Η παγίδα των συγκρίσεων, από την Ευτυχία Παπούλια

18:14 29/12/2019 - Πηγή: Attiki Press

Από την Ευτυχία ΠαπούλιαΚοινωνιολόγοςΜπορεί να μην είμαι καλύτερος, αλλά τουλάχιστον είμαι διαφορετικός.Ζαν-Ζακ Ρουσσώ, φιλόσοφος

«Δεν μπορώ να πω ότι ο Μέσι είναι ο καλύτερος όλων των εποχών. Είμαι χαρούμενος για εκείνον, είναι φίλος μου, είναι σημείο αναφοράς για τη Μπαρτσελόνα και ο καλύτερος παίκτης της γενιάς του. Δε μου αρέσουν οι συγκρίσεις, είναι δύσκολο να πεις ποιος είναι ο καλύτερος της Ιστορίας. Υπάρχουν ο Μαραντόνα, ο Ρονάλντο, ο Πελέ…». Αυτά είπε για τον φίλο του ο πρώην μάγος της Μπαρτσελόνα, Ροναλντίνιο.

Κι ελπίζω να μην… διαταράχθηκε η φιλία τους.

Συμπυκνωμένη σε αυτές τις λίγες φράσεις ενός μη ειδικού περί την ανθρώπινη συμπεριφορά, αναδύεται μία μεγάλη αλήθεια για τα λαθεμένα συμπεράσματα αλλά και τις αδικίες που μπορεί να κρύβει η παγίδα των συγκρίσεων για τα συγκρινόμενα μέρη. Με το ίδιο σκεπτικό μπορούμε να πούμε πως η Τζαμαϊκανή Τόνι Αν Σινγκ είναι η ομορφότερη γυναίκα ανάμεσα στις 111 που διαγωνίστηκαν, όχι όμως η ομορφότερη του κόσμου. Αυτό είναι άδικο για εκατομμύρια ομορφότερες.

Και μιας το έναυσμα για σκέψη, σχετικά με τις συγκρίσεις, έρχεται από τον χώρο του ποδοσφαίρου, ποιος (πρέπει να) είναι ο «όλων των εποχών» πιο πολύτιμος και ακριβοπληρωμένος παίκτης στην ομάδα; Αυτός που βάζει το γκολ και φέρνει τον ενθουσιασμό στους φιλάθλους ή ο τερματοφύλακας που προστατεύει την ομάδα του αποκρούοντας πολλές επιθέσεις χωρίς να συγκινείται ανάλογα η κερκίδα;

Κι όμως, ακόμη και οι άσχετοι με το ποδόσφαιρο γνωρίζουν τον Μέσι, τον Ρονάλντο και κανείς δεν γνωρίζει τον τερματοφύλακα της ομάδας έστω κι αν αποκρούει όλα τα… πέναλτι! Κι ακόμη περισσότερο, η αδικία των συγκρίσεων με τον κάθε μάγο της μπάλας στρέφεται εις βάρος των υπολοίπων παικτών, που συνεργάζονται άψογα μεταξύ τους με μπαλιές ακριβείας. Για να… δώσουν τελικά στον Μέσι ή Ρονάλντο «ένα γκολ έτοιμο στο πιάτο», που εκείνοι απλά θα σερβίρουν στον αντίπαλο ακόμη κι αν αυτό μπορούσε να το κάνει ένας άλλος επιθετικός. Όμως όχι. Το γκολ πρέπει να το βάλει οπωσδήποτε ο «δοκιμασμένος» σούπερ σταρ. Πειράματα δεν θέλει ο προπονητής…

Όλοι, για… έναν Μέσι!

Όλη η ομάδα εν προκειμένω εργάζεται για τον έναν τον Μέσι ή Ρονάλντο κατ΄εντολή του προπονητή φυσικά, ο οποίος δεν έχει καμία διάθεση να δοκιμάσει κι άλλους παίκτες στη θέση τους ώστε η σύγκριση να είναι πιο δίκαιη.

Δυστυχώς όμως, στην παγίδα των συγκρίσεων πέφτουν και πιο ειδικοί όπως στον τομέα των δημοσκοπήσεων με άστοχα ερωτήματα, παραβλέποντας πως ο καθένας από τους συγκρινόμενους στον τομέα της δραστηριότητάς τους είναι δημιούργημα ειδικών συνθηκών που αφορούν στον καθένα χωριστά και σε κανέναν άλλον. Κάπως έτσι, δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να συγκρίνουμε τον Ελευθέριο Βενιζέλο με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ούτε τον Ανδρέα Παπανδρέου με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.

Και φυσικά είναι τελείως λάθος το ερώτημα κάποιων εταιρειών δημοσκοπήσεων ποιον θεωρούν ως καταλληλότερο για πρωθυπουργό ανάμεσα στον Τσίπρα και τον Μητσοτάκη, δύο νέων ανθρώπων με τελείως διαφορετική οικογενειακή παράδοση, πορεία και παιδεία.

Γιατί ο Τσίπρας π.χ. με την ιστορική κωλοτούμπα της 27-6-2015  αποδείχτηκε ο καταλληλότερος αριστερός πρωθυπουργός να απαλλάξει οριστικά τη χώρα από την απειλή της αριστεράς… Όμως εκεί που η παγίδα των συγκρίσεων μπορεί να επιφέρει αρνητικά έως ολέθρια αποτελέσματα είναι η οικογένεια. Η αψυχολόγητη συνήθεια πολλών γονιών να προβάλλουν στα παιδιά τους ως πρότυπο το παιδί μιας φίλης τους ή ακόμη και ένα παιδί της ίδιας οικογένειας, το αδερφάκι του.

Πριν κάποια χρόνια στο δημοτικό στάδιο μιας επαρχιακής πόλης, όπου έμεινα για λίγους μήνες, ένας πατέρας έβαζε τα δυο παιδιά του να ανταγωνιστούν στο τρέξιμο, στο πνεύμα της ευγενούς άμιλλας, προφανώς.

Άνισος ανταγωνισμός…

«Γιαννάκη, σε πέρασε ο Μιχάλης. Έλα να προσπαθήσεις πάλι», ξεφώνιζε ο πατέρας. Ο Γιαννάκης δεν προσπάθησε πάλι. Παραιτήθηκε και απομακρύνθηκε θυμωμένος με δάκρυα στα μάτια. Ο Γιαννάκης ήταν επτά χρονών και ο Μιχάλης δέκα και πιο ψηλός. Ο ανταγωνισμός σε αυτό το πεδίο, τουλάχιστον άνισος.

Ο πατέρας ίσως να μην κατάλαβε ποτέ πως μέσα από την καλόπιστη σύγκριση προκάλεσε το λιγότερο τη ζήλια του Γιαννάκη προς τον αδερφό του και το χειρότερο, το μίσος και την παραίτησή του από κάθε ανταγωνιστική προσπάθεια μόνο και μόνο για να προστατέψει τον εαυτόν του από τη σύγκριση και την απόρριψη.

Πολλές φορές οι γονείς «συγκρίνουν» ασυναίσθητα κάποιο παιδί τους με το άλλο εκδηλώνοντας στο ένα το μικρότερο συνήθως μια ιδιαίτερη συμπάθεια, με το βλέμμα τους ή και τον τόνο της φωνής τους. Κι αυτό το αντιλαμβάνεται το άλλο παιδί που κρατά πάντα σε εγρήγορση τις κεραίες του ακριβώς γι’ αυτόν τον σκοπό.

Μία παγίδα, που μπορεί να επιφέρει οριστική ρήξη ανάμεσα σε αδέρφια και να οδηγήσει το ένα από αυτά στην επανάστασή του και την απομάκρυνσή του από την οικογένεια με δυσάρεστες εξελίξεις.

Οι συγκρίσεις ανάμεσα σε μέλη της ίδιας οικογένειας και κοινωνίας κρύβουν παγίδες και είναι το λιγότερο άδικες. Κάθε άτομο είναι μοναδικό. Είναι ένας κόσμος ολόκληρος, ένα σύμπαν ολόκληρο. Μπορούμε να το κρίνουμε όχι όμως να το συγκρίνουμε…

Από την Ευτυχία Παπούλια, για την Έντυπη Έκδοση (ΕΔΩ)