Κάλπικη λίρα: Η άγνωστη ιστορία πίσω από την αγαπημένη Ελληνική ταινία

11:36 16/2/2021 - Πηγή: Attiki Press

Λίγο πριν το τέλος του 1956, μια ελληνική ταινία θα έγραφε ιστορία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο, ενώ η φήμη της θα έφτανες και έξω από τα σύνορα, κατακτώντας μάλιστα πολλές διακρίσεις. Στις 28 Δεκεμβρίου του 1955 προβάλλεται για πρώτη φορά στους κινηματογράφους η «Κάλπικη λίρα». Ένα αριστούργημα του ελληνικού κινηματογράφου που κατάφερε τελικά να ξεχωρίσει όχι μόνο στην χώρα μας αλλά παγκοσμίως κερδίζοντας μάλιστα και πολλές διακρίσεις.  Η “Κάλπικη λίρα” είναι η πρώτη σπονδυλωτή ταινία στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου. Αποτελείται από τέσσερις ιδιαίτερες μικρές

ιστορίες με κοινό στοιχείο μια κάλπικη λίρα που μεταφέρεται από τη μία ιστορία στην άλλη. Στην ταινία υπάρχει αφηγητής, που συνδέει τις τέσσερις αυτές ιστορίες, ο οποίος και κλείνει την ταινία με τη φράση: “κάλπικη δεν είναι η λίρα σε αυτή την ιστορία… κάλπικο είναι, γενικά το χρήμα…”, που αποτελεί και το κεντρικό νόημα του όλου φιλμ.

Στην πραγματικότητα βλέπουμε ταυτόχρονα την εξέλιξη τεσσάρων ιστοριών οι οποίες έχουν ένα κοινό στοιχείο. Και αυτό δεν είναι άλλο από μια κάλπικη λίρα. Η συγκεκριμένη λίρα μεταφέρεται με έναν ιδιαίτερο και έξυπνο τρόπο από τη μία ιστορία στην άλλη. Κατά τη διάρκεια της μεταφοράς υπάρχει αφηγητής, που συνδέει τις 4 αυτές ιστορίες. Ο ίδιος κλείνει την ταινία με τη φράση: «κάλπικη δεν είναι η λίρα σε αυτή την ιστορία… κάλπικο είναι, γενικά το χρήμα…». Αυτή η φράση περικλύει ουσιαστικά και το κεντρικό νόημα του αριστουργηματικού αυτού φιλμ. «Ο παράς είναι πάντα κάλπικος». Αυτή είναι η χαρακτηριστική φράση του αφηγητή κάθε φορά που τελειώνει μια ιστορία. Και όλα αυτά εξελίσσονται ενώ οι ιστορίες έχουν στοιχεία κοινωνικά και κωμωδίας ταυτόχρονα. Στην ταινία πρωταγωνιστούν οι Βασίλης Λογοθετίδης, Ίλια Λιβυκού, Ορέστης Μακρής, Μίμης Φωτόπουλος, Σπεράντζα Βρανά, Δημήτρης Χορν και Έλλη Λαμπέτη. Και φυσικά η ερμηνεία αυτών των ηθοποιών έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην μεγάλη επιτυχία της ταινίας.

Κάλπικη Λίρα: Πράγματα που δε γνωρίζετε για το αριστούργημα του ελληνικού κινηματογράφου

Αυτό που πρέπει αρχικά να γνωρίζεις είτε έχεις δει είτε όχι την Κάλπικη Λίρα είναι ότι αποτελεί την πρώτη σπονδυλωτή ταινία του ελληνικού κινηματογράφου. Και αυτό δεν ήταν καθόλου εύκολο για εκείνη την εποχή. Τα μέσα ήταν πενιχρά όχι μόνο για να γυριστεί μια ταινία, πόσω μάλλον να συνδεθούν στην ουσία τέσσερα διαφορετικά σκηνικά σε ένα. Και αλήθεια πόσα άλλα γνωρίζεις για το αριστούργημα αυτό του ελληνικού κινηματογράφου; Γνώριζες, για παράδειγμα, ότι ο κορυφαίος Γάλλος θεωρητικός του κινηματογράφου Ζορζ Σαντούλ είχε συμπεριλάβει την ταινία στη λίστα του με τις χίλιες καλύτερες ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου. Όπως επίσης ότι η εγχώρια ένωση κριτικών κινηματογράφου την επέλεξε το 1985 ως μια από τις 10 καλύτερες ελληνικές ταινίες όλων των εποχών;

Πράγματι η επιτυχία της ήταν τόσο μεγάλη ότι τράβηξε τα βλέμματα (αλλά και ένα βραβείο) στο φεστιβάλ Βενετίας. Το επόμενο βήμα ήταν το φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι. Επιπλέον μια τέτοια παραγωγή δε θα μπορούσε να μην συμμετέχει στο επίσημο διαγωνιστικό του κορυφαίου κινηματογραφικού φεστιβάλ του κόσμου, δηλαδή το φεστιβάλ των Καννών. Ακόμη και στη Ρωσία όχι μόνο ενθουσίασε το κοινό αλλά χαρακτηριστικό είναι ότι προβλήθηκε ταυτόχρονα σε 1000 αίθουσες, προκαλώντας αίσθηση στην τοπική κοινωνία.

Κάλπικη λίρα: Έσπασε τα ταμεία στη σεζόν προβολής

Και φυσικά μετά την τόση επιτυχία δε θα μπορούσε να μην κάνει και ρεκόρ εισπράξεων τη χρονιά που προβλήθηκε. Συγκεκριμένα έκοψε 211.780 εισιτήρια, δηλαδή ρεκόρ για την εποχή. Αλλά ακόμη και μετά από σχεδόν 60 χρόνια έκανε τη διαφορά καθώς το 2012 αποτέλεσε την πρώτη ελληνική ταινία η οποία επανακυκλοφόρησε στις αίθουσες των κινηματογράφων. Τέτοια επανακυκλοφορία δεν είχε ξαναγίνει σε ελληνικό έργο.

Κάλπικη λίρα: Επανακυκλοφορία

Στις 15 Απριλίου του 2012 η ταινία επανακυκλοφόρησε στις αίθουσες των κινηματογράφων. Γεγονός που αποτελούσε μία ακόμα πρωτοπορία για την ταινία, καθώς τέτοια επανακυκλοφορία δεν είχε ξαναγίνει σε ελληνικό έργο. Αυτή την πρωτοβουλία την πήρε ο κινηματογραφικός οργανισμός Καραγιάννης – Καρατζόπουλος, που ανέλαβε την ψηφιοποίηση της ταινίας. Σε αυτή τη μορφή προστέθηκε και χρώμα, σε σκηνές όπου εμφανίζεται η λίρα.