Μια εξαιρετική Μήδεια, μόνο για δύο…

11:31 22/11/2013 - Πηγή: Attiki Press

Από την Ηρώ Μητρούτσικου

Στην μυθολογία η Μήδεια είναι βασιλοπούλα (της σημερινής Γεωργίας) και ανιψιά της Κίρκης, η οποία και της δίδαξε την τέχνη της μαγείας. Πέρα από το μυθολογικό, με την τραγωδία, που έγραψε το 431 π.Χ., λίγο πριν τον Πελοποννησιακό πόλεμο, ο Ευριπίδης, ασκεί κριτική στις παραδοσιακές αξίες, τις πολιτικές, τις κοινωνικές, αλλά και σε ότι έχει σχέση με την οικογένεια και το αντρόγυνο.

Μήδεια, στο bios

Όπως και η εποχή που έγραφε ο Ευρυπίδης, ήταν μια εποχή ταραγμένη πολιτικά και κοινωνικά, έτσι είναι και σήμερα. Η πολιτική, η κοινωνική

και η οικονομική ζωή έχει αλλάξει, η έννοια της οικογένειας έχει μεταβληθεί, η γυναίκα, έχει εντελώς διαφορετική θέση από εκείνη που “κατείχε” για χιλιετίες!

Μπορεί, πια οι γάμοι να γίνονται, συνήθως, από έρωτα, αλλά δεν παύουν να είναι και οικονομικές συμβάσεις. Έτσι, σε αυτό το έργο, συναντάμε τον Ιάσονα, που έχει εκμεταλλευτεί, όσο δεν πάει, την Μήδεια, η οποία για τον έρωτά του έχει κάνει τις πιο αποτρόπαιες πράξεις (κομμάτιασε τον αδερφό της, έβαλε τις βασιλοπούλες της Ιωλκού να μαγειρέψουν τον πατέρα τους), να της λέει ότι την χωρίζει για να πάρει την κόρη του βασιλιά, ώστε να έχει οικονομική ευμάρεια για να ζήσουν και τα δύο αγόρια που έχει με την Μήδεια! Η Μήδεια από την άλλη, αν και φαίνεται να καταπιέζεται στον γάμο και στην ξένη χώρα που βρίσκεται, είναι απόλυτα ερωτευμένη με τον Ιάσονα, έτοιμη να δεχτεί πολλά, αλλά όχι να την παραμερίσει.

Πρόκειται για ένα μύθο που εξακολουθεί να συναρπάζει. Μια πρωταγωνίστρια που διχάζει το κοινό αλλάζοντας διαρκώς πρόσωπα και προσωπεία: απεχθής παιδοκτόνος ή πρώιμη φεμινίστρια; Στυγερή εγκληματίας ή κοινωνική επαναστάτρια; Επιτήδεια πολιτικός ή συνηθισμένη γυναίκα; Θύτης ή θύμα; Το ντιμπέιτ εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας και η απόφαση για το προς τα πού γέρνει η πλάστιγγα είναι δική μας. Ως πού φτάνει, όμως, η ανοχή μας, ακόμα και η συνενοχή μας;

Ο νεαρός σκηνοθέτης Φίλιππος Κανακάρης, άρτι αφιχθείς από την Αγγλία, μας παρουσιάζει μια δικιά του πρόταση για την Μήδεια. Στην ουσία παρακολουθούμε ένα debate ανάμεσα στο ζευγάρι, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο η, αδικημένη, Μήδεια ελίσσεται, παρόλο την άσχημη συναισθηματική της κατάσταση, για να καταφέρνει αυτό που θέλει.

Πρόκειται για μια “Μήδεια δωματίου”, μια “Μήδεια για δύο” μιας και παρακολουθούμε μόνο τις συνομιλίες της με κάθε έναν από τους τρεις ανδρικούς ήρωες του έργου. Ο χορός υπάρχει, αλλά, ως γνωστόν, ο χορός δεν μπορεί να επέμβει ή να εμποδίσει τον ήρωα να κάνει όλα αυτά που σχεδιάζει. Έτσι, ο χορός είναι οι θεατές!

Η πρώτη συνάντηση της ηρωίδας με τον βασιλιά Κρέοντα είναι επιτυχής. Καταφέρνει να πάρει αυτό που θέλει: αναβολή της εξορία της, για μια μέρα. Στη συνέχεια όμως, στην συνάντηση με τον άντρα της, τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα.

Κι εδώ είναι σχεδόν όλη η μαγεία της παράστασης. Δεν βλέπουμε δυο τραγικούς ήρωες να αντιπαρατίθενται, αλλά ένα ζευγάρι που είχε αγαπηθεί κάποτε πολύ, να μαλώνει λίγο πριν το διαζύγιο! Ο Ιάσονας, φανερά κουρασμένος από τον έντονο χαρακτήρα της γυναίκας του και τις φωνές της, έχει βαρεθεί να ακούει τα ίδια και τα ίδια. Επαναλαμβάνει τα λόγια της μαζί της, βάζει τις μουσικές που ακούγαν κάποτε προσπαθώντας να την κατευνάσει, της λέει διάφορες δικαιολογίες. Η Μήδεια ερωτευμένη, αλλά αγρίμι στο κλουβί. Την έχουν αδικήσει, την έχουν εκμεταλλευτεί, κι αφού την ξεζούμισαν, την εξορίζουν κι ας μην έχει πια πατρίδα ή μέρος για να πάει να μείνει. Η Μήδεια της Μαρίας Πανουργιά αλλάζει από την γλυκύτητα στην εκδικητική γυναίκα, πότε πάει διστακτικά να χαϊδέψει το χέρι του πρώην συζύγου της, πότε τον καταριέται, πότε της προσφέρει νερό και πίνει, πότε φιλιούνται και πέφτουν στο κρεβάτι! Εκείνος, όμως, αν και γλυκός και ρήτορας, είναι αποστασιοποιημένος και καιροσκόπος.

Η ηρωίδα, λοιπόν, στο τέλος, προσεγγίζει τον τρίτο άνδρα του έργου, τον Αιγέα. Του υπόσχεται να του κάνει παιδιά, αν την φιλοξενήσει στο βασίλειό του, την ΑΘήνα. Ο Αιγέας, εύκολο θύμα, δέχεται κι η Μήδεια βάζει σε εφαρμογή το σχέδιο της. Θα δηλητηριάσει την μέλλουσα γυναίκα του Ιάσονα και θα σκοτώσει τα παιδιά που έκανε μαζί του! Να σημειώσω εδώ, ότι σε αντίθεση με σήμερα, εκείνη την εποχή τα παιδιά ανήκαν στον πατέρα, όχι στην μητέρα, για αυτό και η Μήδεια προβαίνει σε αυτή την πράξη, δεν είναι μόνο πράξη τιμωρίας και εκδίκησης.

Εξαιρετική η στιγμή που εκδικείται, όπου η κινησιολογία της γίνεται ανδρική (Μ.Νέστορα)!

Μια γυναίκα δυναμική και συγχρόνως παρορμητική -αν κρίνουμε από την φρίκη που προκαλούν οι πράξεις της- έξυπνη και καταφερτζού, εκδικητική και, συγχρόνως, να λιώνει από έρωτα για τον αλλοδαπό νεαρό Ιάσονα.

Δίπλα στην Πανουργιά, ο Θανάσης Δόβρης ενσαρκώνει, λιτά αλλά εξαιρετικά, και τους τρεις ανδρικούς χαρακτήρες του έργου με μία μικρή αλλαγή, κάθε φορά στο κουστούμι. Ο βασιλιάς φορά μυστηριακό μανδύα, ο Ιάσων ναυτικά ρούχα, ενώ τον ταξιδιώτη Αιγέα, τον ντύνει η ίδια η Μήδεια, όπως και καταφέρνει να τον φέρει στα νερά της.

Ο σκηνικός χώρος μικρός και περικλείεται από “ενοχλητικές” μπάρες φωτός νέον. Αυτός είναι και ο μοναδικός φωτισμός της παράστασης (Βαλεντ. Ταμιωλάκη). Κίτρινες, πύρηνες μπάρες που ορίζουν ασφυκτικά τον χώρο που είναι φυλακισμένη η Μήδεια (κυριολεκτικά: Ελλάδα-Κόρινθος, μεταφορικά: αδιέξοδο και προδοσία). Ένα μικρόφωνο για τα «εν δήμο» λόγια των πρωταγωνιστών, ενώ διάσπαρτα στο πάτωμα παλιά πικάπ, οι αναμνήσεις και τα δημιουργήματα του ζευγαριού.

Τα κουστούμια ακολουθούν το ίδιο μίνιμαλ ύφος με το σκηνικό (Αντ. Βολανάκης, Μ.Παπαδοπούλου): άσπρο (για τους αφελείς άντρες) και γκρι (για την Μήδεια) είναι τα χρώματα που κυριαρχούν. Μια λεπτομέρεια, μια μοβ κορδέλα στην πλάτη του φορέματος συμβολίζει τον θάνατο που πάντα ακολουθεί τις πράξεις της Μήδειας.

Μίνιμαλ και οι ελάχιστες, προσεγμένες μουσικές επιλογές (Γ.Ταμιωλάκης).

Μια παράσταση που αξίζει να την δείτε, γιατί ο σκηνοθέτης -με την βοήθεια της μετάφρασης του Γ.Χειμωνά- κατάφερε, στην διάρκεια μίας ώρας, να κρατήσει την ουσία του έργου, και να το μεταφέρει στα δικά μας δεδομένα, στην δικιά μας εποχή, να μας μιλήσει για πράγματα που έχουμε ζήσει ή μπορεί να ζήσουμε, που βλέπουμε γύρω μας.

Πολύ έξυπνη και η απόφασή του να τοποθετήσει τρεις γυναίκες του χορού ανάμεσα στους θεατές, αλλά θα ήθελα να έχουν λίγο πιο μεγάλο ή πιο δυναμικό ρόλο.

Έξι παραστάσεις έμειναν για αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση-σύγχρονη ανάγνωση τραγωδίας.

Είναι η τρίτη χρονιά που παίζεται, μην την χάσετε αυτή την διαφορετική εκδοχή της τραγωδίας του Ευριπίδη.

Δευτερότριτα, στις 9.00

Bios, Πειραιώς 84. Είσοδος 10e

Προτεινόμενες παραστάσεις που έχουμε δει:

Γιοί και Κόρες, Θέατρο Ν.Κόσμου

Ήταν κάποτε, Επί Κολωνώ

10cm up, Olvio

Jazz 'N' Comedy, Skyfall

Interview, Ανάδυσις

ElizaDeth Vault

Μήδεια, Katharina Blum, Πενθεσίλεια group, bios