Πείραμα Ηλέκτρα

13:16 16/7/2014 - Πηγή: Attiki Press

Attikipress.gr |Ηλεκτρονική ενημέρωση.

του Γιάννη Βασιλείου

Εάν ψάξει κανείς την ετυμολογική σημασία του ονόματος Ηλέκτρα στο λεξικό θα ανακαλύψει ότι σημαίνει λαμπερή-φωτεινή. Υπάρχει όμως και η άποψη ότι προέρχεται από την λέξη άλεκτρον που σημαίνει δίχως νυφικό κρεβάτι (λέκτρον σημαίνει κρεβάτι εξ ου και η λέξη λεχώνα). Είναι ένα λαμπερό αντικείμενο

μέσα στο σκοτεινό οίκο των Ατρειδών. Ο Σοφοκλής κατέγραψε τις δράσεις και τις αντιδράσεις των στοιχείων που αλληλεπιδρούν, παρουσιάζοντας μια τραγωδία ανυπέρβλητου μεγέθους.

Βλέποντας την παράσταση του Δημ. Ξανθόπουλου στο «Σύγχρονο θέατρο», υπάρχει η αίσθηση ότι ξανά τέθηκαν τα ίδια ερωτήματα. Τί συμβαίνει εάν βάλεις ένα ανυπότακτο άτομο, που εκτοξεύει σπινθήρες ελευθερίας, σε ένα σκοτεινό οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον; Ένα αγοροκόριτσο, με τα χέρια δεμένα με επιδέσμους, έτοιμα για πάλη, όπως η ηρωίδα του « One million dollar baby», έτοιμο να μπει στο ρινγκ και να πολεμήσει θεούς και δαίμονες. Τα χτυπήματα της μοίρας, όπως ο θάνατος του πατέρα της, η μοιχεία της μητέρας της, τα νέα για το θάνατο του αγαπημένου αδελφού της, την ρίχνουν κάτω, μα δεν την καθηλώνουν. Δέχεται τα απανωτά χτυπήματα και ξανασηκώνεται έτοιμη να αντεπιτεθεί.

Αντίθετα, ο Αίγισθος μόλις καταλαβαίνει ότι ο θάνατος είναι κοντά δειλιάζει και πετάει τα δαχτυλίδια, που είχε με τόσες δολοπλοκίες αποκτήσει, ελπίζοντας να αποτρέψει το αναπόφευκτο. Παίρνει την απόφαση να παραιτηθεί από ό,τι ήθελε πιο πολύ στη ζωή του, να πάρει διαζύγιο από τις επιθυμίες του, προκειμένου να συνεχίσει να ζει. Απογυμνώνεται από την αυστηρότητα της εξουσίας και δείχνει τη μικρότητά του σε όλο της το μεγαλείο.

Η Κλυταιμνήστρα σα να περπατάει μεταξύ ύπνου και ξύπνιου, σηκώνοντας στους ώμους τη βαριά συνενοχή στην δολοφονία. Προσπαθεί, μάταια, να την κρύψει πίσω από το λευκό ταγιέρ της. Είναι μόνο η σκιά μίας επιβλητικής, κάποτε, παρουσίας, η οποία προκαλούσε αισθήματα δέους και θαυμασμού.

Η ορμή της Ηλέκτρας είναι τέτοια που συμπαρασύρει και την αδελφή της, η οποία, ενώ στην αρχή την αντιμαχόταν, την ακολουθεί στο πάθος της για εκδίκηση. Βγάζει τα πανάκριβα χρυσοπράσινα παπούτσια της, ασορτί με την απαστράπτουσα χρυσή ζώνη, και της τα δίνει στα χέρια σαν σημάδι συμφιλίωσης.

Ο Χορός, οποίος αποτελούνταν από δύο κοπέλες, δημιουργούσε ένα ηχητικό τοπίο που ενέτεινε την βαριά ατμόσφαιρα. Έπασχαν μαζί, χωρίς να επεμβαίνουν στην δράση, αποφεύγοντας ακόμα και την οπτική επαφή, τόσο με την ηρωίδα όσο και μεταξύ τους. Στο τέλος, ωστόσο, ο αμέτοχος Χορός κάνει την καθοριστική κίνηση. Παίρνει το δαχτυλίδι που είχε πετάξει ο Αίγισθος για να το κρατήσει ο ίδιος ή να το δώσει στον επόμενο δοκιμαζόμενο στην άσκηση εξουσίας.

Το σκηνικό, που αποτελούσε την θύρα του οίκου των Ατρειδών, όπως εξελισσόταν η υπόθεση, αυτό μεταμορφωνόταν. Στην αρχή έμοιαζε σαν με ζωντανό πίνακα, όπου η Κλυταιμνήστρα αλλάζει πόζες, έχοντας για κορνίζα την κάσα της πόρτας. Τα σκαλοπάτια, επίσης, δεν ήταν σταθερά, αλλά κινούνταν κάθε φορά που κάποιος πατούσε πάνω τους, πηγαίνοντας πέρα δώθε και βγάζοντας ήχους, όπως τα κινέζικα καμπανάκια ανέμου ή οι καμπάνες στις Ορθόδοξες εκκλησίες.

Αυτό δεν ήταν το μόνο διαπολιτιστικό στοιχείο, που, έντεχνα, υπήρχε μέσα στην παράσταση. Στον χορό το κοστούμι του, τα λουλούδια στα μαλλιά, οι κινήσεις του θύμιζαν «μπαμπούσκες» ή παραδοσιακά ντυμένες Βουλγάρες. Τα παπούτσια έμοιαζαν τόσο με κοθόρνους, όσο και με τις παραδοσιακές ξύλινες σαγιονάρες γκέισας.

Πολύ έξυπνη η προσπάθεια με τους υπέρτιτλους σε πέντε γλώσσες, ώστε οι τουρίστες, που επισκέπτονται το καλοκαίρι την Αθήνα, να έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν μια αρχαία ελληνική τραγωδία. Να καταλάβουν ότι η Ελλάδα δεν είναι μόνο πεντανόστιμο σουβλάκι και μουσακάς, αλλά έχει και πνευματικά και καλλιτεχνικά κύτταρα ζωντανά, που αντιστέκονται στην απόστεοποίηση της παράδοσης, παρόλο που δεν τη βοηθάνε ούτε κρατικοί ούτε δημόσιοι φορείς, αλλά ούτε και ιδιωτικές πρωτοβουλίες.

Παραστάσεις: 15 Μαΐου – 12 Ιουλίου 2014, Ευμολπιδών 39 Αθήνα

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:

Μετάφραση: Γιώργος Χειμωνάς

Σκηνοθεσία: Δημήτρης Ξανθόπουλος

Φωνητική διδασκαλία: Ρηνιώ Κυριαζή

Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη

Σκηνικά: Κλειώ Μπομπότη

Κίνηση: Ερμής Μαλκότσης

Σχεδιασμός φωτισμών: Τάσος Παλαιορούτας

Ηλέκτρα: Βάσω Καβαλιεράτου

Ορέστης: Γιάννης Παπαδόπουλος

Κλυταιμνήστρα: Μαρία Πανουργιά