Ποιες είναι οι πέντε μεγάλες παγκόσμιες οικονομικές προκλήσεις του 2025

10:21 22/1/2025 - Πηγή: Attiki Press

Το 2025 έφτασε και φέρνει μαζί του σειρά παγκόσμιων οικονομικών προκλήσεων, αφενός λόγω των πολέμων σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή και αφετέρου λόγω της επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στην παγκόσμια πολιτική σκηνή. Ποιες είναι, όμως, οι πέντε σημαντικότερες οικονομικές προκλήσεις με τις οποίες θα βρεθεί ο πλανήτης το 2025;

1. Ο «παράγοντας» Ντόναλντ Τραμπ

Η παγκόσμια οικονομία βλέπει με… σκεπτικισμό την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στο Λευκό Οίκο. Η στρατηγική «Πρώτα οι ΗΠΑ» που έχει δεσμευτεί να ακολουθήσει κατά τη διάρκεια της θητείας του ο Ρεπουμπλικάνος

πρόεδρος θα έχει αντίκτυπο και πέρα από τα στενά σύνορα της χώρας. Αναλυτές ανησυχούν ότι ο Τραμπ θα κάνει πράξη τις απειλές του για το ΝΑΤΟ, αφήνοντας τους συμμάχους εκτεθειμένους, ενώ παράλληλα υπάρχει αγωνία για τους οικονομικούς δασμούς που θα ετοιμάσει το επόμενο διάστημα η κυβέρνησή του.

2. Δασμοί, εμπορικοί πόλεμοι και υψηλότερες τιμές

Οι επιχειρήσεις τείνουν να έχουν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και για αυτό το ενδεχόμενο νέων δασμών από τις ΗΠΑ προκαλεί αγωνία. Ο Ντόναλντ Τραμπ είπε τον περασμένο Οκτώβριο ότι: «Η λέξη δασμός είναι η πιο όμορφη στο λεξικό». Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του καμπάνιας έκανε λόγο για δασμούς 10 έως 20% σε όλα τα εισαγόμενα στις ΗΠΑ προϊόντα και έως 60% για όσα προέρχονται από την Κίνα. Πιο πρόσφατα, μίλησε για δασμούς 25% για όλα τα προϊόντα από το Μεξικό και τον Καναδά και 10% για τις εισαγωγές από την Κίνα. Το Μεξικό έχει ήδη ανακοινώσει πως θα απαντήσει με αντίστοιχο φόρο ενώ το ίδιο αναμένεται να κάνει και η Κίνα.

Ο πρωθυπουργός του Καναδά, Τζάστιν Τριντό, επισκέφτηκε τον Τραμπ στη Φλόριντα σε μια προσπάθεια να εξομαλυνθούν οι σχέσεις και να αποφευχθεί η εξέλιξη αυτή. Η αύξηση των δασμών αποτελεί «αγκάθι» για όλες τις εταιρείες που έχουν παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού ενώ θα επηρεάσει και την τσέπη των Αμερικανών πολιτών, δεδομένου ότι το 50% των φρούτων και λαχανικών στις ΗΠΑ προέρχονται από το Μεξικό και εισάγονται εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου αλλά και τόνοι ξυλείας από τον Καναδά. Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι ο Ντόναλντ Τραμπ μπλοφάρει και δεν προχωρήσει στη θεσμοθέτηση τόσο υψηλών δασμών. Στόχος, υποστηρίζουν, είναι να αποκτήσει ένα ισχυρό διαπραγματευτικό «χαρτί» και να κάνει πιο επικερδείς για τις ΗΠΑ εμπορικές συμφωνίες. «Οι πολιτικές του Trump 2.0, αν εφαρμοστούν πλήρως, δεν είναι τόσο καθολικά αρνητικές για τα εμπορεύματα όσο πολλοί πιστεύουν. Πιστεύουμε ότι οι ΗΠΑ έχουν τυφλά σημεία στις αλυσίδες εφοδιασμού εμπορευμάτων που, αν αξιοποιηθούν, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πιο ισορροπημένες διαπραγματεύσεις, οι οποίες θα ήταν ευνοϊκές για τις τιμές των εμπορευμάτων» αναφέρει η έκθεση που υπογράφουν οι, Dominic Schnider, Head Global FX & Commodity, Giovanni Staunovo και Wayne Gordon, Strategists, UBS Global Wealth Management.

3. Η μετανάστευση

Μια ακόμη οικονομική πρόκληση αναμένεται να είναι και η μετανάστευση, με τις ΗΠΑ αλλά και Ευρωπαίους ηγέτες να σκληραίνουν τη στάση τους και να ζητούν απελάσεις και νέα μέτρα. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι αυτό θα κάνει τον πλανήτη «λιγότερο ανοικτό και δυναμικό». Την ίδια ώρα, η επιστροφές των μεταναστών στις πατρίδες τους θα είναι μια πολυδάπανη επιχείρηση για τις ΗΠΑ ενώ παράλληλα θα πρέπει να ολοκληρωθούν και άλλα κοστοβόρα έργα, όπως η ολοκλήρωση του «Τείχους Τραμπ» στα σύνορα με το Μεξικό. Παράλληλα, ειδικοί από τις ΗΠΑ ανησυχούν ότι αγρότες και κτηνοτρόφοι στις ΗΠΑ θα βρεθούν χωρίς εργατικά χέρια. Και η Ευρώπη αναζητά τρόπους αντιμετώπισης του μεταναστευτικού ζητήματος, με τα αρκετά κράτη – μέλη της Ένωσης να πιέζουν τις Βρυξέλλες για ταχύτερες αποφάσεις. Το συγκεκριμένο ζήτημα, μάλιστα, αποτελεί ένα από τα κορυφαία στην ατζέντα των Γερμανών, που θα κληθούν να ψηφίσουν την επόμενη κυβέρνησή τους στις αρχές του χρόνου.

4. Οι πόλεμοι σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή

Το 2025 βρίσκει τον πλανήτη αντιμέτωπο με δύο μεγάλα πολεμικά μέτωπα: ένα στην Ουκρανία και ένα στη Μέση Ανατολή. Αυτοί οι δύο πόλεμοι έχουν προκαλέσει τεράστιες καταστροφές και ανθρωπιστικές κρίσεις, που απαιτούν δισεκατομμύρια ευρώ για να αντιστραφούν. Χρήματα, που θα μπορούσαν να δαπανηθούν διαφορετικά σε περίοδο ειρήνης. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει υποστηρίξει ότι θα «τελειώσει» τον πόλεμο στην Ουκρανία μέσα σε 24 ώρες από την ανάληψη των καθηκόντων του. Κάτι που δεν είναι καθόλου απίθανο, δεδομένου ότι η Ουκρανία μπορεί και αντιστέκεται ακόμη κυρίως λόγω της χρηματοδότησης των ΗΠΑ. Έτσι, ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να υποχρεώσει το Κίεβο να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τη Μόσχα. Την ίδια ώρα, το Ισραήλ συνεχίζει τον πόλεμο κατά της Χαμάς στη Γάζα και δεν αποκλείεται να υπάρξουν και νέες συγκρούσεις σε άλλα μέρη της Μέσης Ανατολής. Το ενδεχόμενο αυτό θα είχε τεράστιο αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομία. Και σε περίπτωση που ο Τραμπ επιλέξει να μην αναμειχθεί σε άλλες παγκόσμιες συρράξεις, τότε χώρες όπως η Κίνα (στην Ταϊβάν) και το Ιράν μπορεί να σκεφτούν να δοκιμάσουν τις στρατιωτικές τους δυνατότητες…

5. Έρχεται η χρονιά του AI;

Το… λανσάρισμα του ChatGPT στα τέλη του 2022 ήταν ένα τεράστιο τεχνολογικό ορόσημο και μέσα σε ελάχιστες εβδομάδες είχε συγκεντρώσει 100 εκατομμύρια χρήστες. Ωστόσο, προσώρας το AI δεν έχει αλλάξει τις ζωές των απλών πολιτών και επιχειρήσεων. Ήδη από το 2024, σχεδόν τα δύο τρίτα των οργανισμών χρησιμοποιούν την παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη για εργασίες όπως η αυτοματοποίηση της εξυπηρέτησης πελατών, η ανάλυση δεδομένων και ο εξορθολογισμός των λειτουργιών – διπλάσιο ποσοστό υιοθέτησης από το 2023, σύμφωνα με παγκόσμια έρευνα της εταιρείας συμβούλων McKinsey.

Ο πολιτιστικός και οικονομικός αντίκτυπος της τεχνητής νοημοσύνης έχει μόλις αρχίσει να γίνεται αισθητός, αλλά η Goldman Sachs εκτιμά ότι θα μπορούσε να αυξήσει το παγκόσμιο ΑΕΠ κατά 7 τρισεκατομμύρια δολάρια την επόμενη δεκαετία, όπως γράφει το CNBC. Το επόμενο διάστημα, όμως, οι μεγάλες εταιρείες θα χρειαστεί να αναπροσαρμόσουν τις στρατηγικές τους για να «αγκαλιάσουν» το ΑΙ και να πείσουν τους εργαζόμενούς τους να χρησιμοποιούν τέτοιου είδους εφαρμογές. Το πώς θα γίνει αυτό -και πόσο θα κοστίσει αυτή η μετάβαση σε επιχειρήσεις και εργατικό δυναμικό- μένει να αποδειχτεί.