναι το πλαστικό και τα αλιευτικά εργαλεία. Η θαλάσσια χελώνα πολύ εύκολα μπορεί να θεωρήσει πως κάποια πλαστική σακούλα είναι τσούχτρα που αποτελεί τροφή της, με αποτέλεσμα να την φάει και να πεθάνει από ασφυξία. Γι” αυτό το λόγο, οι ειδικοί επισημαίνουν σε όλους να μην πετάνε στον υγρότοπο σκουπίδια και πλαστικά. Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις οι χελώνες βρίσκονται τραυματισμένες από προπέλες σκαφών και αγκίστρια.

Υπάρχουν, λοιπόν, κάποιες απλές οδηγίες που καθένας μπορεί να εφαρμόσει για να τα προστατέψει και να συμβάλει στην συνέχιση του σπάνιου αυτού είδους:

-Μην αγγίζετε τα χελωνάκια. Το ταξίδι από τη φωλιά στην θάλασσα είναι πολύ σημαντικό, αφού έτσι αποτυπώνουν πληροφορίες για την παραλία που γεννήθηκαν.

-Εάν δείτε χελωνάκια την ημέρα, προστατέψτε τα από τον καυτό ήλιο, κάνοντάς τους σκιά με το σώμα σας. Μπορείτε επίσης να ισιώσετε την άμμο μπροστά τους για να διευκολύνετε την πορεία τους. Εναλλακτικά μπορείτε να καλέσετε τους ερευνητές του Συλλόγου ΑΡΧΕΛΩΝ.

-Αποφύγετε να κινείστε γύρω από τους προστατευτικούς κλωβούς. Οι κραδασμοί γύρω από τη φωλιά μπορεί να κάνουν τα χελωνάκια να βγουν από τη φωλιά τους πρόωρα.

-Εάν δείτε φώτα να κατευθύνονται προς τη θάλασσα, ζητήστε από τους ιδιοκτήτες να τα σβήσουν, ώστε να μην αποπροσανατολιστούν οι νεοσσοί. Μην ξεχνάτε ότι εντοπίζουν τη θάλασσα από την αντανάκλαση των αστεριών και του φεγγαριού στον ορίζοντα.

Τι μπορείτε να κάνετε αν βρείτε φωλιά ή τραυματισμένη-νεκρή χελώνα

Είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος του ανθρώπου στην ζωή της θαλάσσιας χελώνας. Για αυτό το λόγο ο Σύλλογος ΑΡΧΕΛΩΝ σταχυολογεί μια σειρά από οδηγίες σε όσους βρουν φωλιά, είτε κάποια τραυματισμένη ή ακόμα και νεκρή χελώνα.

Αν βρείτε φωλιά:

-Αν η φωλιά κινδυνεύει από τη διέλευση πεζών ή αυτοκινήτων τότε περιφράξτε την με πασαλάκια, τοποθετημένα στα 2 μέτρα περιμετρικά της φωλιάς και ενώστε τα με σκοινί. Προσοχή όμως να μην σκάψετε τη φωλιά.

-Αν τριγύρω βρίσκονται πέτρες ή άλλα εμπόδια, που μπορεί να εμποδίσουν τα χελωνάκια στο δρόμο τους προς τη θάλασσα, τότε απομακρύνετε τα εμπόδια.

Αν βρείτε τραυματισμένη θαλάσσια χελώνα:

-Μεταφέρουμε τη χελώνα σε ασφαλές μέρος, μακριά από κόσμο και θόρυβο. Τη σηκώνουμε πάντα από το καβούκι (ποτέ από τα πτερύγια ή το κεφάλι). Αν είναι μεγάλο ζώο, που θα μεταφερθεί από 2 άτομα, τη σηκώνουμε, πιάνοντας το καβούκι πίσω από τον αυχένα και πάνω από την ουρά. Ακουμπάμε το ζώο προσεκτικά, φροντίζοντας να μη διπλωθούν από κάτω τα πτερύγια του.

-Φροντίζουμε το ζώο να είναι σε προφυλαγμένο και περιορισμένο χώρο, μακριά από ρεύματα και αέρα. Τους θερινούς μήνες καλό είναι να σκεπάζεται, ιδιαίτερα στα τραύματά του, με ένα υγρό ύφασμα. Η θερμοκρασία του χώρου δεν πρέπει να πέσει κάτω από τους 15 βαθμούς οC. Δεν είναι απαραίτητο, η χελώνα να μπει στο θαλασσινό νερό, ιδιαίτερα όταν είναι τραυματισμένη στο κεφάλι ή εξαντλημένη, τότε δεν επιτρέπεται, επειδή μπορεί να πνιγεί.

-Αν έχει μπλεχτεί σε δίχτυα ή πετονιά, τα αφαιρούμε πολύ προσεκτικά. Σε καμιά περίπτωση δεν προσπαθούμε να τραβήξουμε αγκίστρι ή πετονιά, που εξέχει από το στόμα ή την ουρά.

Αν βρείτε νεκρή θαλάσσια χελώνα:

-Εάν η χελώνα είναι νεκρή, πρέπει να μεταφερθεί στην ξηρά και να ειδοποιηθεί το λιμεναρχείο και ο ΑΡΧΕΛΩΝ.

-Πρέπει να κληθεί νομοκτηνίατρος για να διαπιστωθεί ο θάνατος και η αιτία που τον προκάλεσε. Εάν δεν υπάρχει, ειδοποιείται άλλος κτηνίατρος ή το λιμεναρχείο. Εάν βρεθεί σήμα πρέπει να αφαιρεθεί και να σταλεί στο Σύλλογο ΑΡΧΕΛΩΝ. Επίσης, ο ΑΡΧΕΛΩΝ θα βοηθηθεί ιδιαίτερα εάν λάβει μια φωτογραφία του ζώου και ιδιαίτερα των τραυμάτων του.

-Ειδοποιήστε τον οικείο δήμο για την υγειονομική ταφή.

Πηγή: ΑΡΧΕΛΩΝ, WWF