Μεταξύ σφύρας και άκμονος

13:20 29/1/2016 - Πηγή: Attiki Press

Γράφει ο Νίκος Καραμάνογλου

Η Ευρώπη, που επιθυμεί να έχει λόγο στα διεθνή πράγματα, η Ευρώπη που φάνηκε να αντεπεξέρχεται στην οικονομική κρίση, αποδεικνύεται αδύναμη να διαχειριστεί το προσφυγικό ζήτημα, που εν μέρει αποτελεί απόρροια και δικών της ενεργειών. Οι προσφυγικές ροές λόγω του πολέμου στη Συρία, στις οποίες προστίθενται και πάσης φύσεως απελπισμένοι από άλλες χώρες, συνεχίζουν αμείωτες, παρ’ όλες τις ελπίδες πως ο χειμώνας θα συνιστούσε ανασχετικό παράγοντα.

Σε αυτή την κατάσταση ο ρόλος της Τουρκίας είναι καθοριστικός. Με μια αμφιλεγόμενη στρατηγική, η τουρκική

ηγεσία εκμεταλλεύεται τη συριακή κρίση, σπρώχνοντας με το ένα χέρι -με το αζημίωτο βέβαια- τους πρόσφυγες προς τα ευρωπαϊκά σύνορα και ζητώντας οικονομικά ανταλλάγματα για να περιορίσει αυτό το ρεύμα με το άλλο.

Η Ευρώπη από την πλευρά της κατανοεί ξεκάθαρα το παιχνίδι της Τουρκίας, αλλά συμπιέζεται ανάμεσα στην πολιτική αβουλία της ηγεσίας της και τον όγκο των προσφύγων. Παρεπόμενο της κατάστασης αυτής είναι και η αύξηση του ξενοφοβικού ρεύματος στην Ευρώπη. Ρεύμα που ενισχύθηκε και από περιστατικά, που δεν χαρακτηρίζουν βέβαια το σύνολο των προσφύγων (όπως οι σεξιστικές επιθέσεις εναντίον γυναικών στην Κολωνία τα Χριστούγεννα ή η πρόσφατη δολοφονία μιας εθελόντριας σε προσφυγικό κέντρο στη Σουηδία από νεαρό πρόσφυγα), ρίχνουν όμως λάδι στη φωτιά.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο εκδηλώθηκαν ξενοφοβικές αντιδράσεις, όπως οι επιθέσεις εναντίον μεταναστών στη Γερμανία ή οι καταγγελίες ότι οι εταιρείες που διαχειρίζονται την εγκατάσταση των προσφύγων για λογαριασμό της κυβέρνησης στη Μεγάλη Βρετανία, τους αναγκάζουν να φορούν χρωματιστά βραχιόλια ή βάφουν με συγκεκριμένο χρώμα τις πόρτες των σπιτιών που έχουν εγκατασταθεί.

Και σε κρατικό όμως επίπεδο έχει εκπροσώπηση η ξενοφοβία. Με προεξάρχουσα την Ουγγαρία, χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κλείνουν τα σύνορά τους στους πρόσφυγες, αρνούνται να υλοποιήσουν τη συμφωνία ποσοστιαίου καταμερισμού τους, υψώνουν τείχη και φράχτες και επιβάλλουν ελέγχους, απειλώντας με κατάρρευση τη συνθήκη Σένγκεν. Για όλα αυτά κατηγορείται συλλήβδην η Ελλάδα, ως μη έχουσα τη δυνατότητα να επιτηρήσει με επάρκεια τα χερσαία και θαλάσσια σύνορά της. Ή, για να είμαστε ειλικρινείς (αν και αυτό δεν διατυπώνεται επισήμως από ευρωπαϊκά χείλη), γιατί δεν έχει λάβει την απόφαση να βυθίζει βάρκες με απελπισμένους ανθρώπους (για να κατηγορηθεί αργότερα για αναλγησία).

Και η Ελλάδα όμως δεν είναι άμοιρη ευθυνών. Η καθυστέρηση στην υλοποίηση -που μας χαρακτηρίζει σαν χρόνια αρρώστια σε όλα τα ζητήματα- των hot spots και στην όλη διαχείριση του ζητήματος, άφησε ευνοϊκό πεδίο για τις έξωθεν κατηγορίες. Παράλληλα, ο εγχώριος πληθυσμός στις περιοχές υποδοχής και διαμονής των προσφύγων φαίνεται πως μετακινείται από το στάδιο της συμπόνιας, της κατανόησης και της υπομονής σε αυτό της αντίδρασης και του εξοργισμού. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η Ελλάδα των τεράστιων οικονομικών προβλημάτων, σε μια περίοδο γενικότερου αναβρασμού ποικίλων κοινωνικών ομάδων ενόψει του νέου ασφαλιστικού και γενικότερης κατάρρευσης της οικονομίας, απειλείται με έξωση από τη συνθήκη Σένγκεν. Και από την άλλη ακούγονται από Ευρωπαίους αξιωματούχους απαράδεκτες και ανέφικτες προτάσεις, όπως η δημιουργία κέντρου μεταναστών 300 έως 400 χιλιάδων στην Αθήνα σαν λύση. Κι ίσως τότε μας χαρίσουν λίγα ψίχουλα από το χρέος μας… Ουαί τοις ηττημένοις…