Μοναξιά των Eορτών: Το παράδειγμα της τρίτης ηλικία

16:00 10/12/2024 - Πηγή: Attiki Press

Τα άτομα της τρίτης ηλικίας αποτελούν μία από τις πιο ευάλωτες κοινωνικά ομάδες, ειδικότερα την περίοδο των Χριστουγέννων. Συχνά την περίοδο αυτή, βιώνουν έντονα τη μοναξιά μέσα από την οποία αναζωπυρώνονται συνεχώς συναισθήματα αποξένωσης και απομόνωσης. Τα συναισθήματα αυτά ωστόσο, εκφράζονται σε υπερθετικό βαθμό, όχι μόνο από άτομα χωρίς υποστηρικτικό δίκτυο, αλλά και από άτομα που μπορεί να διαβιούν με τις οικογένειες τους ή να φιλοξενούνται σε κάποια μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων. Αξίζει να σημειωθεί ότι την περίοδο των εορτών ενεργοποιούνται συνεχώς μνήμες και βιώματα από

το παρελθόν, αλλά και καταστάσεις άρρηκτα συνδεδεμένες με την απώλεια ενός αγαπημένου κοντινού προσώπου.

Ερευνητικά δεδομένα

Σύμφωνα με βιβλιογραφικά δεδομένα, η μοναξιά έχει συσχετιστεί με την εμφάνιση ψυχικών διαταραχών, αυτοκτονιών, επιβλαβών για την υγεία συνηθειών, αλλά και με την πρόωρη θνησιμότητα (Harandi et al., 2017). Σύμφωνα με τους Badcock & Lim η μοναξιά συχνά στιγματίζεται ή υποτιμάται στο πλαίσιο της έλλειψης κοινωνικής υποστήριξης και μιας αίσθησης κοινωνικής απόσπασης. Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι ένα στα τρία άτομα εμφανίζει συμπτώματα μοναξιάς, σύμφωνα με μια παγκόσμια δημοσκόπηση, σε δείγμα 23.000 ανθρώπων. Πλέον, η μοναξιά έχει γίνει ένας από τους ισχυρότερους προγνωστικούς παράγοντες της κατάθλιψης, του άγχους και της διαταραχής μετατραυματικού στρες.

Έρευνες των τελευταίων χρόνων έχουν δείξει ότι σχεδόν ένα εκατομμύριο ηλικιωμένοι «περνούν» τις γιορτές χωρίς κανένα υποστηρικτικό δίκτυο. Περίπου 873.000 άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω δεν έρχονται σε επαφή με κανέναν κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων, σύμφωνα με την Age UK. Εκ των οποίων, τα δύο πέμπτα είναι χήροι. Ολόκληρο το χρόνο, 1.8 εκατομμύρια ηλικιωμένοι αισθάνονται μοναξιά και την περίοδο των εορτών το συναίσθημα αυτό δυναμώνει συνεχώς.

Επιπλέον παράγοντες που εντείνουν την μοναξιά

1. Κοινωνικονομικά και σύνοδα προβλήματα υγείας

2 .Διαπροσωπικές σχέσεις

3. Πολιτισμικό υπόβαθρο

4. Αποκλεισμός από την πρόσβαση στη πληροφορία και την επικοινωνία, καθώς και από την καθολική πρόσβαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και λοιπές δημόσιες υπηρεσίες, τοπικές διευκολύνσεις, δομές κλπ.

Τί πρέπει να γίνει;

Aν θέλουμε πραγματικά να κατανοήσουμε και να βοηθήσουμε τα άτομα τρίτης ηλικίας, θα πρέπει να εστιάσουμε βαθιά και ουσιαστικά στο κομμάτι της ανθεκτικότητας, ώστε να τα προστατέψουμε με οποιοδήποτε τρόπο από την έκθεση στον κίνδυνο. Πώς ορίζεται όμως η ανθεκτικότητα; Με την έννοια ψυχική ανθεκτικότητα αναφερόμαστε στην ικανότητα ενός ατόμου να ξεπεράσει δύσκολες καταστάσεις και να βγει πιο δυνατό μέσα από αυτές. Το ψυχικά ανθεκτικό άτομο είναι αυτό που ενώ θα αντιμετωπίσει στρεσογόνες και δύσκολα διαχειρίσιμες καταστάσεις δεν θα καταρρεύσει και θα βρει τρόπους να ξεπεράσει τις αντιξοότητες. Η ψυχική ανθεκτικότητα αποτελεί συνδυασμό γνωστικών και συμπεριφορικών επιλογών που παρέχει το πλαίσιο για να επιβιώσουμε, αλλά και να ανακαλύπτουμε λύσεις όταν προκύπτουν προβλήματα.

Πρακτικές συμβουλές

1. Να κάνουμε τα άτομα τρίτης ηλικίας να αισθάνονται χρήσιμα και σημαντικά.

2. Να αξιοποιούμε την τεχνολογία, αλλά και να εκπαιδεύουμε τους δικούς μας ανθρώπους, ώστε να επικοινωνούμε μαζί τους, καθώς αυτό θα συμβάλει σημαντικά στην καταπολέμηση της κοινωνικής απομάκρυνσης και απόσυρσης.

3. Η συμμετοχή σε δραστηριότητες, οι οποίες θα καλλιεργούν κάποια προσδοκία για το μέλλον και θα δημιουργούν νέα κίνητρα και στόχους θα συμβάλει στην εκγύμναση του μυαλού και στην ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων πχ. δημιουργία χειροτεχνιών, χριστουγεννιάτικου παζαριού, πασχαλινής μουσικής εκδήλωσης, θεατρικής βραδιάς κ.λπ., καθώς και σε αθλητικές δραστηριότητες με στόχο την προαγωγή της υγείας.

4. Η έναρξη κάποιου χόμπι θα αλλάξει σημαντικά την ψυχική υγεία των ατόμων τρίτης ηλικίας. Έρευνες έχουν δείξει, ότι όταν συμμετέχεις σε μια χορωδία για παράδειγμα, σε διάστημα δύο εβδομάδων, η ψυχολογία σου αλλάζει προς το καλύτερο κατά 70% περισσότερο από οποιαδήποτε άλλο δραστηριότητα.

5. Η επιλογή ενός δώρου θα δώσει μεγάλη χαρά και ευχαρίστηση, καθώς με αυτόν τον τρόπο θα αντιληφθούν ότι κάποιος νοιάζεται για αυτούς, ειδικά την περίοδο των εορτών.

6. Ο ποιοτικός χρόνος είναι σημαντικός. Περνάμε, λοιπόν, ποιοτικό χρόνο με τους δικούς μας ανθρώπους επιλέγοντας μια βόλτα, ένα περίπατο, ένα οικογενειακό τραπέζι.

7. Περιορίζουμε την επαναλαμβανόμενη έκθεση σε πληροφορίες των ΜΜΕ. Ειδικά για τους ηλικιωμένους, χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή, καθώς συνήθως αφιερώνουν αρκετό χρόνο στα ΜΜΕ, και κυρίως στην τηλεόραση. Οπότε, αξιοποιούμε τον χρόνο εποικοδομητικά.

8. Βοηθάμε στην εκδήλωση και στην έκφραση των συναισθημάτων τους μέσω της συζήτησης και της ενεργητικής ακρόασης.

9. Ενισχύουμε την επαφή και διασύνδεση με την κοινότητα.

10. Υιοθετούμε στρατηγικές αντιμετώπισης στρες, άγχους και τυχόν αρνητικών συναισθημάτων.

11. Εστιάζουμε την προσοχή μας σε ηλικιωμένους που ζουν μόνοι ή δεν έχουν κάποιον συγγενή κοντά τους.

Εν κατακλείδι

Ο Βίκτωρ Ουγκώ τον 19ο αιώνα έγραφε πως «Η λύπη ενός παιδιού ενδιαφέρει τη μητέρα του, η λύπη ενός νέου ενδιαφέρει μια νέα, η λύπη ενός γέρου δεν ενδιαφέρει κανέναν». Στο χέρι του καθενός είναι να το αντιστρέψει. Άλλωστε, οι ηλικιωμένοι είναι το ζωτικό κομμάτι της κοινωνίας που ζούμε. Είμαστε εμείς. Το παρελθόν μας και το μέλλον μας.

Πηγη: https:psycholozin.gr