Παλιές συσκευές στα σκουπίδια: «Hλεκτρονική σαβούρα» πολλών δισεκατομμυρίων

17:40 1/4/2024 - Πηγή: Attiki Press

Παλιά κινητά, φορτιστές, διαλυμένα λάπτοπ, «ορφανά» τηλεκοντρόλ, ξεχαρβαλωμένα σεσουάρ, ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες, ξυριστικές μηχανές, ηλεκτρικοί αποχυμωτές, άχρηστα dvd player, παρωχημένες φωτογραφικές μηχανές, κομπιουτεράκια και πολλά, πολλά καλώδια… Υπάρχει κανείς που δεν έχει κάπου μέσα στο σπίτι του συρτάρια, ντουλάπια ή μεγάλα κουτιά γεμάτα από τέτοια αντικείμενα; Τα «ηλεκτρονικά απόβλητα» (E-waste), οι αχρησιμοποίητες ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές που είτε έχουν χαλάσει είτε είναι ξεπερασμένης τεχνολογίας

αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο αφήνοντας έντονο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Σύμφωνα με εκτενές δημοσίευμα του BBC, η ακτιβιστική οργάνωση Material Focus, εκτιμά πως η αύξηση των ηλεκτρονικών αποβλήτων έχει ενταθεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια: Από 20 αντικείμενα που αποθηκεύαμε κατά μέσο όρο πριν το 2020, έχουμε φτάσει στα 30 και συνεχίζουμε. Τα στοιχεία της Material Focus προέρχονται από έρευνα αγοράς που έδειξε πως μέσα στα δέκα κορυφαία προϊόντα περιλαμβάνονται τηλεχειριστήρια, κινητά τηλέφωνα και πιστολάκια μαλλιών.

Με τις εκθέσεις του ΟΗΕ να επισημαίνουν ότι τα ηλεκτρονικά απόβλητα αυξάνονται πέντε φορές ταχύτερα από την καταγεγραμμένη ανακύκλωση, οι ακτιβιστές μας προτρέπουν να καθαρίσουμε τα συρτάρια με την «ηλεκτρονική σαβούρα» που οδηγούν σε περιβαλλοντική καταδίκη. «Εάν κάποια χρόνια πριν, ο πατέρας μου φύλαγε βίδες και παξιμάδια σε δεκάδες βάζα, σήμερα έχει ένα συρτάρι με παλιά κινητά!» λέει στο BBC ο Πολ Μπόουτελ από το Μπρίστολ, που αυτοπροσδιορίζεται ως «συλλέκτης ηλεκτρικών συσκευών». Διαθέτει πάνω από 40 ηλεκτρικές συσκευές και άχρηστα πλέον αντικείμενα, ενώ παραδέχεται πως υπάρχουν κι άλλα κουτιά στη σοφίτα! Συμπληρώνει επίσης πως φυλάει αντικείμενα συναισθηματικής αξίας, τα οποία ανήκαν στους γιους του και δεν μπορεί να τα αποχωριστεί.

Όπως σχολιάζει ο Σκοτ Μπάτλερ, εκτελεστικός διευθυντής της Material Focus, σχεδόν όλοι έχουμε τουλάχιστον ένα τέτοιο συρτάρι, γεμάτο «ηλεκτρονική σαβούρα», γεμάτο «καλώδια που δεν ξέρουμε καν με τι συνδέονται ή τηλεχειριστήρια από κάποιο DVD player που έχουμε χάσει εδώ και πάρα πολύ καιρό!».

Πάνω από 880 εκατομμύρια αχρησιμοποίητα αντικείμενα

Η ομάδα της Material Focus, η οποία διεξάγει μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης για την ανακύκλωση ηλεκτρικών συσκευών καθώς και για την εύρεση σημείων παράδοσης των εν λόγω άχρηστων αντικειμένων, εκτιμά ότι υπάρχουν πάνω από 880 εκατομμύρια αχρησιμοποίητα αντικείμενα «αποθηκευμένα» και εν αχρηστεία στα σπίτια του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι ακτιβιστές προειδοποιούν ότι οι αχρηστευμένες ηλεκτρονικές συσκευές δεν πρέπει ποτέ να πηγαίνουν στα γενικά απορρίμματα. «Αν κοιτάξετε τις ηλεκτρικές συσκευές που αποθηκεύουμε, εκτιμούμε πως πάνω από 1 δισεκατομμύριο λίρες μένουν ανεκμετάλλευτες», λέει ο Σκοτ Μπάτλερ. «Πρόκειται για υλικό πολύ σημαντικό για το μέλλον της πράσινης τεχνολογίας στο οποίο στοχεύουμε». Μέσα στους παλιούς φορητούς υπολογιστές, τις ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες ή τις ξυριστικές μηχανές υπάρχει ένας αληθινός θησαυρός που περιλαμβάνει ατσάλι, αλουμίνιο, χαλκό, μπαταρίες λιθίου, ακόμη και χρυσό.

Ο Τζάστιν Γκρίναγουεϊ, εμπορικός διευθυντής της SWEEEP, ενός εξειδικευμένου κέντρου ανακύκλωσης οικιακών ηλεκτρικών συσκευών, λέει πως για να πραγματοποιηθεί μια περίπλοκη λειτουργία στο εσωτερικό ενός υπολογιστή, με κίνηση πολλών δεδομένων, όλες οι συνδέσεις πρέπει να απολήγουν σε χρυσό προκειμένου να μην αλλοιώνονται τα δεδομένα αυτά. «Η διαδικασία αποδόμησης μας επιτρέπει να ανακτήσουμε αυτόν τον χρυσό και να τον επαναχρησιμοποιήσουμε. Προφανώς, αν δεν τον συλλέξουμε και πάει σε χωματερή ή στην αποτέφρωση, ο χρυσός αυτός χάνεται». Η εξόρυξη τέτοιων πολύτιμων υλικών οδηγεί σε μεγάλη ρύπανση, βλάπτει το περιβάλλον και συμβάλλει στην κλιματική κρίση, καθώς η εξόρυξη πρώτων υλών, αλλά και μεταποίησή τους σε προϊόντα, είναι πολύ έντονη σε άνθρακα.

Δανειστική «βιβλιοθήκη» συσκευών

«Δεν πρόκειται μόνο για την ανακύκλωση ηλεκτρικών συσκευών… Έχει να κάνει με την αξιοποίησή τους», λέει η Σάρα Μπέρνς, υπεύθυνη βιωσιμότητας και δέσμευσης από την Bristol Waste. «Το πρώτο πράγμα που θα κοιτάζαμε να κάνουμε είναι να μειώσουμε εξ αρχής τα ηλεκτρικά είδη». Ένας τρόπος για να διατηρηθούν τα αχρησιμοποίητα ηλεκτρικά είδη σε κυκλοφορία και να επεκταθεί αυτή η αξία, είναι να τα μοιραστείτε. Για παράδειγμα, στο Share Bristol – A Library of Things, αντί να δανείζεστε βιβλία, μπορείτε να δανειστείτε ηλεκτρικά τριβεία, ψαλίδια φρακτών και μηχανές παραγωγής ποπ κορν. Πρόκειται για αντικείμενα σπάνιας χρήσης – Απίθανο να τα χρησιμοποιεί κανείς καθημερινά. Η Αννα Πέρρυ, μία από τους διαχειριστές, δώρισε ένα πιεστικό πλυντήριο με πρέσα: «Ήξερα ότι ένα τέτοιο πλυντήριο θα ήταν πραγματικά δημοφιλές, αλλά δεν πίστευα ότι το πλυντήριό μου θα χρησιμοποιούνταν από 19 διαφορετικούς ανθρώπους για αντίστοιχα πρότζεκτ»!

Τα παλιά λάπτοπ

Ακόμα και οι παλιάς τεχνολογίας φορητοί υπολογιστές μπορούν να βρουν νέα σπίτια, αφού σβηστούν τα δεδομένα τους. «Αν είστε αρκετά τυχεροί ώστε να έχετε έναν εφεδρικό φορητό υπολογιστή ή μια smart device, αναζητήστε στα σημεία ανακύκλωσης των ηλεκτρικών συσκευών και θα βρείτε και σημεία επαναχρησιμοποίησης των συσκευών, όπου μπορείτε να τα χαρίσετε σε όσους τα έχουν ανάγκη και δεν μπορούν να τα προμηθευτούν», προσθέτει ο Σκοτ Μπάτλερ της Material Focus. Καταλήγοντας το δημοσίευμα του BBC επισημαίνει πως, σύμφωνα με στοιχεία της Material Focus (από πρόσφατη έρευνα αγοράς, σε δείγμα 2.000 ατόμων) τα νοικοκυριά πετούν 103.000 τόνους ηλεκτρικών συσκευών, αντί να τις ανακυκλώνουν.