Κυρώσεις στην Τουρκία – Σύνοδος Κορυφής: Νέος γύρος διπλωματικών πρωτοβουλιών της Αθήνας

08:34 5/12/2020 - Πηγή: Attiki Press

Κυρώσεις στην Τουρκία – Σύνοδος Κορυφής: Δεδομένη φαίνεται πως είναι η εφαρμογή κυρώσεων εναντίον της Άγκυρας ως απόφαση της επερχόμενης Συνόδου Κορυφής σύμφωνα με διπλωματικές πηγές. Η πιο καλή για την Άγκυρα εκδοχή κάνει λόγο για επιβολή κυρώσεων σε άτομα που εμπλέκονται στις σεισμικές έρευνες του Όρους Ρέις, κάτι το οποίο για να συμβεί, απαιτείται διαφορετική νομική βάση από αυτή για τις κυρώσεις όσον αφορά γεωτρήσεις στην Κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Αξιωματούχος της ΕΕ εκτιμά πως δεν θα είναι δύσκολη η εύρεση της εν λόγω νομικής βάσης. Επιπλέον, επιδίωξη της ελληνικής πλευράς θα είναι να εγγραφεί στα συμπεράσματα εντολή προς τον Ζοζέπ Μπορέλ, η οποία θα αφορά στην περαιτέρω προετοιμασία του ευρύτερου καταλόγου με πιθανές κυρώσεις που θα μπορούσαν να επιβληθούν στην Άγκυρα σε αυτή τη φάση.

Βέβαιο είναι παράλληλα πως ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, θα θέσει το ζήτημα του πανευρωπαικού εμπάργκο όπλων στην Τουρκία. Όσον αφορά την στρατηγική της ελληνικής κυβέρνησης μέχρι τότε, θα υπάρξουν, σύμφωνα με το ρεπορτάζ κι άλλες διπλωματικές πρωτοβουλίες με πιθανές τηλεφωνικές επικοινωνίες του κ. Μητσοτάκη με άλλους ηγέτες.

Επικοινωνία Μητσοτάκη με Μακρόν, ξεκάθαρα μηνύματα

Υπενθυμίζεται πως ο Έλληνας πρωθυπουργός προχθές συνομίλησε με τον Εμανουέλ Μακρόν ενώ δεδομένου του ότι η Γερμανία είναι η προεδρεύουσα χώρα του συμβουλίου δεν αποκλείεται  να επικοινωνήσει και με την κα Μέρκελ. «Τα προβλήματα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αφορούν την Ευρώπη, καθώς επηρεάζουν την Ανατολική Μεσόγειο. Σχετίζονται με το ΝΑΤΟ, καθώς επηρεάζουν το νοτιοανατολικό του τμήμα. Έχουμε καταστήσει σαφές πως δεν νοείται να μην βρεθεί η Τουρκία αντιμέτωπη με συνέπειες εάν συνεχίσει τις προκλητικές ενέργειες. Και πιστεύω πως αυτό είναι πλέον σαφές σε όλους τους παράγοντες που ενδιαφέρονται για αυτή τη γωνιά του κόσμου».

Αυτό διεμήνυσε, μεταξύ άλλων, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη διάρκεια συζήτησης με τον δημοσιογράφο του Politico, Μάθιου Καμίνσκι, στο πλαίσιο του διεθνούς συνεδρίου τεχνολογίας και καινοτομίας «Web Summit 2020» της Λισαβόνας, που εφέτος διενεργείται διαδικτυακά. «Τα λόγια δεν αρκούν πλέον. Θα πρέπει να δούμε ξεκάθαρες πράξεις από την τουρκική πλευρά και αυτό σημαίνει πραγματική αλλαγή στην πολιτική της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο» τόνισε ο πρωθυπουργός που διαμηνύει προς πάσα κατεύθυνση ότι στο προσεχές Συμβούλιο διακυβεύονται περισσότερα πράγματα από την αξιοπιστία της Ευρώπης.

Δένδιας: Παράνομες διεκδικήσεις

Οι φιλοδοξίες της Τουρκίας να γίνει γεωπολιτικός παίκτης στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου βασίζονται σε παράνομες διεκδικήσεις, σημείωσε ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας σε διαδικτυακή συζήτηση στο πλαίσιο της ετήσιας εκδήλωσης της πρωτοβουλίας Mediterranean Dialogues, που πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του ιταλικού υπουργείου Εξωτερικών και συγκεκριμένα, στο πάνελ με θέμα «Shared Prosperity and Migration».  Ο υπουργός Εξωτερικών υπογράμμισε ότι η Τουρκία δε σέβεται το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας, ενώ υπενθύμισε ότι απειλεί με πόλεμο μια χώρα της ΕΕ, την Ελλάδα που θέλει απλά να ασκήσει ένα νόμιμο δικαίωμά της με βάση το δίκαιο της θάλασσας, τη δυνατότητα επέκτασης στα 12 μίλια.

Σε κρίση 18 μήνες

«Είμαστε σε κρίση με την Τουρκία τους τελευταίους 18 μήνες. Ποτέ ξανά, τουλάχιστον από την μεταπολίτευση, δεν είχαμε τόσο μακρά περίοδο διαρκούς έντασης», ανέφερε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε: «Δεν έχουμε να αντιμετωπίσουμε την Τουρκία του παρελθόντος που φιλοδοξούσε να γίνει μέλος της ΕΕ και να υπηρετεί τις ίδιες ευρωπαϊκές αξίες με όλες, αλλά μια χώρα που κάνει πολλά γρήγορα βήματα προς τα πίσω, με νεοθωμανικές τάσεις». «Οι όψιμες κινήσεις της Τουρκίας για δήθεν αποκλιμάκωση, δεν είναι πειστικές», είπε ο κ. Δένδιας καλώντας τις χώρες της ΕΕ, να αναλάβουν τις ευθύνες τους, και να προχωρήσουν στις απαραίτητες ενέργειες ώστε η Τουρκία να οδηγηθεί σε πραγματική αποκλιμάκωση της έντασης.

«Καλούμε από κοινού τα υπόλοιπα Κράτη της ΕΕ να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να πάρουν τις αποφάσεις που θα οδηγήσουν την Τουρκία στην οδό της αποκλιμάκωσης και του εποικοδομητικού διαλόγου στη βάση του Διεθνούς Δικαίου», είπε και πρόσθεσε: «Οι αποφάσεις αυτές είναι σημαντικές, όχι μόνο γιατί θα στείλουν ένα ηχηρό μήνυμα στην Τουρκία, αλλά και γιατί θα αποτελέσουν απόδειξη της Ευρωπαϊκής αλληλεγγύης της συνέπειας και αξιοπιστίας της Ένωσης».

Σε κάθε περίπτωση η Αθήνα θα πιέσει προς δύο κατευθύνσεις, δηλαδή προς την επιβολή κυρώσεων και προς το εμπάργκο όπλων- θέμα που ήδη ο κος Μητσοτάκης έθεσε και στη Σύνοδο του Νοεμβρίου και σχετίζεται έντονα με την στάση της Γερμανίας και ειδικότερα τα επιθετικά υποβρύχια που πρόκειται να δώσει στην Τουρκία.

Η πρώτη μάχη

Η πρώτη «μάχη» θα δοθεί στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες την προσεχή Δευτέρα, με φυσική παρουσία, όπου αναμένεται να ανιχνευθεί και μια αρχική εκδήλωση προθέσεων για το τι μέλλει γενέσθαι στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Ο Δένδιας θα ενημερώσει αναλυτικά τους ομολόγους του στην ΕΕ για την παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας και τις προκλήσεις ιδιαίτερα μετά τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής στις 2 Οκτωβρίου, οπότε και η Ενωση απηύθυνε μια «τελευταία» προειδοποίηση στην Τουρκία. Η Αγκυρα ωστόσο επέλεξε να κλιμακώσει την ένταση, εκδίδοντας σειρά NAVTEX για έρευνες του «Ορούτς Ρέις», ενώ ιδιαίτερη ενόχληση προκάλεσε και το προκλητικό πικνίκ Ερντογάν στην πόλη της Αμμοχώστου, με τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων να είναι πλέον απαίτηση τόσο της Αθήνας όσο και της Λευκωσίας.

Το χαρτί του βέτο

Το ΥΠΕΞ υπενθυμίζει ότι στο κείμενο των Αποτελεσμάτων της Συνόδου της 2ας Οκτωβρίου αναφέρεται ρητώς ότι: «Σε περίπτωση νέων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της προκειμένου να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών-μελών της».

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας απαντώντας εάν η Αθήνα σκοπεύει να θέσει βέτο στη Σύνοδο Κορυφής δεν το απέκλεισε λέγοντας ότι «θα δούμε πώς θα εξελιχθούν τις επόμενες ημέρες, μέχρι την Ευρωπαϊκή Σύνοδο, δύο σαφή ζητήματα: από τη μία πλευρά η υλοποίηση των Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 2ας Οκτωβρίου και από την άλλη το εμπάργκο όπλων που έθεσε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός στο προηγούμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Νοεμβρίου».

Οι ΗΠΑ βγήκαν από τον… λήθαργο

Τα όσα πρόκειται να διαμειφθούν στο Συμβούλιο δεν αφήνουν καθόλου αδιάφορες  τις ΗΠΑ. Το κατεστημένο έχει ενοχληθεί από την εμπλοκή της Τουρκίας σε πολλά μέτωπα αλλά και από τις στενές σχέσεις με τη Ρωσία που δεν εξαντλούνται μόνο στην αγορά πολεμικού υλικού αλλά επεκτείνονται και στον πυρηνικό τομέα, όπως το εργοστάσιο στο Ακούγιο, που προκαλεί μεγάλη ανησυχία. Το νομοσχέδιο για τον αμυντικό προϋπολογισμό (NDAA) του 2021, που προβλέπει, μεταξύ άλλων, την επιβολή κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας για την απόκτηση του ρωσικού συστήματος S-400, στριμώχνει όσο ποτέ τον “Σουλτάνο”. Το νομοσχέδιο αποφαίνεται ότι η απόκτηση των S-400 συνιστά «σημαντική συναλλαγή» (λεκτικό του νόμου CAATSA). Ως εκ τούτου ζητά να εφαρμοστούν οι προβλέψεις του νόμου CAATSA (Νόμος για την Αντιμετώπιση των Αντιπάλων της Αμερικής Μέσω Κυρώσεων) και να επιβληθούν τουλάχιστον πέντε κυρώσεις μέσα σε 30 μέρες από την υπογραφή του.

Μετά την εξέλιξη αυτή, ο γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ δήλωσε απίστευτα περήφανος, τονίζοντας πως η Τουρκία παρέλαβε ρωσικά αμυντικά συστήματα S-400 και επομένως θα τιμωρηθεί βάσει του ισχύοντος νόμου.

«Είμαι απίστευτα περήφανος που βοήθησα να διασφαλιστεί η συμπερίληψη μιας διάταξης στο NDAA για να πραγματοποιήσει αυτό που ο Πρόεδρος Τραμπ αρνήθηκε να κάνει: Επίσημα καθορίζει εκ μέρους της κυβέρνησης των ΗΠΑ ότι η Τουρκία παρέλαβε ρωσικά αμυντικά συστήματα S-400 και επομένως θα τιμωρηθεί βάσει του ισχύοντος νόμου» αναφέρει σε ανάρτηση στο Twitter.

Incredibly proud to have helped secure inclusion of a provision in the NDAA to do what President Trump refused to do: Officially determine on behalf of the U.S. govt that #Turkey took delivery of Russian S-400 defense systems and therefore will be sanctioned under existing law.

— Senator Bob Menendez (@SenatorMenendez) December 4, 2020

Ακύρωση υπό προϋποθέσεις

Σημειώνεται ότι το νομοσχέδιο προβλέπει ότι μετά το πέρας ενός χρόνου ο πρόεδρος μπορεί να ακυρώσει τις κυρώσεις υπό την προϋπόθεση ότι θα πιστοποιήσει στις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου ότι:

Η κυβέρνηση της Τουρκίας και κάθε πρόσωπο που ενεργεί για λογαριασμό της δεν κατέχει πλέον το σύστημα αεροπορικής άμυνας S-400 ή ένα σύστημα που το έχει διαδεχθεί.

Κανένας υπάλληλος της Ρωσικής Ομοσπονδίας ή πρόσωπα που ενεργούν για λογαριασμό της κυβέρνησης της Ρωσικής Ομοσπονδίας ή του αμυντικού τομέα της Ρωσικής Ομοσπονδίας δεν λειτουργούν ούτε συντηρούν εντός της Τουρκίας κανένα σύστημα αεροπορικής άμυνας S-400 ή σύστημα που το έχει διαδεχθεί.

Ο πρόεδρος έλαβε αξιόπιστες διαβεβαιώσεις από την κυβέρνηση της Τουρκίας ότι αυτή δεν θα εμπλέκει εν γνώσει της ή δεν θα επιτρέψει σε οποιονδήποτε ξένο να συμμετάσχει εκ μέρους της στην άσκηση οποιασδήποτε δραστηριότητας για την επαναπόκτηση του συστήματος αεροπορικής άμυνας S-400 που υπόκειται σε κυρώσεις σύμφωνα με το άρθρο 231 του νόμου CAATSA.

Ύβρεις Ερντογάν

Όμως οι νεοθωμανικές κραυγές του Ερντογάν που τα τελευταία 24ωρα πληθαίνουν κατά πάντων, και δη κατά του Γάλλου προέδρου Μακρόν δυναμιτίζουν έτι περισσότερο το κλίμα στην Ευρώπη κατά της Αγκυρας με την Αθήνα να ξεκαθαρίζει πως δεν πρόκειται να υποχωρήσει ούτε να καμφθεί από τις κινήσεις τακτικής με το Oruc Reis. Μιλώντας από την Αγία Σοφία, όπου προέβη σε ένα ακόμη σόου παραμονές της συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο τούρκος πρόεδρος χαρακτήρισε τον Μακρόν πρόβλημα για τη Γαλλία, εκφράζοντας την ελπίδα να απαλλαγεί από αυτόν.

«Ο Μακρόν είναι πρόβλημα για τη Γαλλία. Με τον Μακρόν, η Γαλλία διέρχεται μια πολύ επικίνδυνη περίοδο. Εύχομαι η Γαλλία να απαλλαγεί από αυτόν, διαφορετικά δεν θα μπορέσει να απαλλαγεί από τα κίτρινα γιλέκα» υποστήριξε χαρακτηριστικά.

Εθνικιστικές κορώνες ακούστηκαν όμως και από τον Τσαβούσογλου, ο οποίος δίνοντας και το στίγμα τού πως θα κινηθεί η Τουρκία τις επόμενες μέρες, έφτασε στο σημείο να διατυμπανίσει ότι η Ελλάδα παραβίασε την τουρκική υφαλοκρηπίδα.

Καθώς οι περισσότεροι παίκτες που έχουν συμφέροντα στα μέτωπα που έχει βάλει στο μάτι ο Ερντογάν δείχνουν τις διαθέσεις τους απέναντι στην Άγκυρα, η διάταξη των δυνάμεων που λαμβάνουν θέσεις στη γεωπολιτική σκακιέρα με επίκεντρο το προσεχές Συμβούλιο της Ευρώπης, θυμίζει κάτι από… Ψυχρό πόλεμο.

Και αν αυτή την εικόνα έρχεται να ενισχύσει η ευθεία στήριξη του Λαβρόφ στην Αγκυρα, που είπε ότι περισσότερα είναι αυτά που τους ενώνουν παρά αυτά που τους χωρίζουν, κι ας είναι η Τουρκία μέλος του ΝΑΤΟ, η κατάσταση αποκτά μια πιο επίκαιρη πολυπλοκότητα χάρη στο Βερολίνο που διστάζει να συνταχθεί με τον Εμμανουέλ Μακρόν και φροντίζει να χαμηλώσει τον πήχη των προσδοκιών για επιβολή κυρώσεων κατά του σουλτάνου.  Αναμένουμε…