Παγκόσμια Ημέρα κατά του καπνίσματος 2020: Παραμένω… θεριακλής

09:10 31/5/2020 - Πηγή: Attiki Press

Παγκόσμια Ημέρα κατά του καπνίσματος 2020: Θεριακλής είναι ο μανιώδης καπνιστής. Αλλά κάθε θεριακλής είναι ένα θηρίο ανήμερο. Πώς όμως το θηρίον έχει καταλήξει θεριαστής; Αρχικά, η λέξη θεριακλής, αν και πολλοί πιστεύουν πως είναι τούρκικης προέλευσης, είναι ελληνική και προέρχεται από το θηρίον – ένα άγριο και δηλητηριώδες ζώο. Έτσι σχηματίστηκε το επίθετο θηριακός, δηλ. αυτός που έχει σχέση με δηλητηριώδη θηρία.

Γράφει η Ρέα Ιωάννου

Η λέξη έκανε ταξίδι στην περσική και κατόπιν στην τούρκικη γλώσσα  tiryak,

tiryaki), με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί η έννοια ‘ο εθισμένος στον καπνό’ και με την επιστροφή στην ελληνική γλώσσα εμφανίστηκε ως θεριακλής με σχεδόν την ίδια σημασία, δηλ. μανιώδης καπνιστής.

Τα υψηλότερα ποσοστά, όσον αφορά τους καθημερινούς καπνιστές στην Ελλάδα κατέχουν τα άτομα ηλικίας 25-54 ετών και το συγκεκριμένο ποσοστό κυμαίνεται μεταξύ 36,7% και 37%. Από την άλλη πλευρά, τα ποσοστά είναι πολύ πιο χαμηλά στα ηλικιωμένα άτομα ηλικίας 55-64 ετών και καταγράφουν ποσοστό 29,3%.  Με ποσοστό 35% σύμφωνα με μια νέα διεθνή έρευνα του Αμερικανικού Ινστιτούτου Μέτρησης και Αξιολόγησης της Υγείας που καταγράφει τις διεθνείς καπνιστικές τάσεις, η Ελλάδα και συγκεκριμένα οι θεριακλήδες γυναίκες κατέχουν το υψηλότερο ποσοστό καπνιστρίων παγκοσμίως, παρά την τρομερή πρόοδο που έχει γίνει στον έλεγχο καπνίσματος.

31 Μαΐου: Παγκόσμια Ημέρα κατά του καπνίσματος

Με απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), του 1988, η 31η Μαΐου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του καπνίσματος (World No Tobacco Day).
Η ημέρα αυτή, καθιερώθηκε με σκοπό να γίνεται μια σωστή ενημέρωση στους πολίτες για τις θανατηφόρες συνέπειες του καπνίσματος και τους κινδύνους της έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα. Αλλά είναι και η αφορμή σε κάλεσμα για δράση ώστε να μειωθεί σημαντικά η κατανάλωση καπνού.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΠΟΥ, περισσότεροι από 6 εκατ. άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από το κάπνισμα. Με απλά λόγια, κάθε οκτώ δευτερόλεπτα, ένας άνθρωπος χάνει τη ζωή του από αυτή την βλαβερή συνήθεια.  Οι βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος πλήττουν κυρίως τους φτωχούς και αποτελούν ένα σημαντικό λόγο για τις ανισότητες που παρουσιάζονται όσον αφορά την υγεία μεταξύ των πλουσίων και των φτωχών.  Επίσης προκαλεί μεγάλο οικονομικό βάρος για τον πλανήτη, αφού κοστίζει κάθε χρόνο στα άτομα και στις κυβερνήσεις, πάνω από 1250 τρισεκ. ευρώ σε δαπάνες υγείας και σε απώλεια παραγωγικότητας, δηλ. 1,8% του Παγκόσμιου Ακαθάριστου Εθνικό Προϊόντος (ΑΕΠ).

Αποτέλεσμα, ο ΠΟΥ να μάχεται για τη λήψη ‘αυστηρών μέτρων’, κυρίως την απαγόρευση του μάρκετινγκ και δημοσιότητας, της ουδέτερης συσκευασίας καθώς και την απαγόρευση καπνίσματος στους δημόσιους χώρους και στους χώρους εργασίας. Αλλά και με αύξηση των φόρων και τιμής των καπνιστικών προϊόντων.

Κάπνισμα και Covid

Είναι σημαντικό το πως οι άνθρωποι, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά παγκοσμίως, με αφορμή την πανδημία του κορωνοϊού, έχει παρατηρηθεί μια τάση και θέληση στους περισσότερους από αυτούς για μείωση ή πλήρης διακοπή του καπνίσματος, κάτι που συμβάλλει στην προστασία του ατόμου από τον ιό.

Η ιστορική αναδρομή του καπνίσματος

Οι Ινδιάνοι, ήταν αυτοί που πρώτοι ανακάλυψαν τις χαλαρωτικές ιδιότητες του καπνού. Η κακιά αυτή συνήθεια ήρθε στην Ευρώπη τον 15ο αιώνα με την άφιξη των πρώτων Ευρωπαίων στην αμερικάνικη ήπειρο και ήταν η αιτία της ραγδαίας εξάπλωσης σε όλο τον κόσμο. Ο 20ς αιώνας έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην ιστορία του καπνίσματος αφού από το κάπνισμα ακατέργαστου καπνού περάσαμε στο τσιγάρο. Όχι μόνο αυτό, αλλά είχαμε και την δημιουργία στις πρώτες καπνοβιομηχανίες που κατέγραψαν μεγάλη αύξηση στην παραγωγή τους κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου, κι αυτό γιατί οι στρατιώτες από το άγχος του αγώνα κάπνιζαν όλο και περισσότερο, με αποτέλεσμα να εθιστούν στην νικοτίνη.  Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το κάπνισμα πέρασε στο χώρο της διαφήμισης και έγινε το σύμβολο μιας ‘χλιδάτης ζωής’ έως τη δεκαετία του 60′.

Από τότε άρχισαν διάφορες έρευνες και εκθέσεις για το κάπνισμα και την υγεία. Το 1965 πέρασε ο νόμος ο οποίος προέβλεπε – μεταξύ άλλων – την αναγραφή σε όλα τα πακέτα των τσιγάρων ότι το ‘κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία΄. Ενώ το 1987 τέθηκαν σε εφαρμογή τα πρώτα μέτρα κατά του καπνίσματος.

Το 2004, μια ιδέα που ξεκίνησε από το 1963, γίνεται πραγματικότητα και το 2005-2007 περνάει στην Ευρώπη και την Αμερική. Το ηλεκτρονικό τσιγάρο λοιπόν, παρουσιάζεται ως η ασφαλέστερη εναλλακτική λύση για το κάπνισμα. Αυτό για πολλούς αποτελεί έναν αποτελεσματικό τρόπο να κόψει κανείς το κάπνισμα, μέσα από τη γρήγορη εμφάνιση ευεργετικών αλλαγών σε πολλαπλές μετρήσεις της ψυχομετρικής υγείας και της επιθυμίας για κάπνισμα. Αν και το κάπνισμα απαγορεύτηκε στους κλειστούς δημόσιους χώρους και τους χώρους εργασίας από την 1η Σεπτεμβρίου 2010 στην Ελλάδα, οι περισσότεροι παραμένουν θεριακλήδες.