Σιδηροδρομικός σταθμός Βόλου: Ένα αρχιτεκτονικό στολίδι στις ράγες της ιστορίας

10:10 29/1/2023 - Πηγή: Attiki Press

Ενα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της πρωτεύουσας της Μαγνησίας αποτελεί ο σιδηροδρομικός σταθμός του Βόλου. Κάθε χρόνο το επισκέπτονται χιλιάδες κόσμου, όχι απλά ταξιδιώτες που μετακινούνται με τα τρένα, αλλά και τουρίστες που βρίσκονται στην περιοχή. Το μοναδικής αρχιτεκτονικής και ομορφιάς κτίριο σχεδίασε ο Ιταλός μηχανικός Εβαρίστο Ντε Κίρικο, πατέρας του σπουδαίου υπερρεαλιστή ζωγράφου Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο και η ιδέα ξεκίνησε όταν μπήκαν στα σκαριά οι εργασίες για την κατασκευή του περίφημου Θεσσαλικού Σιδηροδρόμου που θα συνέδεε σιδηροδρομικά το λιμάνι

του Βόλου με τη Λάρισα, τον θεσσαλικό κάμπο και όλη τη Δυτική Θεσσαλία. Τα έργα ξεκίνησαν αμέσως μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας, το 1881 και το κτίριο του σιδηροδρομικού σταθμού του Βόλου ολοκληρώθηκε και εγκαινιάσθηκε το 1884 από τον Βασιλιά Γεώργιο Α’, ενώ η λειτουργία αυτού του σιδηροδρομικού δικτύου ήταν η βασική αιτία για την εκρηκτική ανάπτυξη της πόλης του Βόλου.

Ο Κώστας Αδαμάκης, καθηγητής της Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας είχε πει παλαιότερα ότι «το εκπληκτικά όμορφο κτίριο του σιδηροδρομικού σταθμού του Βόλου, σχεδιαστικά εμφανίζει τη νεοκλασική τυπολογία και έναν πειθαρχημένο στις κλασικές μορφές σχεδιασμό, εκφράζοντας τη μνημειακότητα μιας συγκεκριμένης αρχιτεκτονικής που ακολουθείτο τότε σε συγκεκριμένα κτίρια. Χαρακτηριστικά αναδεικνύονται στο κτίριο οι όγκοι του με τα κατακόρυφα ανοίγματα και την εξέχουσα δίρριχτη στέγη, που διαθέτει πλούσιο ξύλινο διάκοσμο στο περίγραμμά της και με τον σχεδιασμό αυτό δημιουργείται μια μοναδική πλαστική ομοιογένεια και ισορροπία στο κτίριο. Στο κτίριο διακρίνονται εφαρμογές σπουδαίων διακοσμητικών στοιχείων στις δύο βασικές ζώνες που το περιβάλλουν, αλλά και την γαλήνια επιβλητικότητα της πρόσοψης που τόνιζε έντονα τον τότε ανερχόμενο αστικό χαρακτήρα του Βόλου».

Εγκαίνια το 1884

Με τον σιδηροδρομικό σταθμό του Βόλου ο Εβάριστο Ντε Κίρικο ανέδειξε το εξαιρετικό ταλέντο του, πέρα από τις άλλες εξαίρετες δημιουργίες του, όπως και το τρένο του Πηλίου που θα ακολουθούσε λίγα χρόνια αργότερα με την μοναδικότητά του. Ακόμη και εκείνα τα πρώτα χρώματα που διακόσμησαν το υπέροχο κτίριο το 1884, εξακολουθούν να παραμένουν τα ίδια και σήμερα, δηλαδή 140 χρόνια αργότερα, αποτελώντας ένα ξεχωριστό μνημείο και σημείο αναφοράς για την πρωτεύουσα της Μαγνησίας.

Το 1884 που εγκαινιάσθηκε ο σιδηροδρομικός σταθμός του Βόλου, μαζί με την λειτουργία της μετρικού εύρους τότε γραμμής Βόλου-Λάρισας, ένα ακόμη σπουδαίο στοιχείο είδαν οι παρόντες επίσημοι και ανεπίσημοι στον χώρο. Ήταν το μεγάλων διαστάσεων μνημειακό άγαλμα της θεάς Αθηνάς, έργο του Ιταλού γλύπτη G.Previsan, που εξακολουθεί να στέκει μέχρι και σήμερα στο ίδιο σημείο και δένει αρμονικά με το πανέμορφο και επιβλητικό κτίριο. Με την πάροδο των χρόνων και παρά την παρακμή και στη συνέχεια κατάργηση του θεσσαλικού σιδηρόδρομου, το επιβλητικό κτίριο περιήλθε στην ιδιοκτησία του ΟΣΕ και σήμερα αποτελώντας τον τερματικό σταθμό της γραμμής Βόλου-Λάρισας εξακολουθεί να στέκει και να εντυπωσιάζει τους επισκέπτες του.

Γιώργος Αποστολέρης, η «ψυχή» του συγκεκριμένου μουσείου

Την τελευταία 20ετία στον πρώτο όροφο του κτιρίου, λειτουργεί το Σιδηροδρομικό Μουσείο Θεσσαλίας όπου εκτίθενται πλούσια και σπάνια κειμήλια σχετικά με την ιστορία των σιδηροδρόμων. Στους χώρους ο επισκέπτης μπορεί να δει παλιές φωτογραφίες, τηλεγράφους, ρολόγια σταθμού, στολές εποχής, εκδοτήρια εισιτηρίων, εξαρτήματα μηχανών, σιδηροδρομικά αρχεία, βιβλία για την αρχιτεκτονική των σιδηροδρόμων και σχέδια του Εβάριστο Ντε Κίρικο που αποτελούν σημαντικά ιστορικά ντοκουμέντα για την πορεία του σιδηροδρόμου της περιοχής μέσα από μία πορεία 140 χρόνων.

Ο Γιώργος Αποστολέρης, η «ψυχή» του συγκεκριμένου μουσείου, που διετέλεσε επί πολλά χρόνια κεντρικός σταθμάρχης του σιδηροδρομικού σταθμού του Βόλου και συνταξιοδοτήθηκε πριν από λίγους μήνες, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ σημειώνει ότι «η προσπάθεια βρίσκεται ακόμη στα αρχικά της βήματα, εμπλουτίζεται διαρκώς με νέο υλικό και το μουσείο στοχεύει να γίνει ένας διεθνούς φήμης σταθμός για τους φίλους του σιδηροδρόμου. Όλα αυτά τα χρόνια κατορθώσαμε να συλλέξουμε ό,τι έπεφτε στην αντίληψή μας που άξιζε να διατηρηθεί και όλη η προσπάθεια φαίνεται ότι δεν πήγε χαμένη.

Έχουμε στον Βόλο τροχαίο υλικό που μπορεί να αναδειχθεί μέσα από συντήρηση γιατί όλα αυτά έχουν μία παγκόσμια μοναδικότητα». Το κτίριο του σιδηροδρομικού σταθμού Βόλου είναι ένα από τα λιγοστά σπουδαία κτίρια που σώθηκαν μετά τους καταστρεπτικούς σεισμούς που ισοπέδωσαν τον Βόλο το 1955 – 56, και έχει διατηρήσει αναλλοίωτα τα βασικά του χαρακτηριστικά. Όποιος επιθυμεί, μπορεί να επισκεφθεί το Σιδηροδρομικό Μουσείο στο Βόλο έπειτα από τηλεφωνικό ραντεβού.