Πνεύμα θεατρικό

12:32 18/6/2014 - Πηγή: Attiki Press

από την Ηρώ Μητρουτσικου

Δεν συμπαθώ ιδιαίτερα τα έργα της Σάρα Κέιν. Ήταν ψυχοπαθής, μανιοκαταθλιπτική, σπούδασε θέατρο και πρόλαβε να γράψει πέντε έργα μέχρι να αυτοκτονήσει, το 1999, σε ηλικία 28 ετών. Τα έργα της διακατέχονται από πολύ βία, σεξ, αλλά και ευαισθησία και αγάπη. Στην Ελλάδα μας την γνώρισε η Ρ. Πατεράκη και ευρέως γνωστή έγινε το 2001, με την παράσταση «Καθαροί πια» σε σκηνοθεσία Λ. Βογιατζή.

Δεν βρίσκω κάποιο λόγο για τόση βία και γενικά δεν μου πολυαρέσει η βία επί σκηνής. Ωστόσο, η Κέιν δεν γράφει για την βία με σκοπό να προκαλέσει, ούτε γράφει, απλά, βίαια έργα· θέλει η βία να παρουσιάζεται πιο αποστασιοποιημένα, ώστε ο θεατής να μην σοκάρεται, αλλά να σκεφτεί πάνω σε αυτήν!

Η Σάρα Κέιν (1971-1999) είναι εκπρόσωπος του κινήματος «In-yer-face theatre», ένα είδος θεάτρου, το οποίο αν και ξεκίνησε το 1960, η έξαρσή του ήταν την δεκαετία του 1990. Πρόκειται για ένα θέατρο που παραβιάζει τον ζωτικό χώρο του θεατή και παρουσιάζει μια θεατρική πράξης ωμή, προκλητική και δυσάρεστη. Η Σάρα Κέιν έγραψε πέντε θεατρικά έργα κατά τη διάρκεια της ζωής της, που ταρακούνησαν για τα καλά το βρετανικό θέατρο με πρώτο το blasted (πρώτη παρουσίαση 1995).

Προσωπικά, το μόνο της έργο που μου αρέσει είναι το «Λαχταρώ», το οποίο το είδα το 2003 πάλι από τον Βογιατζή. Είπα, όμως, να της δώσω άλλη μια ευκαιρία και να πάω να δω το πρώτο της έργο «Blasted» που παιζόταν στο θέατρο Πορεία. Η λέξη blasted δεν μεταφράζεται ακριβώς (καταραμένος, μεθυσμένος, αυτός που έχει εκραγεί κ.τ.λ.), έτσι θεωρώ ότι καλώς προστέθηκε δίπλα στον αγγλικό τίτλο και μια μετάφρασή του.

Στο έργο παρακολουθούμε ένα ζευγάρι σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου (για το σκηνικό της Ελ. Μανωλοπούλου δεν έχω αποφασίσει ακόμα αν μου άρεσε ή ήταν αδιάφορο και πομπώδες). Ο άντρας, μεσήλικας, λαϊκός και αθυρόστομος, με κατεστραμμένους πνεύμονες και συκώτι, που δεν σταματάει το αλκοόλ και το τσιγάρο παρότι γνωρίζει ότι δεν του μένει πολύς χρόνος ζωής, ενώ η γυναίκα, νέα, είναι πρώην σχέση του (όταν προφανώς ήταν ανήλικη), με δικά της κι αυτή προβλήματα, κρίσεις και παντελή αδιαφορία για το τι συμβαίνει έξω! Δυο άνθρωποι, λοιπόν ερείπια, απελπισμένοι και στερημένοι από αγάπη. Η συνεύρεση, κι αυτή, πολύ αντίθετη, εμπεριέχει αγάπη και νοιάξιμο από την μια, αλλά και βία και πάλη από την άλλη. Εκπληκτικές ερμηνείες και από τον Ακύλλα Καραζήση και από την Λένα Παπαληγούρα. Χρόνια είχα να δω τον Καραζήση σε ρεσιτάλ ερμηνείας…

Έξω από το δωμάτιο, κάπου στην Αγγλία, μαίνεται ένας απροσδιόριστος πόλεμος (έμπνευση-αφορμή για την Κέιν να γράψει το έργο αποτέλεσαν οι φρικαλεότητες του πολέμου στην Γιουγκοσλαβία). Στην πλάτη του σκηνικού, σαν σε γιγαντοοθόνη, παρουσιάζεται αρχικά ένας ποδοσφαιρικός αγώνα της Λίβερπουλ (μια και βρισκόμαστε στην Αγγλία) και μετά η κρίση στην Ουκρανία. Η τηλεόραση παίζει καθ’ όλη την διάρκεια του έργου, πράγμα που είναι -εκτός από άσχημο αισθητικά- και πολύ αποσυντονιστικό για τον θεατή.

Μία έκρηξη βάζει τον πόλεμο και μέσα στο δωμάτιο. Μέχρι εκείνη την στιγμή παρακολουθούσα με σχετικό ενδιαφέρον την παράσταση. Μετά, όμως, δεν καταλαβαίνεις γιατί γίνεται ό,τι γίνεται και που αποσκοπεί. Έψαχνα, μήπως απλά φύγαμε από τον ρεαλισμό και μπήγαμε σε κάποιο εφιάλτη του πρωταγωνιστή. Όχι, όμως, υποτίθεται ότι είναι πραγματικότητα και μέσα στο δωμάτιο εισβάλλει ένας τεράστιος, γεροδεμένος μαύρος (Μιχ. Αφολάνιο ) που συνομιλεί με τον μεσήλικα, κλαίει γιατί σκότωσαν και βίασαν την κοπέλα του, και στο τέλος βιάζει τον άντρα, ο οποίος δεν αντιστέκεται και στη συνέχεια του βγάζει τα μάτια… Στο τέλος επανέρχεται η κοπέλα. Έχει, πια, εκπορνευτεί, για να ζήσει, και κουβαλά μαζί της ένα μωρό που βρήκε παρατημένο. Όταν αυτό πεθαίνει, ο άντρας από την πείνα τρώει ένα μέλος του και στο τέλος, ενώ αυτός πεθαίνει, αυτή ξαναεμφανίζεται ως πόρνη-Αφροδίτη.

Προφανής σκηνοθεσία (Δημ. Τάρλοου) ενός κειμένου που αν δεν ανέβει συμβολικά, δεν καταλαβαίνω γιατί να θέλει κάποιος να το δει…

Δε φοβάμαι. Δεν ελπίζω. Είμαι…

Το «Δε φοβάμαι. Δεν ελπίζω. Είμαι…», μια σύνθεση κειμένων από έργα του Νίκου Καζαντζάκη (1883-1957), σε σκηνοθεσία Μάριου Ιορδάνου. Η παράσταση ξεκίνησε από το Μέγαρο Δουκίσσης Πλακεντίας και συνέχισε στον πολυχώρο Vault.

Είναι πραγματικά δύσκολο να μετατρέψει κάποιος τα φιλοσοφικά κείμενα του Καζαντζάκη σε θεατρική παράσταση. Δεν γνώριζα ούτε τον ηθοποιό Μάριο Ιορδάνου, ούτε την σύντροφό του ηθοποιό και χορεύτρια Σοφία Καζαντζιάν. Είδα δυο ανθρώπους να έχουν σκύψει με συνέπεια και αγάπη πάνω από την παράστασή τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι η παράσταση κατάφερε να με κρατήσει. Τα κείμενα, συχνά, δεν είχαν σχέση με το τι συνέβαινε πάνω στην σκηνή (και πώς θα γινόταν βέβαια αυτό, όταν δεν έχουν καμία θεατρικότητα), οπότε από ένα σημείο και μετά ήταν αδύνατο να παρακολουθήσω.

Ωστόσο δεν μπορώ να μην σημειώσω την καλή υποκριτική και των δύο και προπάντων την υπέροχη χορευτική ερμηνεία από την Σ. Καζαντζιάν· υπέροχο και το κουστούμι της. Πολύ ωραίοι φωτισμοί από τον Πάνο Γκόλφη, που, όμως, μετά με δυσαρέστησε όταν, κατά την υπόκλιση, βγήκε και φωτογράφισε τα πρόσωπα στην πρώτη σειρά… Μια παράσταση βαριά, χωρίς σαφή στόχο και με πάρα πολλά φινάλε που την καταντούσαν ακόμα πιο κουραστική…

Προτείνουμε:

Εγώ ο Θουκυδίδης ένας Αθηναίος Σφενδόνη

Πνιγμονή Vault

Ηλέκτρα Σύγχρονο

Η ζωή μου στην τέχνη Αργώ

Still Life (Δ.Παπαϊωάννου) Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών

Καθόλου καλά Μετρόπολις

Στη σωφρονιστική αποικία Φεστιβάλ, Πειραιώς 260

Με ελεύθερη είσοδο:

Ε_φυγα Συνεργείο

The last supper Εμπρός

Αλέξανδρου Ιόλα: η ζωή μου Βίλλα Ιόλα, Αγ. Παρασκευή