Ορμόνες και καρκίνος: Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο όγκων στον εγκέφαλο

14:51 28/3/2024 - Πηγή: Attiki Press

Εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο που χρησιμοποιούν ορισμένα ορμονικά φάρμακα για αντισύλληψη και για τη διαχείριση παθήσεων όπως η ενδομητρίωση μπορεί να έχουν αυξημένο κίνδυνο σπάνιων, συνήθως καλοήθων, εγκεφαλικών όγκων, λένε οι ερευνητές. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η παρατεταμένη χρήση ορισμένων φαρμάκων με προγεσταγόνο συνδέθηκε με μεγαλύτερο κίνδυνο για μηνιγγίωμα, που είναι όγκοι (συνήθως μη καρκινικοί) που σχηματίζονται στους ιστούς γύρω από τον εγκέφαλο. Ωστόσο, ενώ ο κίνδυνος μηνιγγίωμα ήταν υψηλότερος στις γυναίκες που έπαιρναν τα φάρμακα για περισσότερο από ένα χρόνο, ένας

κορυφαίος ειδικός είπε ότι το εύρημα δεν πρέπει να ανησυχεί τους προηγούμενους ή τους σημερινούς χρήστες, επειδή ο αυξημένος κίνδυνος παραμένει «εξαιρετικά μικρός». Τα προγεσταγόνα είναι παρόμοια με τη φυσική ορμόνη προγεστερόνη. Χρησιμοποιούνται σε αντισυλληπτικά, για γυναικολογικές παθήσεις όπως η ενδομητρίωση και το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και σε θεραπείες ορμονικής υποκατάστασης που χρησιμοποιούνται κατά την εμμηνόπαυση. Μια χούφτα υψηλών δόσεων προγεσταγόνων είναι ήδη γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο για μηνιγγίωμα, αλλά στην τελευταία μελέτη που δημοσιεύτηκε στο BMJ, ερευνητές της Εθνικής Υπηρεσίας Φαρμάκων και Ασφάλειας Προϊόντων Υγείας της Γαλλίας διερεύνησαν οκτώ πιο συχνά χρησιμοποιούμενες μορφές της ορμόνης.

Τα περισσότερα μηνιγγιώματα δεν είναι συνήθως καρκινικά και αναπτύσσονται αργά, αλλά επειδή μπορούν να ασκήσουν πίεση στον εγκέφαλο χρειάζονται συχνά χειρουργική αφαίρεση. Οι όγκοι σπάνια είναι απειλητικοί για τη ζωή, αλλά η χειρουργική επέμβαση εγκυμονεί κινδύνους, κυρίως για τις δομές του εγκεφάλου κοντά στους όγκους, οι οποίοι μερικές φορές μπορεί να καταστραφούν. Χρησιμοποιώντας δεδομένα από το γαλλικό εθνικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, οι ερευνητές εντόπισαν 18.061 γυναίκες, μέσης ηλικίας 58 ετών, που υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση μεταξύ 2009 και 2018 για την αφαίρεση ενδοκρανιακών μηνιγγιωμάτων. Συγκρίνοντας κάθε περίπτωση με πέντε υγιείς ανθρώπους, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η παρατεταμένη χρήση – δηλαδή περισσότερο από 12 μήνες – τριών προγεσταγόνων συσχετίστηκε με μεγαλύτερο κίνδυνο μηνιγγίωμα που χρειαζόταν χειρουργική επέμβαση.

Το Depo-Provera και οι κίνδυνοι για τις γυναίκες

Δύο από του στόματος χάπια, η μεδρογεστόνη και η προμεγεστόνη, συνδέθηκαν με 4,1 και 2,7 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για  μηνιγγίωμα αντίστοιχα και η μεδροξυπρογεστερόνη, μια αντισυλληπτική ένεση που πωλείται ως Depo-Provera, συνδέθηκε με 5,6 φορές υψηλότερο κίνδυνο. Επειδή η μελέτη είναι παρατηρητική, δεν μπορεί να αποδείξει ότι οι ορμόνες προκαλούν τους όγκους. Δεν βρέθηκε υπερβολικός κίνδυνος για την προγεστερόνη, τη διδρογεστερόνη ή τα ευρέως χρησιμοποιούμενα ορμονικά ενδομήτρια συστήματα. Η Pfizer, κατασκευαστής του Depo-Porvera, δήλωσε: «Γνωρίζουμε αυτόν τον πιθανό κίνδυνο που σχετίζεται με τη μακροχρόνια χρήση προγεσταγόνων και, σε συνεργασία με ρυθμιστικούς φορείς, βρισκόμαστε στη διαδικασία ενημέρωσης των ετικετών των προϊόντων και των πληροφοριών για τους ασθενείς σε φυλλάδια με κατάλληλη διατύπωση».

Γράφοντας στο περιοδικό, οι ερευνητές ζητούν περισσότερες μελέτες για την ασφάλεια των ορμονών, ιδιαίτερα της ενέσιμης μεδροξυπρογεστερόνης. Οι ενέσεις χρησιμοποιούνται σπάνια στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά 74 εκατομμύρια γυναίκες παγκοσμίως τις λαμβάνουν, πράγμα που σημαίνει ότι «ο αριθμός των αποδιδόμενων μηνιγγιωμάτων μπορεί να είναι δυνητικά υψηλός», γράφουν. Ο καθηγητής Paul Pharoah, ένας επιδημιολόγος καρκίνου που πέρασε 20 χρόνια στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ μελετώντας καρκίνους που σχετίζονται με ορμόνες πριν δημιουργήσει ένα εργαστήριο στο νοσοκομείο Cedars-Sinai στην Καλιφόρνια, είπε ότι υπήρχαν πολλοί διαφορετικοί τύποι προγεσταγόνων και δεν βρέθηκε συσχέτιση με το μηνιγγίωμα για αυτά που χρησιμοποιούνται συνήθως στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Οι γυναίκες που λαμβάνουν τα συνήθως χρησιμοποιούμενα αντισυλληπτικά χάπια ή θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης δεν διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο μηνιγγίωμα», δήλωσε ο Pharoah, ο οποίος δεν συμμετείχε στη γαλλική μελέτη. «Είναι σημαντικό οι γυναίκες να μην σταματούν να χρησιμοποιούν τα αντισυλληπτικά τους χάπια χωρίς να συμβουλευτούν το γιατρό τους».

Με βάση τα μητρώα δεδομένων για τον καρκίνο του Ηνωμένου Βασιλείου, περίπου τέσσερις στις χίλιες γυναίκες 30 ετών αναμένεται να αναπτύξουν μηνιγγίωμα μέχρι την ηλικία των 80 ετών. Εάν η χρήση οξικής μεδροξυπρογεστερόνης για περισσότερο από ένα χρόνο αυξάνει τον κίνδυνο περίπου πενταπλάσιο, όπως η μελέτη BMJ υποδηλώνει ότι ο αριθμός αυτός θα αυξανόταν σε 20 ανά χίλια. «Ο κίνδυνος μηνιγγίωμα είναι εξαιρετικά μικρός», είπε ο Pharoah. «Αν χρησιμοποιούσα αυτήν τη στιγμή Depo-Provera λόγω των πλεονεκτημάτων ενός ενέσιμου αντισυλληπτικού μακράς δράσης, θα συνέχιζα να το κάνω. Εν ολίγοις, οι τρέχοντες ή οι προηγούμενοι χρήστες του Depo-Provera δεν χρειάζεται να ανησυχούν για τον πολύ μικρό κίνδυνο για μηνιγγίωμα.

Με πληροφορίες Guardian