Οι πρώτοι πρόσφυγες λόγω κλιματικής αλλαγής

20:02 27/1/2024 - Πηγή: Attiki Press

Για πάνω από 100 χρόνια, οι αυτόχθονες Guna ζουν σε ένα μικροσκοπικό νησί της Καραϊβικής. Τώρα, είναι έτοιμοι να γίνουν οι  πρώτοι πρόσφυγες λόγω της κλιματικής αλλαγής. Σε απόσταση περίπου 1.200 μέτρων από τη βόρεια ακτή του Παναμά στο αρχιπέλαγος San Blas, το μικροσκοπικό νησί Gardi Sugdub της Καραϊβικής, γνωστό και ως Cartí Sugdub φιλοξενεί σχεδόν 1.300 μέλη της κοινότητας των ιθαγενών Guna. Αφού επέζησαν από τον ισπανικό αποικισμό στις αρχές του 15ου αιώνα, οι αυτόχθονες εγκαταστάθηκαν κατά μήκος μιας σειράς 49 νησιών καθώς και σε μια λωρίδα ακτών, που από τον 19ο αιώνα είναι η αυτόνομη

περιοχή Guna Yala.

Πάνω από 100 χρόνια μετά, οι κάτοικοι του Gardi Sugdub θα αναγκαστούν σύντομα να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και αυτό γιατί το νησί μπορεί σύντομα να εξαφανιστεί κάτω από τη θάλασσα. Από τη δεκαετία του 1990, οι κάτοικοι του πυκνοκατοικημένου νησιού έχουν παρατηρήσει ότι τα σπίτια τους με αχυρένια και τσίγκινη στέγη πλημμυρίζουν όλο και περισσότερο, ειδικά κατά την περίοδο των βροχών από τον Νοέμβριο έως τον Φεβρουάριο. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Τροπικών Ερευνών Smithsonian, η θάλασσα γύρω από το Gardi Sugdub αυξάνεται τώρα 3,4 χιλιοστά ετησίως, δηλαδή περισσότερο από το διπλάσιο του ρυθμού αύξησης κατά τη δεκαετία του 1960.

Δεδομένου ότι τα περισσότερα από τα νησιά βρίσκονται μόλις 0,5 έως 1 μέτρο πάνω από το νερό, «είναι σχεδόν βέβαιο ότι όλα τα νησιά θα πρέπει να εγκαταλειφθούν έως το 2100», δήλωσε ο Steve Paton, διευθυντής του προγράμματος ωκεανογραφικής παρακολούθησης του Ινστιτούτου.  Καθώς οι παγκόσμιες θερμοκρασίες συνεχίζουν να αυξάνονται, αναμένεται να φτάσει το 1 εκατοστό ετησίως ή και περισσότερο μέχρι το τέλος του αιώνα.

Οι οικογένειες έχουν προγραμματιστεί να ξεκινήσουν τη μετεγκατάσταση τον Φεβρουάριο

Καθώς η στάθμη της θάλασσας συνεχίζει να ανεβαίνει, ο ίδιος ωκεανός που ιστορικά συνέβαλε στη διατήρηση της κουλτούρας, της γλώσσας και των πολύχρωμων ενδυμάτων μόλα των Guna, απειλεί την ίδια την επιβίωσή του πληθυσμού. Ωστόσο, σε αντίθεση με άλλες κοινότητες Guna που επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή, οι κάτοικοι του Gardi Sugdub έχουν ένα σχέδιο. Το 2010, οι ηγέτες του νησιού άρχισαν να συνεργάζονται με την κυβέρνηση του Παναμά για την ανάπτυξη ενός νέου χωριού στην ηπειρωτική χώρα από την οποία κάποτε διέφυγαν. Γνωστή ως Isber Yala, η νέα κοινότητα χτίζεται από τους νησιώτες σε γη που ήδη κατέχουν.

Οι οικογένειες έχουν προγραμματιστεί να ξεκινήσουν τη μετεγκατάσταση από το νησί στη νέα κοινότητα τον Φεβρουάριο του 2024 και όταν το κάνουν, οι Guna θα είναι μεταξύ των πρώτων κλιματικών προσφύγων στην Αμερική. Σε φωτογραφίες από ψηλά, το νησί Gardi Sugdub μοιάζει με ναυπηγείο εμπορευματοκιβωτίων — μικρές, κατοικίες με έντονα χρώματα είναι κολλημένες μεταξύ τους. Εκεί ζουν πάνω από 1.000 άνθρωποι σε ένα νησί 150 Χ 400 μέτρα. Όλα τα νησιά του αρχιπελάγους San Blas θα είναι τελικά υποβρύχια και ακατοίκητα, λέει ο Steven Paton, ο οποίος διευθύνει το Πρόγραμμα Φυσικής Παρακολούθησης στο Smithsonian Tropical Research Institute στον Παναμά. «Μερικά μπορεί να χρειαστεί να εγκαταλειφθούν πολύ σύντομα, ενώ άλλα όχι για πολλές δεκαετίες ακόμα».

Με πληροφορίες του University of Miami. ScienceAlert/BBC